म शतप्रतिशत सत्य बोल्छु । सकेसम्म सही काम गर्ने प्रयास गर्छु । गर्दै जाँदा केही कमजोरी हुन सक्छन्, तपाईंले पनि समीक्षा गर्न सक्नुहुन्छ । सकेसम्म सही र सत्य गर्न चाहन्छु । सधैंभरि सही गरेको छु भनेर मात्रै पनि भन्दिनँ । आजसम्म मैले नकारात्मक काम पनि गरेको छैन । शतप्रतिशत सत्य भने बोल्नुपर्छ ।

मैले आजसम्म जनपत्रकारिता अँगालेको छु, त्यसैले जनतालाई सही सूचना दिनुपर्छ । यसैले म झुटो बोल्न मिल्दैन ।

 

बिहान ४ बजे उठ्छु । १०–१५ मिनेट योग गर्छु । ३ गिलास पानी र ब्ल्याक कफी खाएपछि ‘नेपाल वाणी’मा कुरा हुन्छ । त्यहाँ आउने अतिथिको समय लिने विषयमा कुरा गर्छु । ६ बजे घरबाट निस्कन्छु । रेडियोमा ४५ मिनेटसम्म कार्यक्रम चलाउँछु । त्यसपछि रिपोर्टर्स क्लब जान्छु । धादिङको विकास कामलाई पनि मैले बढी प्राथमिकता दिने गरेको छु । त्यहाँका विकास–निर्माणका कुरा हुन्छन् । कति जनता भेट्न आउनुहुन्छ ।

भेटवार्ता सकिएपछि आधा घण्टा ब्याडमिन्टन खेल्छु । दिनभरि क्लबमा बोलाउने अतिथिहरूसँग कुरा गर्छु । दिनभर क–कसलाई भेट्ने भनेर कार्यतालिका बनाउँछु । उद्योगी, व्यवसायी, नेता, मन्त्रीलाई भेट्ने कार्यतालिका बनाएपछि साढे १० बजे घर पुग्छु । खाना खाएर १० मिनेट आराम गरेपछि निस्कन्छु । त्यो बीचमा पत्रपत्रिका र टेलिभिजन पनि हेरिसक्छु । घरबाट निस्केपछि एकदम व्यस्त जीवन बित्छ । कहिलेकाहीँ प्रचण्ड, शेरबहादुर देउवा, केपी शर्मा ओली, माधवकुमार नेपाल, उपेन्द्र यादवलगायत शीर्ष नेताहरूलाई एकैदिन भेट्छु । मन्त्रालय पुगेर विकासका काममा भएको प्रगतिबारे पनि बुझ्छु । कहिलेकाहीँ क्लबमा ३–४ वटा कार्यक्रम हुन्छन् । वक्तालाई बोलाएर, कार्यक्रम गरेर, समाचार बनाएर सबै मिडियालाई पठाइदिन्छु । फेरि भेटवार्तालाई निरन्तरता दिन्छु । 

म चाँडोमा राति साढे ९ बजे घर पुग्छु, नभए १०–११ बज्छ । धेरैका फोन आउँछन् । कसैले यो विषयमा छलफल गराउनुप¥यो भन्छन्, कसैले अर्को विषयमा । म दैनिक १८ घण्टा काम गर्छु ।

 

यो देशमा कसलाई उडाउँदैनन् ? केपी शर्मा ओलीलाई उडाएनन् र ? उनले कस्ता–कस्ता विकासका परियोजना ल्याएका थिए । हावाबाट बिजुली निकाल्छु भन्दा कतिले उडाए । हाम्रो देशमा राम्रो काम गर्ने मान्छको सधैं आलोचना हुन्छ । मैले २४ मा १८ घण्टा हरपल जनतालाई सूचना दिने काम गर्छु । आजको दिनमा यसको समीक्षा हुनु पर्दैन ? पत्रकारिताको विकास र विस्तारका लागि ऋषि धमलाले कति काम गरिरहेको छ भनेर अरुले सोच्नुपर्दैन ? म एकजना यस्तो सञ्चारकर्मी हुँ, जो रेडियो, अनलाइन, टिभी र पत्रिकामा काम गर्छ । दिनमा १०–१२ जनासँग अन्तर्वार्ता लिन्छ । त्यो अन्तर्वार्ता अरुले लिए भइगो नि त ! कुरा गर्न सजिलो छ हजुर ! काम गर्न गाह्रो छ । आलोचना गर्न सजिलो छ । अरूले पनि मैलेजस्तो काम गरे भइहाल्यो नि ! 

