पोखरा । आउँदो माघ १२ गते राष्ट्रियसभा सदस्यको निर्वाचन हुँदै छ । गण्डकी प्रदेशबाट तीन बहालवाला राष्ट्रियसभा सदस्यको कार्यकाल सकिँदै छ ।

उक्त स्थान पूर्तिका लागि निर्वाचन हुन लागेको हो । त्यसको मनोनयनपत्र दर्ता यही पुस २० गतेलाई तोकिएको छ । पुस १७ गते जिल्ला निर्वाचन कार्यालय कास्कीको भवनमा राष्ट्रियसभा निर्वाचनका लागि निर्वाचन कार्यालयसमेत स्थापना गरिएको छ । मुख्य निर्वाचन अधिकृतको रूपमा जिल्ला अदालत कास्कीका न्यायधीश श्रीकृष्ण भट्टराईलाई तोकिएको छ ।

गण्डकीबाट कार्यकाल सकिन लागेका राष्ट्रियसभा सदस्यमध्ये नेकपा (माओवादी केन्द्र)का दुई र नेकपा (एकीकृत समाजवादी) एक सदस्य छन् ।

०७४ माघ तेस्रो साता भएको राष्ट्रियसभा सदस्य निर्वाचनमा गण्डकीबाट माओवादी केन्द्रका दीनानाथ शर्मा खुलातर्फ विजयी भएका थिए । सोही पार्टीका खिमबहादुर विक दलिततर्फ निर्वाचित भएका हुन् । त्यति बेला नेकपा (एमाले)मा रहेकी शान्ति अधिकारी महिला सदस्यमा निर्वाचित भएकी थिइन् ।

०७५ असार ४ गते भएको गोलाप्रथाद्वारा चारवर्षे पदावधि कायम भएका सदस्यको पदावधि सकिन लागेको हो । कार्यकाल सकिनुभन्दा ३५ दिनअघि राष्ट्रियसभा निर्वाचन गरिसक्नुपर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ । गण्डकीबाट रिक्त हुने सदस्यहरूको कार्यकाल गोलाप्रथाद्वारा चार वर्ष तोकिएको थियो ।

एमालेमा तीन गुणा बढी आकांक्षी
रिक्त हुने तीन क्लष्टरका लागि हालसम्म एमालेले मात्रै उमेदवारको सूची तयार पारेको छ ।

राष्ट्रियसभा निर्वाचनका लागि एमाले गण्डकी प्रदेश कमिटीको यही पुस १३ गतेको बैठकले तीन उमेदवारका लागि नौजनाको नाम पार्टी केन्द्रमा सिफारिस गरेको छ । एमाले गण्डकीका सचिव धनञ्जय दवाडीका अनुसार राष्ट्रियसभा सदस्यको चुनावका लागि दलिततर्फ बागलुङका गोविन्दबहादुर नेपाली, गोरखाका कृष्ण नेपाली र मनाङकी शान्तिमाया परियार सिफारिस भएका छन् ।

महिला क्लस्टरका लागि कास्कीकी मीनाकुमारी गुरुङ, गोरखाकी सम्झना देवकोटा र नवलपुरकी लीला थन्नेत सिफारिस भएका छन् ।

अन्यका लागि कास्कीका पुण्यप्रसाद पौडेल, बागलुङका लीलबहादुर थापा र गोरखाका प्रेम गुरुङ सिफारिस भएका छन् ।

नौमध्येबाट तीन क्लष्टरका लागि तीनजनाको नाम केन्द्रले अनुमोदन गर्ने दवाडीले जानकारी दिए । “केन्द्रमा आज सचिवालय बैठक बस्दै छ । त्यही बैठकले उमेदवारको नाम तय गर्नेछ,” उनले भने ।

कांग्रेसमा मात्रै ४० आकांक्षी
सत्ता गठबन्धनको नेतृत्व गरिरहेको नेपाली कांग्रेसबाट मात्रै तीन पदका लागि ४० जना आकांक्षी छन् ।

कांग्रेस गण्डकीका महामन्त्री विष्णुप्रसाद लामिछानेले बैठक दिनहुँ बसिरहेको तर केही निर्णय भने नभएको बताए । उनका अनुसार हरेक जिल्लाबाट दुईदेखि तीनभन्दा बढी आकांक्षीको नाम आइरहेको उनले सुनाए ।

अर्कातर्फ, गठबन्धनमा भएका कारण कांग्रेसले कुन क्लष्टर पाउँछ भन्ने यकिन छैन । त्यसकारण पनि उमेदवार चयनमा ढिलाइ भएको उनको भनाइ छ ।

कांग्रेसको प्रदेश समितिले हरेक जिल्लाबाट आकांक्षीको नाम मागिरहेको र आइतबार साँझसम्म सबै आकांक्षीको नाम आइपुग्ने प्रदेश सभापति शुक्रराज शर्माले जानकारी दिए ।

तर, पहिला कुन पार्टीले कुन क्लष्टर पाउने निश्चित नभएसम्म प्रदेशले नाम सिफारिस नगर्ने उनले बताए । “माथि नेताहरू बसेर क्लष्टर टुंग्याएपछि हामीले पाउने क्लष्टरमा एक उमेदवार बराबर तीनजनाको नाम सिफारिस गर्नेछौँ,” उनले भने ।

गठबन्धनका कारण उमेदवारी चयनमा ढिलाइ भइरहेको छ । सत्तासाझेदार दल माओवादी केन्द्र आफ्नै महाधिवेशनमा व्यस्त छ ।

सत्ताको एक घटक जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले एउटा क्लष्टर माग गरिरहेको छ । तर, केन्द्रबाटै सबै टुंगो लाग्ने हुँदा प्रदेशलाई खासै जानकारी नभएको जसपाका नेता तथा प्रदेशका मन्त्री हरिशरण आचार्यले बताए ।

प्रदेशमा सरकारलाई सहयोग गरेर सत्ताबाहिर बसेको राष्ट्रिय जनमोर्चाले पनि गठबन्धनसँग एउटा क्लष्टर माग गरेको छ । राजमो गण्डकी संसदीय दलकी नेता पियारी थापाले एउटा क्लष्टर माग गरेको तर सहमति नभए एकल भए पनि तीनवटै क्लष्टरमा उमेदवारी दिन सकिने बताइन् ।

गठबन्धनको निर्णय आएपछि एक्लै निर्वाचन लड्ने वा सहमतिमा जाने टुंगो लाग्ने उनले जानकारी दिइन् ।

गण्डकीमा जनमोर्चाबाट प्रत्यक्ष र समानुपातिक एक/एक गरी दुई प्रदेशसभा सदस्य, स्थानीय तहमा प्रमुख एक र उपप्रमुख दुई गरी पाँच मतदाता छन् ।

गण्डकीमा ६० मध्ये हाल ५९ जना (राजमोका कृष्ण थापा पार्टीको कारबाहीपछि पदमुक्त) प्रदेशसभा सदस्य छन् । एमालेका २७, कांग्रेसका १५, माओवादी केन्द्रका १२, जसपाका दुई, जनमोर्चाका दुई र एक स्वतन्त्र सांसद छन् ।

त्यसमध्ये सांसदको मतभार ४८ र स्थानीय तहका प्रमुख/उपप्रमुखको मतभार १८ कायम हुन्छ ।

गण्डकीमा ५९ सांसदको मतभार दुई हजार ८३२ र ८५ स्थानीय तहका १७० प्रमुख/उपप्रमुखको मतभार तीन हजार ६० सहित कुल पाँच हजार ८९२ मतभार रहेको छ ।