काठमाडौं । नेपाल प्रहरीका उच्च अधिकारी बेलाबेला विभिन्न काण्डमा आफैं फसेका छन् । कुनै घटनामा उनीहरु निर्दोष पनि सावित भएका छन् भने कयौं घटनामा प्रहरी नै जेल गएका छन् । थोरै समयमा धेरै सम्पत्तिको चाहना राखेर कुनैपनि गलत कामलाई आँखा चिम्लेर सहयोग र समर्थन गर्ने धेरै प्रहरी अधिकृतले बर्दीमा दाग लागेको प्रहरी अधिकारी नै बताउँछन् ।

यस्ता काण्डमा साना पदका प्रहरी मात्र नभई संगठन प्रमुखनै पनि दोषी देखिएका र कतिपय त जेल जिवन बिताइरहेका छन् । नेपाल प्रहरी नै संलग्न भएका अपराधको सूची धेरै भए पनि पछिल्लो १० वर्षमा महत्वपूर्ण मानिएका घटना यस्ता छन् ।

सुडान घोटला काण्ड

नेपाल प्रहरीमा सबैभन्दा चर्चित काण्ड नै सुडान घोटाला हो । सुडान घोटालामा ३ जना पूर्वआइजीपी जेल जानुपर्यो । सर्वोच्च अदालतले नेपाल प्रहरीको बन्दोबस्ती सामान खरिद प्रकरणमा अनियमितता पुष्टि गर्दै नेपाल प्रहरीका तीन पूर्वप्रमुखहरूलाई दोषी ठहर गरेको थियो । सर्वोच्चले पूर्वप्रहरी महानिरीक्षकहरू ओमविक्रम राणा, हेमबहादुर गुरुङ र रमेशचन्द ठकुरीलाई भ्रष्टाचारी ठहर गरेको हो । राणालाई दुई वर्ष कैद र ५० हजार रुपैयाँ जरिबाना हुने सजाय सुनाइएको छ भने गुरुङ र ठकुरीलाई एक वर्ष कैद र जनही ४० हजार रुपैयाँ जरिबानाको फैसला गरेको थियो । नेपाल प्रहरीको इतिहासमा एकै घटनामा ३ जना पूर्वआइजीपी जेल चलान भएको यो पहिलो घटना हो । 

३५ किलो सुनकाण्ड
 

नेपाल प्रहरीका उच्च अधिकारी अनुसन्धानमा तानिएको अर्को चर्चित काण्ड हो ३५ किलो सुन । २०७१ मा तत्कालीन डीआईजी प्रकाश अर्याल केन्द्रीय अनुसन्धान व्युरो (सीआइबी) का प्रमुख थिए । सीआइबीको टोलीले चीनको खासाबाट नेपाल भित्रिएको ३५ किलो सुन समात्यो । तर प्रहरी अधिकारीले सुन तस्करीको सूचना दिने नक्कली सुचनादाता बनाएर कमीसन दाबी गरे । तत्कालीन डीआईजी अर्यालसँग अख्तियारले बयानसमेत लिएको थियो । राज्यव्यवस्था समितिले त्यसबेला निलम्वन गर्ने तयारी गरेपनि अन्ततः उनले त्यस काण्डबाट सफाई पाएका थिए । नेपाल प्रहरीभित्र त्यो घटनालाई ३५ किलो प्रकरण भनेर चिनिन्छ । 

नियमअनुसार कुनैपनि भन्सार नाकाबाट राजस्व छली तस्करी भईरहेको कुनै वस्तु वा सामानका विषयमा सूचना दिने सुराकीलाई उसको नाम गोप्य राखेर सरकारले १५ प्रतिशत कमिशन दिने व्यवस्था थियो । 
नक्कली सुराकी खडा गरेको सम्बन्धमा वास्तविक सुराकी आफैँ उपस्थित भएपछि यो रहस्य बाहिरिएको थियो ।
 