भित्र दलहरूको बैठक भइरहेका बेला त्यहाँसम्म पुगेर नेतालाई बोलाई हात समाएर के भयो ? भनेर कति पत्रकारले सोध्छन् ? त्यो नदेख्ने अनि ऋषि धमला क्यामरामा आयोमात्रै भन्ने ? मलाई क्यामराको मोह छैन । मैले ४ वटा टिभीमा ‘टक शो’ चलाउँछु । यो मेरो पेसाप्रतिको आफ्नो सम्मान हो, पत्रकारिताप्रतिको मोह हो । म जीवनभर रिपोर्टर भएर बस्न सक्ने मान्छे हो । म काम गर्छु, काममा विश्वास गर्छु । म मेहनती छु ।

 

हो । श्रीमतीलाई समय दिन सकेको छैन । तर, उनी ‘कन्भिन्स्ड’ छिन् । मैले श्रीमतीलाई विवाहपूर्व नै यो कुरामा सहमत गराएको थिएँ । ‘तिमीले सोचेजस्तो समय दिन नसकुँला’ भनेको थिएँ । ‘विवाहलाई दिगो, भरपर्दो र स्थायी बनाउने आधार छ भनेमात्रै विवाह गर्छु’ भनेको हुँ ।

मैले १४ वर्ष उमेरमा पत्रकारिता थालें । मेरो पहिलो विवाह पत्रकारितासँग भएको हो । उनले मेरो पेसालाई सम्मान गरिन् र हामी विवाहका लागि राजी भयौं ।

मेरा सासू–ससुरा क्यानडामा हुनुहुन्छ । उहाँहरूले फोन गर्दा पनि कहिलेकाहीँ उठाउन पाउँदिनँ । जनै पूर्णिमाको दिन मलाई छोरीसँग बसेर उनलाई खेलाउन मन थियो । तर, पनि पाइनँ, तपाईंहरूले बोलाउनुभयो । कहिलेकाहीँ साँझ घर पुग्दा छोरी सुतिसकेकी हुन्छिन् । कहिलेकाहीँ हप्ता दिनसम्म पनि भेट्न पाउँदिनँ ।

त्यसले छोरीको मनोविज्ञानमा असर पर्न सक्छ । मैले यसको समीक्षा गर्नुपर्छ । अब हप्ताको एक दिन परिवारलाई समय दिने सोचमा छु ।

मैले ‘वाणी बहस’ चलाएको ६ वर्ष भइसक्यो, एकदिन पनि बन्द भएको छैन । म अमेरिका, क्यानडा, भारत जहाँ हुँदा पनि चलाएकै छु । विवाहको दिनमा पनि कार्यक्रम चलाउन गएको हुँ ।

 

मेरो विवाहमा ५ हजार पाहुना आएका थिए । सबैलाई सादा दालभात खुवाएर पठाएँ । यति त मैले गर्न सक्छु नि ! छोरीको पास्नीमा पनि दालभात खुवाएर पठाएँ । साधारण तरिकाले पार्टी गरेको हो । त्यो तडकभडक थिएन ।

 

म सूचनाको पहँुच र प्रभावमा छु । सबैले फोन गर्छन्, उठाउनैपर्छ । एकदिन फोन उठाइएन भने पानीबिनाको माछा र नुन नहालेको तरकारी जस्तो हुन्छ यो ऋषि धमला ।

 

यो गलत कुरा हो । पत्रकारिता गर्दा पारदर्शी हुनुपर्छ । तपाईंको आरोपलाई म खण्डन गर्छु । दुःखमा परेकालाई म सहयोग गर्छु । कोही साथी अप्ठ्यारोमा पर्दा मैले आफ्नो तलबबाट दिन्छु । त्यो मेरो दायित्व हो ।

धेरै पत्रकार छन्, जसले काम गरेर पनि पैसा पाउँदैनन् । म कसैको दुःख देख्न सक्दिनँ । त्यस्ताका लागि मैले थोरै सहयोग गरेँ भने त्यो राम्रो हो । त्योबाहेक पैसा दिन म उद्योगी–व्यवसायी होइन ।

 

त्यो अहिले म खुलाउन सक्दिनँ । म पारदर्शी भने हुनुपर्छ ।

 

मैले कुनै पनि कार्यक्रम रिसर्च नगरी चलाएको छैन । त्यो त तपाईंहरुले समीक्षा गनुपर्ने हो । सबै कार्यक्रम लाइभ हुन्छ । कार्यक्रमको तयारी गर्नुपर्छ, म अपडेट भइरहेको हुन्छु । कतिपय अवस्थामा साथीहरूसँग पनि सल्लाह गर्छु ।

 

