एजेन्सी । इरानको तेल निर्यात सम्बन्धी प्रतिबन्धमा थप कडाइ गर्ने अमेरिकाको निर्णयप्रति चीनले गम्भीर आपत्ति जनाएको छ । ट्रम्प प्रशाष्सनले ईरानसँग तेलको कारोबार गर्ने राष्ट्रहरु पनि प्रतिबन्धको शिकार हुने चेतावनी दिएपछि सोमबार बेइजिङले आक्रोश व्यक्त गरेको हो । भारतसँगै चीन पनि इरानको सबैभन्दा ठूलो तेल ग्राहक रहँदै आएको छ । यसरी अमेरिकाको सो फैसलाले विश्वव्यापी रुपमा तेल बजारलाई अनिश्चित तुल्याएको हुँदा यसबारे चिन्ता व्यक्त गरिएको छ ।
चिनियाँ विदेश मन्त्रीले सोमबारको पत्रकार सम्मेलनमा भनेका छन्, ‘चीन एकतर्फी प्रतिबन्ध र अमेरिका द्वारा सञ्चालित तथाकथित ‘न्यायालय’ को कडा विरोध गर्दछ । इरानसँग हाम्रो सहकार्य खुला, पारदर्शी र वैध छ त्यसैले यसको सम्मान गरिनैपर्छ । ’ अघिल्लो वर्ष इरानसँग कारोबार गरिरहेका सात मुलुकहरुलाई अमेरिकाले यस विषयमा छुट दिएको थियो तर आगामी मे २ मा सो छुटको अवधि समाप्त हुनेछ । यस्तोमा अमेरिकाको सो निर्णयप्रति चीनले मात्र नभएर अन्य राष्ट्रहरुले समेत विरोध जनाइरहेका छन् ।
सोमबार ट्वटीर मार्फत टर्कीका विदेश मन्त्री मेभल्ट क्याभोसोग्लुले पनि ‘टर्की सबै प्रकारको एकलौटी प्रतिबन्धको विरुद्धमा छ र छिमेकीहरुसँगको सम्बन्ध कसरी चलाइनुपर्छ भन्नेबारे जारी हस्तक्षेपको कडा आलोचना गर्दछ ’ भनि विरोध गरेका हुन् । यसरी अमेरिकी कारबाहीबाट पनि टर्की र चीन नै सबैन्दा बढी प्रभावित हुने बताइएको छ । विश्लेषकहरुका अनुसार यति छोटो समयमै इरानबाट तेल आपूर्ति बन्द भए टर्की र चीनले सबैभन्दा धेरै संघर्ष गर्नुपर्ने हुन्छ । तेल मूल्य सूचना सेवामा ऊर्जा विश्लेषणका वैश्विक प्रमुख टम क्लोजा भन्छन्, ‘मेरो विचारमा चीन र टर्की नै अमेरिकी कारबाहीबाट नराम्ररी प्रभावित हुने हुँदा सबैभन्दा धेरै चिन्ताजनक अवस्थामा छन् ।’ उनले अमेरिकाको सो निर्णयलाई अत्यन्तै हानिकारक साबित हुन सक्ने बताए ।
सोमबार मात्र अमेरिकी राज्य सचिव माइक पोम्पेओले मे महिना सम्मको समय अवधि सकिएपछि पनि इरानबाट तेल खरिद गर्न जारी राख्ने राष्ट्रहरुले गम्भीर परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनी दिएका हन् । उनले थप भनेका छन्, ‘हामीले पहिले नै स्पष्ट जानकारी दिइसकेका छौँ कि यसको उल्लंघन गर्नेहरुले कडा प्रतिबन्धको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । ’ तरपनि चीनले यति थोरै समयमै इरानबाट पूर्ण रुपमा तेल निर्यात गर्न छाड्न नसक्ने विश्वविद्हरुको भनाइ छ ।
भारतले भने तत्काल यस विषयमा कुनै प्रतिक्रिया जनाएको छैन । तर भारत सरकारले यसअघि नै एकलौटी प्रतिबन्धलाई मान्यता नदिने र केबल संयुक्त राष्ट्रको निर्णय मात्र पालना गर्ने बताएको थियो । साउदी अरब र इराकपछि इरान सबैभन्दा ठूलो तेल निर्यातकर्ता हो ।
यस्तोमा वासिङटनको सो निर्णयपछि सोमबार अमेरिकामा तेलको मूल्य तीन प्रतिशत बढेको छ र सो वृद्धि आगामी दिनहरुमा पनि जारी रहने अनुमान गरिएको छ । यसरी तेल बजारको अतिरिक्त क्षमता इरानको भरपाइ गर्नमै खर्च हुनेहुँदा अन्तराष्ट्रिय बजारमा तेलको मूल्य बढ्ने उच्च सम्भावना रहेको बताइएको छ । सीएनएनबाट