दरबारमार्ग बलात्कार प्रकरण
 

७ माघमा राजधानीको दरबारमार्गस्थि होटल ल्याण्डमार्कमा भएको बलात्कार प्रकरणले प्रहरीले रकम लिएर घटना मिलाएको विषय पनि प्रहरी संगठनभित्रको धब्बा हो । होटलमा कैलालीकी एक २० वर्षीय चौधरी थरकी युवतीको सामुहिक बलात्कारका दोषीलाई पैसामा मिलाएर उन्मुक्ती दिन खोजीएको भन्दै दरबारमार्गका सई चन्द्र भण्डारी र इन्पेसक्टर लक्ष्मणसिंह ठकुरी निलम्बनमा परे । उक्त घटनामा पीडित महिला आफैले मुद्दा फिर्ता लिन खोज्दा विवाद भएको थियो । तर बलात्कारको मुद्दा परेपछि सो मुद्दा फिर्ता लिन नपाउने भएको थियो । तत्कालीन आईजीपी प्रकाश अर्यालले दोषीलाई कडा कारबाही गर्न मातहतका निकायलाई  निर्देशन दिएका थिए । 

उनले सार्वजनिक रुपमै यस्तो घटनाको मुद्दा फिर्ता नहुने बताएर प्रशंसा बटुलेका थिए ।

३३ किलो सुन र सनम हत्या प्रकरण

नेपालमा सुन तस्करीको इतिहामै सबैभन्दा बढी व्यक्ति पक्राउ र हत्यासम्मको आपराधिक रुप लिएको घटना गत ७ माघमा त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलबाट भित्रिएको भनिएको ३३ किलो सुनको हो । युएई हुँदै नेपाल आएको भनिएको ३३ किलो सुन हराएको र सुन भित्र्याउन सम्मिलित भएका सनम शाक्यको हत्यापछि यो घटना निकै जेलिँदै गएको छ । त्यस हत्यामा संलग्न भनिएका सुन तस्करीका मुख्य नाईके चुडामणी उप्रेती फरार छन् । तर यहि घटनामा जोडेर त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलभित्र कार्यरत लोडर प्रेम नारायण चौधरीले प्रहरी हिरासतमै आत्महत्या गरेका छन् । यो प्रकरणमा २७ जना पक्राउ पर्दा पूर्व डीआइजी गोविन्द निरौला, बहालवाला एसपी विकासराज खनाल र डिएसपी संजय राउत र प्रजित केसी प्रहरी हिरासतमा छन् । उनीहरु तीनै जनालई संगठित अपराध र ज्यान मार्ने उद्योगमा मुद्दा दर्ता गरेर अनुसन्धान अगाडी बढाइएको छ । यो प्रकरणमा केही पूर्व आइजीपी तथा एक बहालवाला एसएसपीको नाम पनि मुछिएको छ । 

कहाँबाट बिग्रियो प्रहरी सिस्टम ?
 

राजनीतिक रुपमा नेपाल प्रहरीमा फोहरी खेल र चलखेल २०४९ बाट सुरु भएको मानिन्छ । २०४९ सालमा ३२ वर्षे सेवा अवधि हटाएर ३० वर्षे लागु गर्दै तत्कालीन आइजीपी रत्नशमशेर राणालाई हटाएर मोतिलाल बोहरालाई आईजीपी बनाइयो । काँग्रेसको स्वार्थमा घटाइएको घटना भएको जानकारहरु बताउँछन् । पुनः २ वर्ष थप्न सकिने प्रावधानअनुसार बोहोरा पूरा चार वर्ष प्रहरी प्रमुख भए ।

त्यसपछि उनले नेपाल प्रहरीमा महानिर्देशक (डिजिपी) पद सिर्जना गरेर जागिर लम्ब्याउन खोजे । राजनीतिक दलले आफु अनुकुलको पात्रका लागि सिस्टम नै भत्काउन खोजेपछि २०४९ सालपछि प्रहरी संगठनभित्र राजनीतिक रोग सुरु भएको प्रहरी उच्च अधिकारी बताउँछन् ।