मैले सही प्रश्न नै गरें जस्तो लाग्छ । वल्र्डकपमा नेपालको सहभागिता हुनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ । काम गर्ने क्रममा कहिलेकाहीँ गल्ती भयो होला । यसमा मेरो अलि अध्ययन पुगेन होला । फेरि त्यो अन्तर्वार्ता लिन समय लिँदा उहाँले १० मिनेटभित्र आउन भन्नुभयो ।  तयारी गर्न पाइनँ । तर, मैले फेस गर्नैपर्ने थियो । प्रश्न गर्दा कहीँ कतै गल्ती भयो होला ।

यसमा धेरै दर्शक र स्रोताको कमेन्ट पनि आउँछ । राम्रो भन्ने पनि हुनुहुन्छ । नेता खुलामञ्चमा भाषण गर्छन् । त्यहाँ कुनै समय तोकिएको हुँदैन । तर, रेडियो र टेलिभिजनमा समय तोकिएको हुन्छ । यो समयमा उनीहरू बोलिहाल्नुपर्छ ।

रेडियो वा टिभी भाषण गर्ने ठाउँ होइनन् । जनतालाई चाहिएको सूचना दिने काम मेरो हो । जति बेलासम्म चाहिएको सूचना आउँदैन, त्यति बेलासम्म मैले खोतलिरहन्छु । पत्रकार कहिले पनि लजाउनु हुँदैन । मलाई भारतका एकजना पत्रकारले भन्नुभएको थियो– पत्रकारिता गर्दा लाज मान्नु हँुदैन । जसलाई लाज लाग्छ, उसले पत्रकारिता गर्नै सक्दैन । पत्रकारिता भनेको आर्यघाटमा नजाँदासम्म सिकिरहनुपर्ने कुरा हो । उहाँकै प्रेरणाले हो– मैले आज पनि पत्रकारिता सिकिरहेकै छु ।

 

म यो कुरा ‘बाह्रखरी’बाटै खुलासा गर्न चाहन्छु । अबको २ वर्षपछि म राजनीतिमा जान्छु । ०७४ माघ ७ गतेसम्म देशमा संघीय संसद्को चुनाव हुन्छ । म त्यो चुनावमा धादिङबाट लड्छु । त्यसको तयारीमा छु । मलाई गिरिजाप्रसाद कोइरालाले पनि ०६४ सालमा धादिङबाट चुनाव लड्न भन्नुभएको थियो । तर, मैले मानिनँ । म जनताको मन जितेर राजनीतिमा जान चाहन्छु । जनताले चाहे भनेमात्रै म राजनीति गर्छु, नत्र गर्दिनँ । दुइटा डुंगामा खुट्टा राखेर म काम गर्दिनँ । अहिले म पत्रकारिता गरिरहेको छु, यसैमा रहन्छु । राजनीतिमा गएँ भने पत्रकारिता गर्दिनँ । त्यो मेरो ‘इथिक्स’ले पनि दिँदैन । 

 

०५४ सालको कुरा हो । लोकेन्द्रबहादुर चन्द प्रधानमन्त्री हुनुहुन्थ्यो । वामदेव गौतम गृहमन्त्री । माधवकुमार नेपाल एमाले महासचिव हुनुहुन्थ्यो । साढे ११ बजे माधवकुमार नेपालको घरमा लोकेन्द्रबहादुर चन्द र एमालेका शीर्ष नेताहरूको बैठक हँुदैछ भन्ने सूचना पाएँ । ‘घटना र विचार’मा काम गर्थें । मंगलबारको दिन थियो । बुधबार पत्रिका निस्कन्थ्यो । लोकेन्द्रबहादुर चन्दकै सरकार बचाउने विषयमा बैठक बसिरहेको थियो ।

त्यसैले माधवकुमार नेपालको घरको बैठक निकै महत्वपूर्ण थियो । म त्यहाँ राति १२ बजे पुगें । बाहिर एक्लै थिएँ । त्यहीबेला मुसलधारे पानी पर्यो ।

म रुखको फेदमा उभिएरै बसेँ । बैठक सकिँदा साढे १ बजिसकेको थियो । सबै बाहिर आए । मैले सबैलाई सोधें तर कसैले भन्न चाहेनन् । म त्यसबेलासम्म निथु्रक्कै भिजेको थिएँ । सबै नेताहरू मेरो मतलब नगरी आ–आफ्नो घरतर्फ लागे ।

तर, मलाई समाचार नभई भएको थिएन । म केहीबेर त्यहीँ उभिएँ । सबै हिँडेपछि नेता नेपालले घरको झ्यालको पर्दा खोलेर बाहिर हेर्दा मलाई देख्नुभयो । अनि उहाँले मलाई बोलाउनुभयो र सोध्नुभयो, “यति राति तिमी किन यहाँ आएको ?”

