काठमाडौं । संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेस नेपालको चार दिने भ्रमणको सिलसिलामा आइतबार बिहान काठमाडौं आइपुगेका छन् ।
उनी यस्तो समयमा नेपाल भ्रमणमा आएका छन् जतिबेला विश्व इजरायल र प्यालेस्टिन दुई खेमामा विभाजन भइरहेको छ ।
यस्तो जटिल विश्व परिस्थितिमा पनि उनले नेपालको लागि चार दिन दिनुले विश्व कूटनीतिमा नेपालको महत्व एक पटक फेरि सम्झाइदिएका छन् ।
प्रधानमन्त्री पुष्ककमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ राष्ट्रसंघको ७८औँ महासभामा सहभागी हुने क्रममा गुटेरेसलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिएका थिए ।
एक समय नेपालको शान्ति प्रक्रियामा राष्ट्रसंघ संलग्न भएका कारण र जलवायु परिवर्तनको सबैभन्दा बढी प्रभावित देशको सूचीमा रहेका कारण नेपाल भ्रमणको निम्तो गुटरेसले सहजै स्वीकारेका थिए ।
यसअघि उनी असोज २६ गते नेपाल भ्रमणमा आउने कार्यक्रम थियो । इजरायल र प्यालेस्टिन चरमपन्थी समूह हमासबीच युद्ध चर्किएपछि राष्ट्रसंघका महासचिव गुटेरसले असोज २३ गते नेपाल भ्रमण स्थगित गरेका थिए । त्यसपछि कात्तिक १२ गतेबाट सुरु हुने गरी नयाँ भ्रमण तालिका सार्वजनिक गरिएको थियो ।
यसअघि बान की मुनले सन् २००८ अक्टोबर अन्तिम साता संयुक्त राष्टसंघको महासचिवको रूपमा नेपाल भ्रमण गरेका थिए । यसको ठिक १५ वर्षपछि राष्ट्रसंघका महासचिव गुटेरेस आइतबार बिहान नेपाल भ्रमणमा आएका हुन् ।
संयोग नै मान्नुपर्छ, यसअघि मुन अक्टोबर साता नेपाल आएका थिए भने अहिले गुटेरेस पनि अक्टोबर अन्तिम साता नै नेपाल भ्रमणमा आएका छन् । त्यति मात्र होइन मुन आउँदा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड थिए भने अहिले गुटेरेस आउँदा पनि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड नै छन् ।
महासचिवको रूपमा नेपाल भ्रमणमा आउँदा मुनले गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीलाई उच्च प्राथमिकता दिइ त्यहाँ गएका थिए भने गुटेरेसको पनि लुम्बिनी भ्रमण गर्ने कार्यक्रम रहेको छ ।
को हुन् गुटेरेस ?
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसको पूरा नाम एन्टोनियो म्यानुअल डे ओलिभेरा गुटेरेस हो ।
उनको जन्म सन् १९४९ अप्रिल ३० का दिन युरोपेली राष्ट्र पोर्चुगलमा भएको थियो । गुटेरेस पोर्चुगलका राजनीतिज्ञ र कूटनीतिज्ञ हुन् ।
बान की मुनको दोस्रो कार्यकाल ३१ डिसेम्बर २०१६ मा समाप्त भएपछि गुटेरेस संयुक्त राष्ट्रसंघको महासचिव भएका थिए । उनले सन् २०१७ बाट राष्ट्रसंघको महासचिवको जिम्मेवारी सम्हालेका हुन् । उनी संयुक्त राष्ट्रसंघको नवौँ महासचिव हुन् ।
पोर्चुगीस सोसियलिस्ट पार्टीको सदस्य गुटेरेस सन् १९९५ देखि २००२ सम्म पोर्चुगलको प्रधानमन्त्री रहेका थिए । गुटेरेसले सन् १९९२ देखि २००२ सम्म सोसियलिस्ट पार्टीको महासचिवको रूपमा गरेका थिए ।
गुटेरेस सन् १९९५ मा प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएका थिए । सन् २००१ मा पोर्चुगलको स्थानीय निर्वाचनमा उनको पार्टी पराजित भएपछि सन् २००२ मा प्रधानमन्त्रीबाट राजीनामा दिएका थिए ।
सन् २०१२ र २०१४ मा पोर्चुगलमा गरिएको सर्वेक्षणले पछिल्लो ३० वर्षमा गुटेरेस पोर्चुगलको उत्कृष्ट प्रधानमन्त्री रहेको देखाएको थियो ।
गुटेरेस सन् १९९९ देखि २००५ सम्म सोसियलिस्ट इन्टरनेसनलको अध्यक्ष रहेका थिए । उनले सन् २००५ देखि २०१५ सम्म शरणार्थीसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघको उच्च आयुक्तको रूपमा काम गरेका थिए ।
गुटेरेस सन् २०१६ अक्टोबरमा संयुक्त राष्ट्रसंघको महासचिवमा निर्वाचित भएका थिए । सन् १९८१ मा कर्ट वाल्डहेमपछि संयुक्त राष्ट्रसंघको महासचिवको जिम्मेवारी सम्हाल्ने गुटेरेस पहिलो युरोपेली हुन् ।
के छ कार्यक्रम ?
