बीबीसी । चिनियाँ प्राविधिक कम्पनी हुवावेलाई कुनैपनि अमेरिकी टेलिकम कम्पनीहरुलाई फाइभ–जी उपकरण बिक्री गर्न निषेध गरिएको छ । यस्तोमा कम्पनी पछिल्लो समय भारतमा स्थान बनाउन आक्रामक ढङ्गमा जोड दिइरहेको पाइएको छ । प्राविधिक विश्लेषक अरुन सुकुमार भन्छन्, “हुवावे थुप्रै राष्ट्रबाट निलम्बित भइसकेको छ त्यसैल फाइभ–जी नेटवर्कका लागि भारतसँगको सम्भावित सम्झौता विशेष रुपमा महत्वपूर्ण छ । हालका अनेकौँ चुनौतिका बावजुद हुवावे शान्त र निर्धक्क देखिएपनि आफूलाई शिर्ष स्थानमा कायम राख्न हुवावेले विश्वभरका नयाँ बजारमा लगानी जारी राख्नुपर्ने हुन्छ र यसका लागि भारत भन्दा ठूलो बजार संसारमै कहिँ छैन ।”
हुवावे अमेरिका, अष्ट्रेलियासहित थुप्रै देशबाट प्रतिबन्धित भइसकेको छ । अमेरिकाका अनुसार हुवावेका उपकरणले चिनियाँ सरकारलाई अर्को देशमाथि नजर राख्ने विकल्प प्रदान गर्न सक्छ । तर कम्पीले भने पटकपटक आफ्ना उत्पादनले कुनै राष्ट्रिय जोखिम उत्पन्न नगराउने र चिनियाँ सरकारबाट स्वतन्त्र रुपमा सञ्चालन हुँदै आएको दाबी गरिरहेको छ ।
यसरी भारतको अत्याधिक ठूलो वायरलेस बजारमा हुवावेको एकलौटी नियन्त्रणले कम्पनीका निम्ति भारतसँगको कारोबार महत्वपूर्ण बनाइदिन्छ ।
तर पनि हुवावेले वर्तमानमा सामना गर्नुपरिरहेका समस्याले भारतसँगको भविष्यलाई संकटमा पारिदिन सक्छ । किनकि यता भारतको नजिकी मित्रराष्ट्र अमेरिकाले यसलाई हुवावे कम्पनी बहिस्कार गर्न बारम्बार दबाब दिइरहेको छ ।
तापनि हालसम्म भारतले यस विषयमा कुनै आधिकारिक घोषणा गरेको छैन । यसअघि अमेरिकी वित्तिय सचिव विल्बर रसले नयाँ दिल्लीको भ्रमणका बेला अमेरिकाले आफ्नो भूराजनीतिक पार्टनरबाट आफ्नो देशको सुरक्षालाई जोखिममा पार्ने कुनै किसिमको सम्झौता नगर्ने अपेक्षा गरेको बताएका थिए ।
हुवावे भारतका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत जे छेनले बीबीसीसँग भनेका छन् कि कम्पनीले ओरिकाको आरोप गलत भएको वचन सहित भारत सरकारसँग सबै उपकरणबारे सम्झौताको तयारी गरिसकेको छ ।
उनले भनेका छन्, “हामीले मिडियामा अमेरिकी सरकारले भारतलाई दबाब दिइरहेकाबारे धेरै सुनेका छौँ । तर मलाई अझै यो विश्वास छ कि हामी देशको विकासका लागि गर्न सक्ने कुराप्रति बढी केन्द्रित रहनेछौँ र सबैको हितमा सक्दो प्रयास गर्नतर्फ जोड दिनेछौँ । ”अमेरिकाले हुवावेमाथि लगाएका अभियोग विरुद्ध भारतले हालसम्म कुनै प्रतिक्रिया दिएको छैन बरु आगामी फाइभ–जी प्रणाली स्थापनामा सहभागी हुन निम्ता गरिरहेको छ । सुकुमारका अनुसार हुवावेलाई फाइभ–जी कार्यक्रमबाट हटाउनुले भारतलाई नै क्षति पुर्याउनेछ ।
उनले थप भनेका छन्, “हालसम्म फाइभ–जी नेटवर्क लन्च गर्ने संरचना केबल पाँचवटा कम्पनीसँग मात्र रहेको छ र ती मध्ये हुवावे सबैभन्दा सस्तो र आकर्षक विकल्पमा पर्छ । नोकिया र एरिक्सन जस्ता पश्चिमी कम्पनी भारतको टेलिकम उद्योगमा पहिले देखि नै संघर्ष गरिरहेका छन् । किनकि हुवावेले तिनको तुलनामा धेरै सस्तो दरमा सेवा प्रदान गर्न सक्छ त्यसैले यही कम्पनी सबैका लागि आकर्षक मानिएको हो ।”
त्यसैले पनि भारतसँग वास्तवमै हुवावे बाहेक अन्य प्राविधिक विकल्प छैन र हुवावे पनि यसबारे जानकार छ । छेनले इकोनोमिक टाइम्ससँग बोल्दै भारतको डिजिटल उद्योगमा हुवावेले महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको बताएका हुन् त्यसैले यसलाई बहिस्कार गर्नु ठूलो जोखिम साबित हुन सक्छ । उनले सो पत्रिका दैनिकसँग भनेका छन्, “मेरो विचारमा यसले आर्थिक क्षति मात्र नपुर्याएर प्राविधिक विकासलाई पनि अवरोध गर्नेछ ।”
