पोखरा । नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा ६ वटा स्वर्णपदक होल्ड गर्ने प्याराग्लाइडिङ खेल गत आइतबारको दुर्घटनापछि अनिर्णित बनेको छ । दुर्घटना भएको केही समयमा नै नागरिक उड्डयन सम्बद्ध नियामक निकाय तथा स्वायत्त संस्था नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान)ले देशैभर अनिश्चितकालका लागि प्याराग्लाइडिङ खेल बन्द गर्ने निर्णय गरेको थियो ।

क्यानको निर्णयप्रति राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्का सदस्यसचिव टंकलाल घिसिङदेखि प्याराग्लाइडिङ सम्बद्ध निजी व्यवसायीहरूले असन्तुष्टि जनाएका छन् ।

संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय मातहतको क्यान र युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय मातहतको राखेपबिच असमञ्जसको स्थिति पैदा हुँदा प्याराग्लाइडिङबारे दुई विभागीय मन्त्रालय आमनेसामने भएका छन् । मंगलबार पनि प्याराग्लाइडिङ खेलबारे कुनै थप निर्णय हुन सकेन ।

यही अनिश्चयका बिच प्याराग्लाइडिङ खेलमा अब नेपाली आकाशको हवाई सुरक्षा प्रतिवेदन पनि जोडिन पुगेको छ । नेपालको हवाई उडड्यन क्षेत्रबारे इरोपिएन युनियन (ईयू)अन्तर्गतको युरोपियन एभिएसन सेफ्टी एजेन्सी (ईयासा)ले तीन दिनको अडिटपछि नेपालको समग्र हवाई सुरक्षाबारे गत असोज २१ देखि २३ गतेसम्म अडिट गरेको थियो ।

तीन सदस्यीय टोलीले गरेको उक्त अडिट कात्तिक ११ गते नेपाललाई बुझाउने कार्यक्रम छ । उक्त प्रतिवेदनपछि नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले जवाफ दिनेछ ।

ईयूले नेपाली आकाशलाई विगत १० वर्षदेखि ‘कालो सूची’मा राखेको छ । जसका कारण नेपालमा दर्ता भएका अन्तर्राष्ट्रिय वायुयानले युरोपमा उडान भर्न पाएका छैनन् । नेपाल वायुसेवा निगम (नेपाल एयरलाइन्स) र हिमालय एयरलाइन्सले युरोपका आकाशमा उडान भर्न पाउँदैनन् । तर, युरोपका जहाजले नेपालको आकाश सहजरूपमा प्रयोग गर्न पाउने गरेका छन् ।

नेपालको हवाई उड्डयन सुरक्षामा जोखिम बढेको जनाउँदै आईकाओले सन् २०१३ मा नेपाली वायुसेवालाई गम्भीर सुरक्षा चासोको सूचीमा राखेको थियो ।

ईयुले नेपाली आकाशलाई उड्डयन सुरक्षा सूचीबाट हटाउन यो प्रतिवेदन महत्त्वपूर्ण रहेको क्यानका पदाधिकारीले बताउँदै आएका छन् ।

अडिट भएको र प्रतिवेदन आइनसकेको अवस्थामा गत सोमबार नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता अन्तर्गत नेपाल आर्मीका खेलाडी निसिम थापाको ज्यान गएको थियो ।

अर्कातर्फ पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनिसकेको र उडान सुरु भएपछि सराङकोटबाट उडान भर्ने प्याराग्लाइडिङ व्यवसायलाई जनवरी १ भित्रै विकल्प खोज्न भनेर क्यानले यसअघि नै पत्राचार गरिसकेको छ ।

प्राधिकरणले बाँकी रहेका बाह्य काम सकिएमा आगामी जनवरी १ बाटै यहाँको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालन गर्ने लक्ष्य पनि राखेको छ ।

नेपाली आकाश सुरक्षासूचीबाट हट्ने, पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय उडान सुरु गर्ने र उडानमा बाधक देखिएको प्याराग्लाइडिङलाई विकल्प खोज्न भनेर मिति तोकिदिँदा आइतबारको घटनापछि प्याराग्लाइडिङ अकस्मात बन्द गर्ने क्यानको निर्णय पनि हवाई सुरक्षाको प्रतिवेदनसँग जोडिने एक पदाधिकारी बताउँछन् ।

प्याराग्लाइडिङ प्रतियोगिता नै अन्योलमा परेपछि यसकै बारेमा छलफल गर्न भनेर नेपाल प्याराग्लाइडिङ एसोसिएसनका महासचिव शैलेन्द्र राउत तथा नेपाल हवाई खेलकुद संस्था (ना) का पदाधिकारी काठमाडौं पुगेका छन् ।

उनीहरूले क्यानका महानिर्देशक प्रदिप अधिकारीसँग छलफल गर्ने र प्रतियोगिता तथा समग्र प्याराग्लाइडिङबारे छलफलको माध्यमबाट खोजिने बताएका छन् ।

महासचिव राउत भन्छन्, “भोलि ११ बजे महानिर्देशकसहित बैठक बस्नेछौँ । सबैको जित हुनेगरी निकास निस्किनेमा आशावादी छौँ ।”

उनका अनुसार एक दुई दिनभित्रै प्याराग्लाइडिङ उडानको सम्भावना भने छैन । क्यानका पदाधिकारीले नेपाली आकाशको हवाई सुरक्षाबारेमा अडिट गरेका हुँदा थप दुर्घटना हुन नदिने मनसाय व्यक्त गरेको उनले बताए ।

“उहाँहरूको कुरा बुझ्दा ईयूको टोलीले भर्खरै अडिट गरेको रहेछ । नेपालको हवाई सुरक्षालाई ब्ल्याक लिस्टबाट हटाउने कुरा भएको छ । थप दुर्घटना क्षति हुन नदिऊँ । तपाईंहरू विचार गर्नुहोस्, हामीले पनि गर्छौं भन्नुभएको छ ।” राउतले भने, “एक दुईवटा मापदण्ड अपनाउने र सुरक्षाका विषयमा छलफल हुन्छ ।”

क्यानले जतिसक्दो सेफ्टी मेजर अपनाउन जोड दिएको उनले बताए ।

नेपाल हवाई खेलकुद संस्थाका निवर्तमान अध्यक्ष कृष्ण भण्डारीले नियामक निकाय नै क्यान रहेको हुँदा महानिर्देशकलाई भेट्ने र निकास खोजिने बताए ।

“क्यान नियामक निकाय हो । क्यानले गाँठो फुकाउला । भएन भने अब मन्त्रीज्यूसँग नै जाने होला,” उनले भने ।

क्यानका प्रवक्ता जगन्नाथ निरौला भने प्याराग्लाइडिङ रोकिनुमा हवाई सुरक्षाको प्रतिवेदन जोडिएको स्वीकार गर्दैनन् ।

“ईयू, आईकाओलाई फरक पार्दैन, पोखरामा विमानस्थल सञ्चालन गर्दा चाहिँ डिस्टर्ब हुन्छ भनेर सार्ने भनिएको छ । तर, सोमबारको दुर्घटनाको कारणले चाहिँ होइन,” उनले भने, “यसमा केही कमजोरीहरू छन कि भनेर अध्ययन गर्नका लागि हो ।”

बुधबार महानिर्देशकसँग हुने छलफलपछि थप निर्णय हुने उनले जानकारी दिए ।