काठमाडौं । मूलपानी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदानको निर्माण कार्य थालिएको लामो समय भइसक्दा पनि निर्माण कार्यले गति लिन सकेको छैन । २०७१ सालदेखि निर्माण कार्य अघि बढे पनि मैदानमै पर्ने करिब ५२ आना जग्गाको मुआब्जाको फाइल बल्ल क्याबिनेटमा पुगेको छ ।

मूलपानी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान समयमै निर्माण कार्य सम्पन्न हुन्छ र सुविधासम्पन्न मैदानमा ठूला अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेल्न पाइन्छ भन्ने सपना क्रिकेट खेलाडी र खेलप्रेमीको थियो । तर, त्यो सपना सरकारको लाचारीपनका कारण तुहिएर गएको सरोकारवाला बताउँछन् ।

निर्माण कार्य थालिएको करिब ४ वर्षपछि बल्ल मैदानको बीच भागमै पर्ने ५२ आना जग्गाको विवादसम्बन्धी फाइल युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय हुँदै मन्त्रिपरिषद्मा पुगेको छ । 
युवा तथा खेलकुदमन्त्री जगतबहादुर विश्वकर्माले ५२ आना जग्गाको विवाद क्याबिनेटमा पठाइसकेको बताए । मन्त्री विश्वकर्माले भने, “जग्गाको साटो जग्गा नै दिने भन्ने कुरा छ ।

सट्टापट्टा गर्दा खेलकुद परिषद्भित्रै रहेको जग्गा दिने भन्ने समझदारी बनेको छ । त्यो फाइल क्याबिनेटमा पठाएको छु । अहिले मन्त्रालयमा अड्किएको छैन । मन्त्रालयबाट अगाडि बढिसक्यो । अब क्याबिनेटमा छलफल हुन्छ ।”

मन्त्री विश्वकर्माले अनुकूल भएमा आउने क्याबिनेटबाटै यो विषयबारे निर्णय हुने बताए । क्याबिनेटबाट पास भइसकेपछि कति समयपछि काम अगाडि बढ्ला भन्ने प्रश्नमा मन्त्री विश्वकर्माले भने, “क्याबिनेटबाट भूमिसुधार मन्त्रालयअन्तर्गत मालपोत कार्यालय जान्छ । त्यसपछि विवाद अन्त्य हुन्छ र हामी निर्माण थालिहाल्छौं ।”  

निरीक्षण धेरै, काम शून्य
खेलकुदको सर्वोच्च निकाय युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय तथा अन्य निकायमा आएलगत्तै मन्त्री तथा पदाधिकारी मूलपानी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान निरीक्षण गर्न पुग्छन् । मैदानको टेन्डर आह्वान गरेदेखि अहिलेसम्म ५ जना युवा तथा खेलकुद मन्त्रीले मैदानमा पटक–पटक पाइला टेकिसकेका छन् ।

२०७१ सालमा मूलपानी क्रिकेट मैदानको टेन्डर आह्वान हँुदा युवा तथा खेलकुदमन्त्री पुरुषोत्तम पौडेल थिए । २०७१ सालदेखि अहिलेसम्म ५ जना खेलकुदमन्त्री परिवर्तन भइसकेका छन् । सबै मन्त्रीले क्रिकेट मैदान निर्माण तीव्र गतिमा हुने आश्वासन दिए पनि जग्गा विवादकै काम अगाडि बढ्न सकेको छैन । 

तर अब पहिलेको जस्तो नहुने मन्त्री विश्वकर्मा बताउँछन् । मन्त्री विश्वकर्माले भने, “तीव्र गतिमा अगाडि बढ्ने संकल्प अहिलेको सरकारले लिएको छ । त्यसकारण मिनेट–मिनेटको महत्व वर्तमान सरकारले बुझेको छ । निर्माणलाई तीव्र गतिमा लाने योजनामा छौं । अबको डेढ–दुई वर्षभित्र पूर्णरुपले खेल सुचारु गर्ने हिसाबले हामी लागिरहेका छौं ।”

मन्त्री बनिसकेपछि विश्वकर्मा पनि धेरै पटक मूलपानी क्रिकेट मैदानको वास्तविकता बुझ्न पुगिसकेका छन् । तर, मैदानको बीच भागमै पर्ने जग्गाको विवाद कहिले समाधान होला ? अहिलेसम्म टुंगो लागेको छैन । मन्त्री विश्वकर्माले भने, “नेपालले एक दिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता त पायो अब मूलपानीको क्रिकेट मैदान के हुन्छ भन्ने प्रश्न उठेको थियो । मैले त्यसलगत्तै मैदान निरीक्षण गरें । त्यसपछि मैदानबाट नै मैले एक महिनाभित्र समस्या समाधान गर्छु भनेको थिएँ । त्यसपछि २–३ पटक नै मैदानको निरीक्षण गरिसकेको छु ।”

