काठमाडौं । नेकपा एमालेले प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनको लागि वृहत वाम ध्रुविकरणको आवश्यकता औँल्याएको छ । आइतबार बिहान बसेको पार्टी स्थायी कमिटीको बैठकले औपचारिक रूपमै माओवादी केन्द्र र विचार मिल्ने अन्य वाम घटकसँगसमेत तालमेल गरेर अघि बढ्नुपर्ने निष्कर्ष निकालेको हो ।

तीन चरणमा सम्पन्न भएको स्थानीय तह निर्वाचनमा ‘पानी बाराबार’को अवस्थामा रहेका माओवादी केन्द्र र एमालेबीच तालमेल गरेर जाने अवस्था किन निर्माण भयो ?

एमाले सचिव एवम् प्रचार विभाग प्रमुख योगेश भट्टराइ भन्छन्, “पटक-पटक सत्ताको नेतृत्व गरेको कांग्रेसले मुलुकलाई दिशा दिन नसकेकाले वाम ध्रुविकरणको आवश्यकता टड्कारो भएको हो, वामपन्थी नमिली देशमा परिवर्तनको संस्थागत विकास र संविधानको कार्यान्वयन हुन पनि गाह्रो छ ।”

उनले कांग्रेसबाट मुलुकको राष्ट्रियता, सार्वभौमिकता नजोगिने, संविधानमा उल्लेख समाजवादी व्यवस्थामासमेत मुलुक अघि बढ्न नसक्ने निष्कर्ष निकालेर दुवै पार्टीको साझा धारणाका रूपमा वाम गठबन्धनको कुरा आएको बताए ।

“दुवै पार्टीका बीचमा कमी कमजोरी रहे होलान्, विगततिर नजाऔँ, आजको आवश्यकता भनेको वामपन्थीबीचको तालमेल, एकता र सहकार्य नै हो,” उनले जोड दिए ।

दुवै पार्टीको समान धारणा
एमाले सचिव भट्टराईकाअनुसार एमाले माओवादी केन्द्रको समान धारणा छ–पूँजिवादी क्रान्ति सम्पन्न भइ मुलुक समाजवादतर्फ अघि बढिसक्यो । तत्कालिन एमाओवादीको हेटौँडा महाधिवेशन र एमालेको नवौँ राष्ट्रिय महाधिवेशनको निष्कर्ष हो यो ।

समाजवादको नेतृत्वका पुँजिवादी पार्टीबाट सम्भव छैन । त्यसको नेतृत्व वामपन्थीहरूले नै गर्नुपर्छ । 

तर, पछिल्लो सत्ता समिकरणको अभ्यास, मौजुदा व्यवस्था र जनमतको अवस्थाले एमाले एक्लैले बहुमत ल्याउने अवस्था नरहेकाले माओवादी केन्द्रसहित अन्य वाम घटकहरूसँग तालमेल गरेर चुनावमा जानु पर्ने निष्कर्ष निकालिएको भट्टराईको दाबी छ । उनी भन्छन्, “तीन करोड जनसंख्या छ, पार्टी ३७ वटा छन् । समानुपातिकमार्फत एक सिट जम्मा गर्ने र सत्ताको ‘बार्गेनिङ’ गर्ने संस्कृति भइसक्यो, यसलाई निरुत्साहित तुल्याउन पनि वाम ध्रुविकरणको आवश्यकता छ,” उनको तर्क थियो ।

सम्मानजनक तालमेल
प्रदेशगत तालमेल हुन्छ कि आवश्कताअनुरूप निर्वाचन क्षेत्रमा मिल्नुहुन्छ ? भन्ने बाह्रखरीको जिज्ञासामा सचिव भट्टराईले त्यसविषयमा विस्तृत कार्ययोजना नबने पनि ‘सम्मानजनक तालमेल’ हुने धारणा राखे ।

यो एमालेको नेतृत्वमा सरकार बन्ने पूर्वाभ्यास हो ? भन्ने अर्को जिज्ञासामा उनले सरकार गठनसम्म छलफल पुगिनसकेको बताउँदै निर्वाचनमा मिलेर अघि बढ्ने र चुनावपछि त्यसविषयमा कुराकानी हुने जवाफ दिए ।

“त्यो पछि हुने समझदारीले तय गर्ने कुरा हो, अहिले नै त्यस विषयमा कुराकानी भएको छैन,” उनको भनाइ थियो ।

र, अन्तिममा पार्टी एकता
आइतबार रुकुममा आयोजित एक कार्यक्रममा माओवादी केन्द्रका नेता वर्षमान पुनले एमालेसँग चुनावी तालमेल होइन, पार्टी एकता नै हुन सक्ने बताएका थिए । त्यस्तै एमाले सचिव भट्ट्राईले पनि वृहत वाम ध्रुविकरण र एमाले–माओवादी केन्द्रबीच एकता गर्ने विषयमा समेत कुराकानी भइरहेको बताउँछन् ।

“अहिले नै पार्टी एकता हुन्छ, हाम्रो कुरा यो होइन, तर हामीले त्यस विषयमा पनि छलफल सुरू गरिसकेका छौँ ।

कांग्रेसलाई कमजोर बनाउने रणनीति
स्थानीय निर्वाचनमा एमालेले अपेक्षाकृत नतिजा ल्याउन सकेन । एमालेले आफू सोचेजति बलियो नरहेको र माओवादी केन्द्र कमजोर नभएको विश्लेषण निकाल्यो । त्यसमाथि स्थानीय तहको अन्तिम निर्वाचनअन्तर्गत दुई नम्बर प्रदेशमा १८ तहमा खुम्चिएपछि एमाले ‘झल्याँस्स’ हुन पुग्यो । र, पार्टीले तालमेलको आवश्यकता महसुस गरेको स्वयम् एमालेका नेताहरू स्वीकार्छन् ।

त्यस्तै माओवादी केन्द्रलाई पनि कांग्रेसको ‘पिठ्युँ चढेर’ पार नलाग्ने र भएको जनमत पनि अन्य वामपन्थी पार्टीतिर आकर्षित हुने भयले पछिल्लो समय गाँज्न थालेको विश्लेषण हुन थालेको छ ।

पछिल्लो सत्ता–गठबन्धनको फाइदा कांग्रेसलाई नै भएको र त्यसले वामपन्थी शक्तिलाई कमजोर बनाएको निष्कर्ष निकाल्दै एमाले–माओवादी केन्द्र तालमेको रणनीतिमा अघि बढेको स्रोतको दाबी छ ।