पोखरा । पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको क्यालिब्रेसन फ्लाइट (यान्त्रिक परीक्षण) मंसिर ५ गतेदेखि ११ गतेसम्म हुने भएको छ । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान) ले उडान तालिका स्वीकृत गरिसकेको छ ।

स्वीकृति पाएको एरो थाई कम्पनीको जहाज भित्रिसकेको छ । यही जहाजले भैरहवामा रहेको गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पनि क्यालिब्रेसन उडान भरेको थियो ।

यो परीक्षणपछि विमानस्थलमा जडान गरिएका सबै उपकरणले काम गरे/नगरेको भनेर थाहा हुनेछ । क्यालिब्रेसन फ्लाइट गर्दा सबै उपकरणले सही रूपमा काम गरेको भन्ने विवरण पछि बल्ल विमानस्थलबाट परीक्षण उडान हुनेछ ।

पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल आयोजनाका निमित्त प्रमुख इन्जिनियर कृष्ण पौडेलले उडान परीक्षणका लागि अवरोधस्वरूप देखिएको रिठेपानी डाँडाको कटानको काम सकिसकेको बताए । परीक्षण उडानका लागि डाँडालाई १४ मिटर कटान गरिएको छ ।

अहिले क्यालिब्रेसनका लागि विमानस्थलको धावनमार्गको एप्रोचमा पर्ने रिट्टेपानी डाँडा कटान भइरहेको छ । परीक्षण उडानका दिनसम्मका लागि यो काम सकिने उनले जानकारी दिए ।

रिट्टेपानीमा दुईवटा डाँडा छन् । तीमध्ये होचोतर्फको १२ मिटर र अग्लोतर्फको ४० मिटर उचाइँ कटान गरेपछि मात्र नियमित उडान हुने प्राधिकरणले यसअघि नै बताइसकेको छ ।

प्राधिकरणले जनवरी १ देखि पोखराको क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल संचालनमा ल्याउने तयारी गरिरहेको छ ।

सन् २०१४ को मे ३१ मा नागरिक उड्डयन प्राधिकरण र ठेकेदार कम्पनी चाइना सीएएमसी इन्जिनियरिङ कम्पनी लिमिटेडबीच विमानस्थल निर्माणको ठेक्का सम्झौता भएको थियो । २०१६ मार्च २१ मा नेपाल र चीनको एक्जिम बैंकबीच ऋण सम्झौता भयो ।

नेपाल सरकार र प्राधिकरणबीच २०१६ जुन ५ मा अनुदान ऋण सम्झौता भयो । एक्जिम बैंकले २०१७ मे ३१ बाट ऋण प्रवाह गर्‍यो । २०१७ जुलाई ११ बाट काम सुरु भयो ।

उक्त कम्पनीसँग भएको सम्झौताअनुसार आयोजना निर्माणको काम २०२१ जुलाई १० भित्र सक्नुपर्ने थियो । तर, कोरोना महामारीका कारण विमानस्थलको सम्झौता अवधि एक वर्ष थप गरिएको थियो ।

चीन सरकारको सहुलियतपूर्ण ऋण सहयोगमा २२ अर्ब रुपैयाँको लागतमा निर्माण भएको आयोजना सम्पन्न भई नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरणसमेत भइसकेको छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय उड्ययन संस्था (आईकाओ)को मापदण्डभित्र रहेर 'फोरडी मोडल'मा बनिरहेको यस विमानस्थलमा बोइङ ७५७ र एअरबस ३२० सम्मका विमान उडान तथा अवतरण गर्न सक्छन् ।

विमानस्थलभित्रै आवश्यक सैनिक ब्यारेक निर्माण भने अझै भएको छैन । तेल भर्न आवश्यक आयल डिपो बनेको छैन । अहिले चलिरहेको पोखरा विमानस्थलकै डिपोको तेल गाडीमार्फत अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा सेवा दिने निगमको तयारी छ ।

ल्यान्डफिल साइट समस्या ज्यूँका त्यूँ
विमानस्थल सञ्चालनका लागि लागि पहिलो र मुख्य समस्या नै ल्यान्डफिल साइटको हो । यसको व्यवस्थापन गर्ने भनेको पोखरा महानगरपालिकाले हो । महानगरको एकमात्र ल्यान्डफिल साइट अहिले पोखरा १४ बाच्छेबडुवामा छ । यो भनेको विमानस्थलको दुई किलोमिटरको दुरीमा पर्छ ।

त्यहाँ ल्यान्डफिल साइट हुँदा चराचुरुङ्गीको गतिविधि पनि उत्तिकै छ । विमानस्थलमा चराचुरुङ्गीको गतिविधि बढ्नु भनेको सुरक्षाको दृष्टिले जोखिमपूर्ण अवस्था हो । यो दुरीमा ल्यान्डफिल साइट राख्न मिल्दैन । यो स्थानान्तरण अर्को ठाउँमा गर्नुपर्ने हुन्छ ।

स्थानान्तरणको लागि महानगरले धरान, भारत हुँदै तेस्रो मुलुकसम्म गएर अध्ययन पनि गरेर आएको छ ।

तर, कागजी प्रक्रिया मात्र अगाडि बढेको र देखिने काम तत्काल केही नभएको पोखराका मेयर धनराज आचार्यले बताए । 

उनले भने, “क्यालिब्रेसन फ्लाइट हुने पाँच गते हो । त्यही दिन बोलौँला, आज मैले भन्नका लागि केही छैन ।”

यो ल्यान्डफिल साइटमा १०८ प्रजातिका चराहरू आउने अध्ययनकर्ताहरूले बताएका छन् । यहाँ विश्वमै दुर्लभ मानिएका गिद्ध, महाचिल, सेतो गिद्ध, डंगर, सानो खैरो गिद्धलगायतका चराहरूको वासस्थान पनि छ ।

ल्यान्डफिल साइट सारेता पनि चराहरूको बानी तत्कालै सर्दैन । यही पेरिफेरिमा घुमिरहन्छन् । चराहरूलाई अन्यत्र जानको लागि, बानी पर्न ८/१० महिना लाग्ने विज्ञहरूले बताउँदै आएका छन् ।

तर, पुस २०२३ को अंग्रेजी नयाँ वर्ष अर्थात् पुस १७ गतेदेखि विमानस्थल सञ्चालन गर्न भनेतापनि ल्यान्डफिल साइटको व्यवस्थापन भने हुन सकेको छैन ।

अर्कातर्फ पोखरा सहरको मध्यभागमा बनेको यो विमानस्थल सञ्चालन हुने नहुनेमा पनि आशंका र चर्चाहरू सुरु भएका छन् ।