काठमाडौं । दोस्रो चरणमा हुने प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचनका लागि काठमाडौँमा थुप्रै ‘डमी उमेदवार’ खडा भएका छन् । काठमाडौंका विभिन्न क्षेत्रबाट स्वतन्त्र उमेदवारी दिएका त्यस्ता उमेदवारहरू चुनाव जित्न नभई जिताउने प्रयोजनका लागि खडा गरिएका हुन् ।

निर्वाचन आचारसंहिता छल्न र उमेदवारले पाउने सेवा सुविधा प्रयोग गरेर चुनावको परिणाम हत्याउने दाउमा ठूला दलहरूले त्यसरी स्वतन्त्र उमेदवार खडा गरेका हुन् ।

निर्वाचन आचारसंहिताअनुसार एउटा उमेदवारले दुई वटा गाडी र चारवटा मोटरसाइकलसम्म चुनाव प्रचारमा खर्च गर्न पाउँछ । त्यस्तै मतदानका दिन बुथ एजेन्ट पनि दुई भन्दा बढी राख्न पाउँदैनन् । यही सीमाभित्र बसेर निर्वाचन जित्न गाह्रो हुने भएकाले ठूला दलहरूले डमी उमेदवार उठाउने ‘चोरबाटो’ प्रयोग गरेका हुन् ।

प्रतिनिधिसभाका लागि काठमाडौँ क्षेत्र नम्बर ४ मा २१ जनाको उमेदवारी परेको छ । जसमध्ये ६ जना स्वतन्त्र उमेदवार छन् । काठमाडौँ जस्तो भूगोलमा स्वतन्त्र उठ्न कठिनमात्रै होइन जमानतसमेत जोगाउन सकिँदैन । तर, दशहजार धरौटी बुझाएर प्रतिनिधिसभामा उमेदवार बन्नुको पछाडि अमुक दललाई चुनाव जिताउने चोरबाटो भएको स्वयम् उमेदवार स्वीकार्छन् ।

“दशहजार तिरेर नजित्ने ठाउँमा किन उमेदवार दिनू, पार्टीलाई सहयोग गर्न उमेदवारी दिएको हुँ,” एक उमेदवारले भने ।

उनका अनुसार ठूला दल कांग्रेस, एमाले, माओवादी केन्द्रले यस्ता थुप्रै स्वतन्त्र उमेदवार उठाएका छन् । जसको प्रयोजन चुनाव जिताउने मात्रै हो ।

कहाँ कति स्वतन्त्र ?

बिहीबार काठमाडौँको राष्ट्रिय सभागृहमा हामीले त्यस्ता थुप्रै स्वतन्त्र उमेदवार भेट्यौँ । जुन कुनै न कुनै दलसँग आवद्ध थिए । “उमेदवारमात्रै स्वतन्त्र हामी त पार्टीकै कार्यकर्ता हौँ नि,” उनीहरूम    ध्ये अधिकांश ठट्टा गर्थे ।

काठमाडौँ क्षेत्र नम्बर १ मा  प्रतिनिधिसभातर्फ २३ जनाको उमेदवारी परेको छ, त्यसमध्ये ७ जना स्वतन्त्र उमेदवार छन् । तीमध्ये अधिकांश कांग्रेस र कम्युनिस्ट गठबन्धनका ‘डमी उमेदवार’ रहेको बताइएको छ ।

एमाले वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालसहित २५ जनाको उमेदवारी परेको काठमाडौँ क्षेत्र नम्बर २ मा पनि ७ स्वतन्त्र उमेदवार छन् । प्रतिनिधिसभातर्फ काठमाडौँ क्षेत्र नम्बर ३ मा १९ जनाको उमेदवार परेको छ । त्यहाँ पनि ५ जना स्वतन्त्र उमेदवार छन् ।

प्रदेशसभातर्फ भने खासै स्वतन्त्र उमेदवारी परेको छैन । मुख्य दलहरूको प्राथमिकतामा प्रतिनिधिसभा परेका कारण प्रदेशसभामा स्वतन्त्र उमेदवारी कम परेको अनुमान गर्न गाह्रो हुँदैन ।

यसअघि पटकपटक ‘डमी उमेदवार’ बनिसकेको एमालेका एक नेताले पार्टीबीच डमी उमेदवारीको होड हुने दाबी गर्छन् । उनकाअनुसार सर्वदलीय छलफलदेखि मतगणनासम्ममा यस्ता डमी उमेदवार निर्णायक हुने गर्दछन् । डमी उमेदवार र तिनका प्रतिनिधिले कतिपय ठाउँमा फर्जी मत खसाल्नसमेत सघाऊ पुर्याउने भएकाले पार्टीले नै उमेदवार खडा गर्ने उनले बताए ।

त्यस्ता स्वतन्त्र उमेदवार पार्टीका चिनिएका कार्यकता हुँदैनन् । र, उनीहरूले चुनाव प्रचारप्रसारसमेत गर्दैनन् । चुनाव चिह्न लिएर एकैपटक सर्वदलीय बैठकमा सहभागी हुने गर्दछन् ।

अघिल्ला निर्वाचनमा जसका डमी उमेदवार बढी भए त्यसैको पक्षमा परिणाम गएकाले पनि ‘स्वतन्त्र’ उमेदवार उठाउन दलहरू कस्सिएको उनले बताए ।