दोषारोपणमै वर्षौं बित्यो
मूलपानी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान बनाउने योजना बनेको लामो समयपछि २०७१ सालमा निर्माण कार्य थालनी भयो । तर, अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको सुविधा सम्पन्न बनाउने जिम्मा पाएको राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) र युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयबीच समन्वय नहुँदा निर्माणमा कार्यमा ढिलाइ भएको थियो । निर्माण थालनी गर्दा युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयमा मन्त्री पुरुषोत्तम पौडेल थिए भने यता राखेपमा सदस्य सचिव युवराज लामा थिए ।

तत्कालिन मन्त्री पौडेल र राखेपका सदस्य सचिव लामाबीचको विवादले मूलपानी क्रिकेट मैदान मात्रै नभएर पूरै खेलकुद जगत प्रभावित बनेको थियो । त्यसपछि राखेपका सदस्यसचिव बनेका केशवकुमार विष्ट र खेलकुद मन्त्रालयमा पटक–पटक फेरिएका मन्त्रीबीचको टकरावका कारण पनि निर्माणाधिन क्रिकेट मैदान प्रभावित बनेको थियो ।

यसअघि खेलकुद मन्त्री राजन केसी हुँदा राखेपका सदस्य सचिव र मन्त्रालयबीच राम्रो तालमेल हुन सकेन । त्यसबेला सदस्य सचिव केशवकुमार विष्टले सबै काम मन्त्रालयले अड्काएको आरोप लगाएका थिए । 

२४ दिनभित्र नेपाली खेलकुदलाई कायापलट गर्ने दाबी गरेका मन्त्री केसीले जग्गा विवादको फाइल अन्तिम चरणमा रहेको भन्दै छिटै क्याविनेटमा पठाउने प्रतिबद्धता जनाएका थिए । यद्यपि उनको कार्यकालमा मन्त्रालयमै जग्गा विवादको फाइल अड्किएको थियो ।

कति सम्पन्न भयो निर्माण ?
पहिलो चरणको निर्माण ठेक्काअनुसार अहिलेसम्म मूलपानी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदानको प्याराफिटतर्फको ३ वटा ब्लक बनेको छ । त्यस्तै, मैदान सम्याउने काम भएको छ । मैदानकै केही भागमा व्यक्तिगत जग्गा रहेको छ, जुन जग्गाको सट्टा जग्गा नै दिने भन्ने सम्झौता मन्त्रालय हुँदै क्याबिनेटमा पुगेको बताइएको छ । 

अहिलेसम्म रंगशालाको पहिलो चरणको काममात्रै सम्पन्न भएको छ । प्रेरा मुन्ना एण्ड आचार्य जेभी कम्पनीले गत वर्ष नै काम सक्नुपर्ने थियो । तर, विभिन्न कारण देखाउँदै ठेकेदार कम्पनीले करिब डेढ वर्षभन्दा बढी समय लगाएर सम्पन्न गरेको थियो ।

के थियो गुरूयोजना ?
राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) को स्वामित्वमा रहेको मूलपानी क्रिकेट मैदानको गुरुयोजना अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आईसीसी) का प्रतिनिधिले तयार पारेका थिए । गुरु योजनाअनुसार मूलपानीमा रहेको करिब २ सय ९६ रोपनी जग्गामा खेलकुदका विशाल संरचना निर्माण हुनेछ । गुरुयोजना तयार पार्दा करिब २० हजार क्षमताको दर्शक आट्ने सुविधासम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशाला बनाउने निर्णय भएको थियो । 

रंगशाला परिसरमै खेलकुदको प्रशासनिक कार्यालय, इन्डोर हल, होस्टेल, स्वीमिङ पुल, जिम हललगायत विभिन्न भौतिक संचरना निर्माण गर्ने योजना छ । 

करिब ५ वर्षमा सम्पन्न गर्नेगरी अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशाला बन्ने गुरुयोजना बनेको थियो । योजनाअनुसारको सम्पूर्ण भौतिक संरचना निर्माण गर्नका लागि करिब ८० करोड लाग्ने राखेपले अनुमान गरेको थियो ।