नयाँ दिल्ली । भारतको गृहमन्त्रालयले आफ्नो देशका ६५ वर्ष भन्दा माथिका बृद्धबृद्धा र १५ वर्ष मुनिका बालबालिकालाई नेपाल र भुटान भ्रमणका लागि आधार कार्ड आधिकारिक ट्राभल डकुमेन्ट (यात्रा कार्ड) भएको जनाएको छ । उक्त दुई उमेर समूहका बाहेक अन्यका हकमा भने आधार कार्ड प्रयोग गरेर मात्रै ती दुई मुलुकमा भ्रमण गर्न नपाउने गृहको आन्तरिक सर्कुलरमा जनाइएको छ ।
ती दुई देशको भ्रमणमा जाने भारतीयलाई आधिकारिक पासपोर्ट भएको अवस्थामा भीषाको जरुरत नपर्ने गृहको सर्कुलरमा उल्लेख छ । त्यसमा फोटोसहितको परिचयपत्र वा भारतको निर्वाचन आयोगले जारी गरेको मतदाता परिचयपत्र भए हुने उल्लेख गरिएको छ । यसअघि ६५ वर्ष भन्दा माथिका भारतीयले प्यान कार्ड, ड्राइभिङ लाइसेन्स, केन्द्रीय सरकारको स्वास्थ्य सेवा सम्बन्धी कार्ड (सीजीएचएस) वा रासन कार्ड प्रयोग गरिने गरेको थियो । अहिले आधार कार्डलाई पनि सूचीमा समावेश गरिएको गृह मन्त्रालयका बरिष्ठ अधिकारीले जनाएका छन् ।
‘‘अहिले ६५ वर्ष भन्दा माथि र १५ वर्ष मुनिका व्यक्तिलाई आधार कार्डपनि यात्रा कागजातका रुपमा प्रयोग गर्न दिने अनुमति भएको छ’’ गृहका ती अधिकारीले भनेका छन् ।
आधार कार्ड १२ डिजिटको युनिक परिचयपत्र हो जुन युनिक आइडेन्टीफिकेसन अथोरिटी अफ इण्डिया (यूआइडीएआइे)ले जारी गरेको हो । उक्त निकाय सन् २००९मा स्थापना भएको हो । यसको प्रयोगलाई अब अनिवार्य गरिँदैछ । ती अधिकारीका अनुसार भारतको काठमाडौंस्थित दूतावासद्वारा जारी गरिएको सर्टिफिकेट अफ रजिस्ट्रेसन नेपाल र भारत भ्रमणका लागि आधिकारिक कागजात होइन ।
यद्यपि आपतकालीन अवस्थामा भने त्यसकोसमेत प्रयोग एक मात्र गन्तव्यका लागि गर्न सकिने जनाइएको छ । १५ देखि १८ वर्ष उमेर समूहका किशोरकिशोरीलाई भने उनीहरु पढ्ने शैक्षिक संस्थाको प्रिन्सिपलले तोकिएको फर्ममा जारी गरेको परिचयपत्रका आधारमा भ्रमण अनुमति मिल्ने जनाइएको छ । परिवारको हकमा जस्तो पति,पत्नी,साना केटाकेटी र आमाबाबुसँगै भ्रमण गरेको अवस्थामा सबै व्यक्तिले सम्बद्ध कागजात बोक्न आवश्यक नरहेको बताइएको छ । सबैसँग पासपोर्ट वा मतदाता परिचयपत्र नचाहिने र भ्रमणमा भएका मध्ये कुने प्रौढ व्यक्तिसँग त्यस्तो सामग्री भए हुने व्यवस्था गरिएको छ ।
यद्यपि अन्य सदस्यहरुसँग पनि उनीहरुको फोटो भएको कुनै आधिकारिक परिचयपत्र भने चाहिनेछ । त्यसमा उनीहरुको परिवारको सदस्य भएको खुल्नुपर्नेछ । सीजीएचएस कार्ड, रासन कार्ड, ड्राइभिङ लाइसेन्स वा स्कूल तथा कलेजबाट जारी गरिएको आइडी कार्ड चाहिने छ ।
यसैगरी भुटान भ्रमण गर्न चाहने भारतीयलाई भारतीय पासपोर्ट कम्तिमा ६ महिना म्याद रहेको हुनुपर्ने वा मतदाता परिचयपत्र हुनुपर्नेछ । भारतको सिक्किम, आसाम, अरुणाञ्चल र पश्चिम बंगालसँग सीमा जोडिएको भुटानमा जलविद्युत र निर्माणको क्षेत्रमा करिब ६० हजार भारतीयहरु कार्यरत छन् । यसबाहेक सीमा क्षेत्रमा ८ देखि १० हजार भारतीयहरु दैनिक कामका लागि भुटान आउने जाने गर्छन् । करिब ६ लाख भारतीयहरु नेपालमा बस्ने गरेको भारतको गृह मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ । त्यसमा व्यापारीहरु पनि छन् जो लामो समयदेखि नेपालमा बस्दै आएका छन् । व्यवसायीहरु (चिकित्सक, इन्जिनियर, आईटी पर्सन) लगायतका मानिस त्यो सूचीमा रहेका छन् । त्यसैगरी, श्रमिकहरु जो मौसमी रुपमा जाने आउने गर्ने तथा उतै बसाई सराइ गरेका पनि छन् । उनीहरु निर्माण क्षेत्रमा कार्यरत रहेको गृह मन्त्रालयको भनाइ छ । नेपालसँग भारतको सीमा १८५० किमी रहेको छ । नेपालसँग सिक्किम, पश्चिम बंगाल, बिहार, उत्तर प्रदेश र उत्तराखण्डको सीमा जोडिएको छ । (पीटीआई)