म भिजेको थिएँ । पुछ्ने रुमाल दिनुभयो ।

मैले भनेँ, “तपाईंहरूको बैठकको समाचार लिन आएको ।”

मैले आज बैठकमा के–के भयो भनेर सोधेँ । उहाँले गोप्य बैठक कसरी थाहा पाउनुभयो ? भनेर सोध्नुभयो । 

लोकेन्द्रबहादुर चन्दको सरकारलाई बचाउने बैठक बसेको जानकारी दिनुभयो ।

अनि मैले भोलिपल्ट त्यो समाचार छापेँ ।

माधव नेपालकहाँ बैठक भएको भोलिपल्ट एमालेले बल्खुमा पत्रकार सम्मेलन गर्यो ।

त्यसबेला पत्रकारले वामदेव गौतमलाई त्यो बैठकका बारेमा प्रश्न गरे । उहाँले भन्नुभयो, “बैठकमा के भयो भन्नेबारे ऋषि धमलालाई सोध्नू ।”

त्यतिबेला हरिहर विरहीले मलाई राति पनि अन्तर्वार्ता लिन पठाउनुहुन्थ्यो । किसुनजीकहाँ पनि त्यसैगरी पठाउनुहुन्थ्यो । एकदिन पूर्णबहादुर खड्काले हरिहर दाइलाई सोध्नुभयो, “तपाईँ सधैं किन किसुनजीको अन्तर्वार्ता लिन ऋषिलाई मात्रै पठाउनुहुन्छ ?”

उहाँको जवाफ थियो, “किसुनजी पनि ऋषिसँग बाहेक हामीसँग कुरै गर्न चाहनुहुन्न ।”

 

झुक्याएर होइन । त्यो कुरा सबै मिलिसक्यो । यो कुरा ‘धमलाको हमला’मा भएको हो । अहिले पनि युट्युबमा छ । मैले स्मिता थापाको अन्तर्वार्ता लिएको हो । उहाँलाई मैले तपाईंले के–के पिउनुहुन्छ भनेर सोधेको हुँ । उहाँले भोड्का, वाइन जति पनि पिउन सक्छु भन्नुभयो । अनि मैले ‘त्यो खाएर तपाईं के गर्नुहुन्छ ?’ भनेर सोधें । उहाँले भन्नुभयो, “भोड्का, वाइन खाएपछि मैले मजा लिन्छु ।”

तर, अनलाइनमा मजाको अर्थ सेक्स लगाएर समाचार प्रकाशित भयो । भएको विवाद यही हो । यसमा गल्ती भएको हो । पछि हामीले अनलाइनबाट त्यो समाचार हटायौं । अहिले त्यो कुरा मिलिसक्यो । पत्रकारले सकेसम्म धेरै प्रश्न गर्नु उसको धर्म हो नि !

 

यो ऋचा शर्मासँगको अन्तर्वार्ताको कुरा हो । यो बहसमा आइसकेको विषय हो । मैले उहाँलाई ब्वाइफ्रेन्ड भए÷नभएको सोधें । उहाँले भएको बताउनुभयो । अनि मैले ‘कति वर्ष भयो ?’ भनेर सोधें । उहाँले ‘७ वर्ष भयो’ भन्नुभयो । अनि मैले ‘७ वर्षसम्म सँगै रहँदा तपाईंले विवाहपछि गर्ने काम पनि गर्नुभयो कि गर्नुभएन ?’ भनेर सोधेको हुँ । त्यो प्रश्नलाई कसरी लिने भन्ने हो । जो मान्छे ७ वर्षसम्म सँगै बस्छ, हिँड्छ, उसलाई त्यो कुरा सोध्दा विवाद किन हुने ?

 

कसैको बारेमा त्यसरी नितान्त व्यक्तिगत कुरा सोध्न मिल्छ र भन्या ? गोपनीयता चाहिँदैन ? उनीहरूको व्यक्तिगत जीवनको केही अर्थ छैन ?