नेपाल भ्रमणमा महासचिव गुटेरेसले विशेषगरी दुई वटा कार्यक्रममा बढी ध्यान दिएका छन् । पहिलो, बाँकी रहेको शान्ति प्रक्रिया र दोस्रो, जलवायु परिवर्तनका असर ।
१० वर्षे सशस्त्र विद्रोहपछि माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएको १६ वर्ष बितिसकेको छ । शान्ति प्रक्रियाका केही काम बाँकी नै छन् । खासगरी गम्भीर प्रकृतिका मानवअधिकार उल्लंघनका दोषीलाई के कस्तो कारबाही गर्ने र पीडितहरूलाई कसरी न्याय दिने भन्ने कुरा टुङ्गाउन बाँकी नै छ ।
गुटेरेसले शान्ति प्रक्रियाका बाँकी कामका विषयमा आइतबार राजनीतिक दलका नेताहरूसँग छलफल गर्नेछन् । उनले सुरुमा परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउदसँग भेटवार्ता गर्नेछन् । त्यसपछि उनले उपप्रधान रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्का र उपप्रधान तथा गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठसँग कुराकानी गर्नेछन् ।
त्यसपछि गुटेरेसले आज (आइतबार) नै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग सिंहदरबारमा शिष्टाचार भेटवार्ता गर्ने कार्यक्रम छ । उनले प्रधानमन्त्रीसँग भेट गरेपछि बानेश्वरस्थित संसद् भवन बीआईसीसीमा पूर्वप्रधानमन्त्री तथा नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा र पूर्वप्रधानमन्त्री तथा प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा (एमाले)का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग छुट्टाछुट्टै भेटवार्ता गर्नेछन् ।
देउवा र ओलीसँग भेटवार्ता गरेपछि शीतल निवासमा उनले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलसँग शिष्टाचार भेट गर्नेछन् ।
परराष्ट्र मन्त्रालयका अनुसार महासचिव गुटेरेस सोमबार बिहान नेपाली सेनाको हेलिकोप्टमार्फत सगरमाथा क्षेत्रमा जानेछन् । उनले त्यहाँ स्थानीय जनतासँग जलवायु परिवर्तनले उनीहरूको दैनिक जीवनमा पारेका असरका विषयमा कुराकानी गर्नेछन् । उनी सोमबार नै पर्यटकीय नगरी पोखरा जानेछन् ।
मौसमले साथ दिएमा राष्ट्रसंघका महासचिव गुटेरेस मंगलबार बिहान नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा चढेर अन्नपूर्ण बेस क्याम्प जाने कार्यक्रम छ । त्यहाँ उनले स्थानीय जनतासँग जलवायु परिवर्तनले दैनिक जीवनमा पारेका प्रभावका विषयमा कुराकानी गर्ने परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ ।
उनी मंगलबार नै पोखराबाट गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी जानेछन् । उनले मायादेवी मन्दीरको अवलोकन गर्ने कार्यक्रम छ । उनले लुम्बिनीबाट विश्व शान्तिको सन्देश दिने जनाइएको छ ।
लुम्बिनीबाट फर्किएपछि मंगलबार उनले संसद्का दुवै सदनलाई एकसाथ सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम छ । बुधबार बिहान उनी फर्कने कार्यक्रम छ ।
-1706524096.JPG)
