काठमाडौं । १८औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता इन्डोनेसियामा यही अगष्ट १८ देखि सेप्टेम्बर २ तारिखसम्म आयोजना हुँदैछ । यसअघिका एसियन गेम्समा उत्साहजनक नरहेको नेपालको प्रदर्शन यसपटक कस्तो होला भन्ने जिज्ञासा खेलप्रेमीहरुमा छ ।
नेपाली खेलाडीले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा भाग लिएको लामै समय भइसक्यो । तर अहिलेसम्म पनि नेपाली खेलाडी अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा ओझेलमै पर्ने गरेका छन् ।
पहिलो एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता भारतले सन् १९५१ मार्च ४ देखि ११ तारिखसम्म दिल्लीमा आयोजना गर्दा नेपालले पनि सहभागिता जनाएको थियो । पहिलो एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा ११ राष्ट्रका ४९१ जना खेलाडीले भाग लिँदा नेपालबाट ८ जना खेलाडीले भाग लिएका थिए ।
आयोजक भारतसहित नेपाल, अफगानिस्तान, बर्मा, सेयलोन, इन्डोनेसिया, इरान, जापान, फिलिपिन्स, सिंगापुर र थाइल्यान्डले पहिलो एसियाली खेलकुदमा भाग लिएका थिए । पहिलो एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा जापानले सर्वाधिक २४ स्वर्ण, २१ रजत र १५ कास्य गरी कुल ६० पटक जित्दै पहिलो भएको थियो । त्यस्तै, आयोजक भारत १५ स्वर्ण, १६ रजत र २० कास्य गरी कुल ५१ पदक जित्दै दोस्रो हँुदा नेपाल भने पहिलो एसियाली खेलकुदमा पदकविहीन बनेको थियो ।
८ कास्य (१९८६ दक्षिण कारिया)
नेपालले पदक भने सन् १९८६ मा दक्षिण कोरियामा सम्पन्न भएको एसियन गेम्समा जितेको थियो । त्यसबेला नेपालले बक्सिङ र तेक्वान्दोबाट समान ४–४ गरी कुल ८ कास्य पदक जितेको थियो । नेपालका बक्सिङतर्फ स्वर्गीय दल बहादुर रानामगर, तुल बहादुर थापा, सुशिल पोख्रेल र मनोज बहादुर श्रेष्ठले नेपालका लागि कास्य पदक दिलाएका थिए ।
त्यस्तै, तेक्वान्दोमा नेपालका लागि राजकुमार राई, विधान लामा, राजकुमार घर्ति क्षेत्री र राजकुमार बुढाथोकीले कास्य पदक दिलाएका थिए ।
१ कास्य (१९९०, चीन)
सन् १९९० को ११औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता चीनले पहिलो पटक आयोजना गरेको थियो भने यही संस्करणदेखि मात्रै एसियन गेम्समा चीनको उदय भएको थियो ।
चीनमा सम्पन्न एसियन गेम्समा नेपालले एक मात्र कास्य पदक जित्न सफल भयो । नेपालका लागि बक्सिङले पदक दिलाएको थियो । बक्सिङका चित्र बहादुर गुरुङले नेपाललाई पदकविहीन हुनबाट जोगाएका थिए ।
२ कास्य (१९९४, जापान)
सन् १९९४ को १२औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा नेपालले २ कास्य पदक जित्न सफल भएको थियो । नेपालका लागि तेक्वान्दो र करातेले समान १–१ कास्य पदक दिलाएका थिए ।
तेक्वान्दोबाट नेपालका लागि मान बहादुर शाहीले कास्य पदक दिलाएका थिए । त्यस्तै, करातेबाट नेपालका लागि सिता राईले कास्य पदक जितेकी थिइन् ।
१ रजतसहित ३ कास्य (१९९८, थाइल्यान्ड)
थाइल्यान्डमा सम्पन्न भएको १३औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा नेपालले अहिलेसम्मकै उपलब्धि हात पारेको छ । नेपालले १ रजत र ३ कास्य पदक गरी कुल ४ पदक जितेको थियो । यो एसियन गेम्समा नेपालको अहिलेसम्मकै ठूलो उपलब्धिको रुपमा रहेको छ ।
नेपालका लागि तेक्वान्दोमा सविता राजभण्डारीले रजत पदक दिलाएकी थिइन् । सविता बाहेक अहिलेसम्म कुनै पनि नेपाली खेलाडीले रजत पदक जित्न सकेका छैनन् ।
यो एसियन गेम्समा नेपालका लागि रजत किशोर श्रेष्ठ र सपना मल्लले कास्य पदक जितेका थिए । करातेबाट नेपालका लागि समर बहादुर गोलेले कास्य पदक जितेका थिए ।
३ कास्य (२००२, दक्षिण कोरिया)
दक्षिण कोरियामा सम्पन्न १४औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा नेपालले ३ कास्य पदक जित्न सफल भएको थियो । यो पटक भने तेक्वान्दोले नेपाललाई पदक विहीन हुनबाट जोगाएको थियो ।
नेपालका लागि दीपक विष्ट, रेनुका मगर र ऋतु जिमी राईले नेपाललाई कास्य पदक दिलाएका थिए ।
३ कास्य (२००६, कतार)
नेपालले १५औं एसियन गेम्समा पनि ३ कास्य पदक जित्न सफल भएको थियो । यो बेला पनि नेपालको लागि तेक्वान्दोले केही राहत दिएको थियो ।
नेपालका लागि दीपक विष्टले पुनः एक पटक कास्य पदक जितेका थिए । उनी एसियन गेम्समा २ पटक पदक जित्ने पहिलो नेपाली खेलाडी हुन् । अहिलेसम्म एसियन गेम्समा कुनै पनि नेपाली खेलाडीले २ पटक पदक जितेका छैनन् ।
त्यस्तै, नेपालका लागि मनिता शाही र आयशा शाक्यले कास्य पदक जितेका थिए ।
१ कास्य (२०१०, चीन)
चीनले आयोजना गरेको १६औं संस्करणको एसियन गेम्समा नेपालको लागि बक्सिङले पदक विहीन हुनबाट जोगाएको थियो ।
नेपालका लागि दीपक महर्जनले कास्य पदक दिलाएका थिए । उनकै पदकमा नेपाल खाली हात फर्किनु परेन ।
१ कास्य (२०१४, दक्षिण कोरिया)
४ वर्षअघि दक्षिण कोरियामा सम्पन्न १७औं एसियन गेम्समा नेपालले एकमात्र कास्य पदक प्राप्त गरेको थियो ।
नेपालका लागि विमला तामाङले करातेबाट कास्य पदक दिलाएकी थिइन् । खाली हात स्वदेश फर्किनु पर्ने अवस्थामा विमलालई नेपाललाई एक मात्र कास्य पदक दिलाउँदै चर्चा पनि कमाएकी थिइन् ।
१८औं एसियन गेम्समा नेपालको अवस्था के होला ?
१८औं एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता इन्डोनेसियामा यही अगष्ट १८ देखि सेप्टेम्बर २ तारिखसम्म आयोजना हुँदैछ । एसियाका ४५ राष्ट्रले भाग लिने प्रतियोगितामा ४० खेलका ४६५ स्पर्धामा प्रतिस्पर्धा हँुदैछन् ।
यो पटकको एसियन गेम्समा नेपालको तर्फबाट २९ खेलमा १८५ खेलाडीले प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । करिब २ महिनादेखि एसियन गेम्सको तयारीमा छन् विभिन्न खेलका खेलाडी ।