काठमाडौं । एफवानसफ्ट इन्टरनेसनलको रकम ठगी भएको विषयमा प्रहरीले विद्युतीय माध्यमबाट ठगीसम्बन्धी मुद्दा दर्ता गराएको छ ।  नेपाल प्रहरीको साइबर ब्युरोले गत शुक्रबार काठमाडौं जिल्ला अदालतमा काठमाडौंमा अभियोगपत्र दायर गरेको हो ।

अभियोगपत्रले काठमाडौंको दरबारमार्गस्थित सिटिजन्स बैंकमा रहेको खाताबाट एफवानसफ्टको ३ करोड ३९ लाख ५० हजार ३७२ रुपैयाँ ९० पैसा ठगी गरेर अन्तै रकमान्तर भएको पुष्टि गरेको छ । 

एफवानसफ्टले थप १२ लाख पनि रकमान्तर भएको भनेर कुल ३ करोड ५१ लाख ५० हजार ३७२ रुपैयाँ ९० पैसा रकमान्तर भएको उजुरी साइबर ब्युरोमा हालेको थियो ।

उक्त रकम सन् २०२४ को अक्टोबर १, २, ३ र अक्टोबर ४ मा २४ जनाको खातामा ट्रान्सफर भएको पाइएको छ । 

रकमान्तर भएका ती २४ जनालाई प्रतिवादी बनाउँदै साइबर ब्युरोले मुद्दा दर्ता गरेको हो ।

मध्यस्थकर्ता प्रतिवादी

सिटिजन्स बैंकमा रहेको एफवानसफ्टको खाताको एडमिनबाटै उक्त रकम यी २४ जना प्रतिवादीको खातामा ट्रान्सफर भएको साइबर ब्युरोको अनुसन्धानले देखाएको छ । यी २४ जना यो ठगीमा मध्यस्थकर्ता बनेका छन् । 

उनीहरूको खातामा पैसा हालिएबापत र त्यो पैसा ट्रान्सफर गरिदिएबापत उनीहरूलाई केही हजार रकम दिइएको अभियोगपत्रमा उल्लेख छ । 

२४ प्रतिवादीमध्ये नौ जनालाई साइबर ब्युरोले पक्राउ गरेर बयान लिइसकेको छ भने, बाँकी १५ जनाका लागि पक्राउ पुर्जी माग गरेको छ । उनीहरूलाई पक्राउ गरेपछि पनि थप विवरण पत्ता लाग्ने ठानिएको छ ।

नौजना प्रतिवादीले आफ्नो खातामा पैसा आएको र अर्काे खातामा ट्रान्सफर गर्न भनिएको बताउँदै त्यसैअनुसार काम गरेको बताएका छन् । उनीहरूलाई यो निर्देशन म्यासेजिङ एप टेलिग्रामबाट मिलेको छ । 

उनीहरूमध्ये केहीले फेसबुकमा देखेको रोजगारीसम्बन्धी विज्ञापनबाट, कसैले साथीले भनेका आधारमा त कसैले आफैँले टेलिग्राम चलाइरहेको बताएका छन् । अपरिचित प्रयोगकर्ताले टेलिग्राममा उनीहरूको खाता नम्बर मागेर त्यसमा पैसा पठाएको छ । त्यसपछि निश्चित रकम राख्न लगाएर बाँकी अर्काे खाता नम्बर वा क्यूआर दिएर त्यसमा ट्रान्सफर गर्न लगाएको छ ।

आफूहरूले जागिर पाउने भनेपछि वा केही रकम पाउने लोभमा परेर यस्तो मध्यस्थकर्ताको काम गरेको प्रतिवादीहरूको बयान छ ।

मुख्य ठग फेला परेन

साइबर ब्युरोका अनुसार सिटिजन्स बैंकमा रहेको एफवानसफ्टको खाताको सञ्चालनमा रहेकै एडमिन अथवा युजरनेम र पासवोर्ड प्रयोग गरी २४ जनाको खातामा रकमान्तर भएको छ ।

एडमिनको पहुँच पाएर रकम ट्रान्सफर गर्ने मुख्य ठग को हो भनेर पत्ता नलागेको साइबर ब्युरोका प्रहरी उपरीक्षक एवं प्रवक्ता दीपकराज अवस्थीले बताएका छन् । त्यसरी पैसा ट्रान्सफर गर्न प्रयोग भएको डिभाइसको आईपी एड्रेस बेलायतको देखिएको उनले बताए ।

“मुख्य ठग पत्ता लागेको छैन । पैसा ट्रान्सफर गर्नेको आईपी एड्रेस युकेको देखिएको छ, अब त्यो भीपीएन प्रयोग गरेको थियो वा टोर प्रयोग गरेको लगायत कुरा थप अनुसन्धानपछि थाहा होला,” प्रवक्ता अवस्थीले भने ।

ठगी भएको रकम कहाँ पुग्यो ?

सुरुमा यी २४ वटा खातामा हालिएको पैसा त्यसपछि अन्य बैंक तथा वालेटका दर्जनौँ खाता हुँदै ट्रान्सफर भएको छ । यो साइबर ब्युरोले भ्याएजतिका खाता ट्र्याक गरी खाता रोक्का गर्न लगाएको जनाएको छ । ठगीको पैसा विदेशमा समेत पुगेको हुनसक्ने ब्युरोको आशंका छ ।

“पुरानै तरिकाले सयौ खाता ट्र्याक गरी रोक्का गर्न कठिनाइ छ । अहिले रोक्का भएका र थप खाता ट्र्याक गरेपछि मात्रै पैसा सबै यहीँ छ वा बाहिर गयो भन्ने थाहा हुन्छ र यमसा समय लाग्छ,” ब्युरोका प्रवक्ता अवस्थीले भने ।

ब्युरोले रकमान्तर भएको पहिलो लेयर अर्थात् २४ जना र दोस्रो लेयरका खातामा रोक्का गरिएको रकमसहित पीडित एफवानसफ्टलाई दिलाई, भराई माग्न माग गरेको छ । प्रतिवादीहरूले मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा २४९ को उपदफा (१) र (२) बमोजिम कसुर गरेको पुष्टि भएको भन्दै सजाय एवं ठगी गरिएको रकम भुक्तानीका लागि माग दाबी गरेको छ ।

बढ्दो ठगी

एफवानसफ्ट एउटा उदाहरण मात्रै भएको र यस्तो ठगी निरन्तर बढ्दै गएको साइबर ब्युरोले जनाएको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाका लागि मोबाइल बैंकिङ एप तथा सिस्टम विकासकर्ता आफैँ भएका कारण एफवानसफ्टको यो ठगी बढी चर्चामा आएको छ ।

आमनागरिकले यसरी स्रोत नखुलेको एवं अपरिचित व्यक्तिले भनेकै आधारमा पैंसा प्राप्त गर्ने र एकअर्काको खातामा हाल्ने काम गर्दा ठगीमा संलग्न हुन पुगेको साइबर ब्युरोको भनाइ छ । ब्युरोले यस्ता गतिविधिमा संलग्न नहुन आग्रह गरेको छ ।

यस्ता ठगी रोक्न बैंक तथा वालेटका खाता बायोमेट्रिक विवरणका आधारमा खोलेर मात्रै सञ्चालनमा ल्याउन मिल्ने व्यवस्था गर्न आवश्यक देखिएको छ । ब्युरोका प्रहरी उपरीक्षक अवस्थीले ठगी रोक्न विभिन्न उपाय रहेको तर यसमा विभिन्न निकायले महत्त्वपूर्ण तरिकाले काम गर्न आवश्यक रहेको बताएका छन् ।