उनीहरू सेलिबे्रटी हुन् नि त । मैले पत्रकारको नाताले जान्न खोजेको हुँ । उहाँले ‘भएको छैन’ पनि त भन्न सक्नुहुन्थ्यो नि ! तपाईंले मलाई प्रश्न सोध्दा जवाफ दिने कि नदिने अधिकार मसँग रहन्छ । पत्रकारको पनि सीमा हुन्छ । आचारसंहितामा बसेर प्रश्न गर्नुपर्छ । तर, पत्रकारले भित्र गहिराइमा पुगेर प्रश्न गर्न सक्नुपर्छ । मैले त्यही गर्छु ।

 

मिनीस्कर्टको बारेमा रेखा थापालाई सोधेको हुँ । ‘तपाईं छोटो लुगा लगाउनुहुन्छ, खर्च कम हुन्छ हो ?’ भनेर सोधेको थिएँ । बजारमा रेखा थापाको चर्चा थियो । उहाँ मिनीस्कर्ट लगाउने हिरोइन भनेर चिनिनुहुन्थ्यो ।

तर, मैले नारीहरूलाई अपमान गरेर होच्याउन खोजेको होइन । त्यसरी हिँड्दा गाउँमा दिदीबहिनी र आमाले कसरी हेर्नुहोला भनेर चासो राखेको हुँ । बजारमा आएको कुरा मैले सोध्न पनि नपाउने त ?

रेखा थापालाई त्यो प्रश्न गरेर मैले दिदीबहिनीहरूलाई होच्याउन खोजेको कदापि होइन, यसरी बुझिदिनुभएन ।

 

त्यहाँका सबै पार्टीका नेतासँग मेरो राम्रो सम्बन्ध छ । मुलायमसिंह यादवदेखि लालु यादव, लालकृष्ण आडवाडीदेखि शरद यादव, अमित शाहदेखि राजनाथ सिंह र मनमोहन सिंहसम्म मेरो राम्रो सम्बन्ध छ । भाजपाका सबैजसो नेताहरूसँग म नजिक छु ।

नेपालको राजनीतिमा भारतको सधैं चासो र रुचि रहन्छ । निकट गहिराइमा पुगेर कुरा हुन्छ । ‘बाह्रखरी’मार्फत बाहिर ल्याउने हो भने धेरै कुरा छन् । तर, म अहिले नै ती कुरा बोल्न चाहन्नँ ।

भारतीय नेताहरूले मलाई विश्वास पनि गर्छन् । कैयौं बैठकमा सँगै राख्छन् । ऋषि धमलाले योभन्दा बढी भन्दैन र लेख्दैन भन्ने विश्वास उनीहरूलाई छ । मसँग बोलेका कुराहरू चाहिने भन्दा बढी सम्पे्रषण हुँदैन भन्ने भरोसा छ उनीहरूमा ।

मैले अहिलेसम्म कसैको केही बिगारेको छैन । त्यसैले मलाई जसले जति आलोचना गरे पनि फरक पर्दैन । आलोचनाले म सुध्रिन्छु, म तिखारिन्छु । आलोचनाले मलाई फाइदा नै हुन्छ ।

 

होइन, त्यो गलत हो । भारतले नेपाललाई नकारात्मक रूपमा सोचेको छैन । भारतले नेपाललाई सकारात्मक रूपमा सोच्दासोच्दै पनि यहीँकै कतिपय नेता मलाई प्रधानमन्त्री र मन्त्री बनाइदिनुप¥यो भनेर पुग्छन् । ती कुरा सबै मैले यहाँ भन्न चाहन्नँ । पहिले त हाम्रो घर बलियो बनाउनुप¥यो । हामी नेपाली सबै एक भएर राष्ट्रिय सहमतिसहित अगाडि जाने हो भने भारतले नेपालमा आफ्नो इन्टे«स्ट लाद्न सक्दैन । 

सबै राजनीतिक दलका बीचमा भारतलाई हेर्ने साझा दृष्टिकोण बनाए भारतले कुन नेतालाई प्रधानमन्त्री र मन्त्री बनाइदिने भन्छ त ? त्यसैले भारतलाई मात्र गाली गरेर हुँदैन । 

 

यो सबै गलत हो । एउटा प्रमाण देखाउनुस् । मैले भारत वा भारतीय दूतावासबाट पैसा लिएको प्रमाण कतै भेट्नुभयो भने म पत्रकारिता नै छाडिदिन्छु ।

हो, मैले भारतबाट सहयोग भने लिएको छु । विकास–निर्माण र गाउँमा एम्बुलेन्स लिएको छु । त्यो एम्बुलेन्सले अहिले गाउँ–गाउँबाट बिरामी बोक्छन् । तर, भारतीय दूतावासबाट पैसा लिएको छैन र लिने पनि छैन । म नेपाल र भारतबीचको सम्बन्ध राम्रो हुनुपर्छ भन्ने मान्छे हुँ । अरूले जस्तो मैले कसैसँग हात जोडेर पैसा माग्दिनँ ।

 

मैले अहिलेसम्म कसैसँग गिफ्ट लिएको छैन, बरु दिएको छु । यो आरोप निराधार हो ।