काठमाडौं । कहिलेकाहीँ क्षमता हुँदाहुँदै पनि भाग्यले साथ नदिँदा सोचेजस्तो नतिजा आउँदैन । नेपाली राष्ट्रिय महिला फुटबल टिमका निम्ति भने यो कहिलेकाहीँ ‘सधैँ’ बनेको छ ।

१५ वर्षमा १३ फाइनल खेले पनि नेपाली टिमले उपाधिको खुसी अनुभव गर्न पाएको छैन । त्यसो त नेपाली महिला टिमले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा पाइला राखेको ३९ वर्ष भइसक्यो ।

नेपाली महिला टिमको हारको सिलसिला बुधबार (फागुन १४) पनि रोकिएन । घरेलु मैदानमा आयोजित अन्तर्राष्ट्रिय महिला च्याम्पियनसिपको फाइनलमा म्यानमारविरुद्ध पराजित भएसँगै नेपाल फेरि उपविजेतामै सीमित बन्यो । उपविजेता पदक अर्थात् नेपाली महिला टिमले लगाउने सबैभन्दा भारी ‘मेडल’ । घरेलु मैदानमा भरिभराउ समर्थकमाझ म्यानमारले २–० को जित निकाल्दै प्रतियोगिताको उपाधि चुम्यो ।

“पाएको अवसरलाई सदुपयोग गर्न सकेनौँ । अवसरलाई सदुपयोग गर्न नसक्दा पक्कै पनि टिममा केही असन्तुलन आइहाल्छ नै । अप्रत्याशित गोल व्यहोर्दा गेम गुमायौँ,” खेलपछि नेपाली टिमका मुख्य प्रशिक्षक राजेन्द्र तामाङले हारको कारण यसरी औँल्याए ।

गत वर्ष फेब्रुअरीमै साउदी अरेबियामा भएको वाफ महिला च्याम्पियसिपका निम्ति अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)ले तामाङलाई मुख्य प्रशिक्षकको जिम्मेवारी सुम्पिएको थियो । त्यसयता एक वर्ष पूरा नभई तामाङको प्रशिक्षणमा मात्र नेपाली टिमले तीन फाइनल खेलिसक्यो । प्रत्येकपटक उपाधि जित्ने लक्ष्य बताइए पनि हारको नियति टरेको छैन ।

तामाङको प्रशिक्षणमा नेपाली टिमले वाफसँगै साफ र अहिले चारदेशीय अन्तर्राष्ट्रिय महिला च्याम्पियनसिपको फाइनल यात्रा तय गरेको हो । यी तीन प्रतियोगिताका फाइनलमा नेपाली टिम क्रमशः जोर्डनसँग पेनाल्टी सुटआउटमा ५–३, बंगलादेशसँग २–१ र म्यानमारसँग २–० ले पराजित भयो ।

अन्तर्राष्ट्रिय महिला च्याम्पियनसिपमा नेपाली टिमकी मिडफिल्डर रेनुका नगरकोटे सर्वोत्कृष्ट खेलाडी घोषित भइन् । सन् २०१० मा राष्ट्रिय टिमबाट ‘डेब्यु’ गरेकी रेनुकासँग नेपालले खेलेका १३ मध्ये आठ फाइनलको अनुभव छ ।

घाँटीको हड्डी (क्लाभिकल बोन)मा चोट लाग्दा ०७९ सालयता उनी राष्ट्रिय टिममा अनियमित थिइन् । यो प्रतियोगिताबाट आफू राष्ट्रिय टिमका निम्ति पूर्ण रूपमा तयार रहेको उनले सन्देश दिइन् ।

चोटका कारण निराश बनेर कुनै समय अस्ट्रेलिया उड्ने अन्तिम तयारीमा रहेकी रेनुकालाई आफ्नै पुनरागमनप्रति विश्वास छैन । “सुरुमा चोट लाग्दा कमब्याक गर्छु भन्ने थियो । दोस्रोपटक पनि त्यही ठाउँमा चोट लागेपछि भने त्यो हिम्मत नै जुटाउन सकिनँ,” उनले बाह्रखरीसित भनिन्, “एपीएफका प्रशिक्षकहरूले पनि अब रेनुकाले कमब्याक गर्न गाह्रै छ भन्नुभएको रहेछ । पछि म मैदान फर्किंदा उहाँहरू निकै खुसी हुनुहुन्थ्यो ।”

“विदेश जाऊँ भन्ने लागेको थियो । भिसा हातमै थियो । तर, अन्तिममा नजाने निर्णय गरेँ । प्रतियोगिताको उत्कृष्ट खेलाडीमा मेरो नाम हुन्छ भन्ने विश्वास नै थिएन । आफूलाई फेरि स्थापित गर्न सक्षम भएकोमा निकै खुसी छु,” उनले थपिन् ।

नेपालले हालसम्म ६ पटक साफ महिला च्याम्पियनसिप, तीनपल्ट साग गेम्सअन्तर्गतको महिला फुटबल, एकचोटि हिरो कपको फाइनल खेलेको छ । यस्तै, एकपटक नादेज्दा कप, एकपल्ट वाफ महिला च्याम्पियनसिप र एकचोटि अन्तर्राष्ट्रिय महिला च्याम्पियनसिपको फाइनल खेले पनि सबैमा हार व्यहोरेको छ ।

नेपालले १३ फाइनल खेल्दा भारतसँग मात्र सातपटक हारेको छ । बंगलादेश र म्यानमारसँग समान दुईपल्ट पराजित भएको छ । नेपालले फाइनलमा ताजिकिस्तान र जोर्डनसँग पनि समान एकचोटि हार व्यहोरेको छ ।

कस्ता थिए १३ फाइनल ?
सन् २०१० मा नेपालले दुई प्रतियोगिताको उपाधि गुमायो । २०१० को जनवरीमा दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग)अन्तर्गत महिला फुटबलको फाइनलमा नेपालले भारतसँग ३–१ को हार व्यहोर्‍यो । सोही वर्षको डिसेम्बरमा भएको साफ च्याम्पियनसिपमा नेपाल पुनः भारतसँग १–० ले पराजित भयो ।

त्यसपछि सन् २०१२ र २०१४ को साफ च्याम्पियनसिपको फाइनलमा नेपालले भारतसँग क्रमशः ३–१ र ६–० को हार व्यहोर्‍यो । सन् २०१६ मा साग गेम्सअन्तर्गत महिला फुटबलको फाइनलमा नेपाल पुनः भारतसँग ४–० ले स्तब्ध भयो ।

सन् २०१९ नेपाली महिला फुटबल टिमका निम्ति सबैभन्दा पीडादायी वर्षका रूपमा रह्यो । उक्त वर्ष नेपालले चार फाइनल खेल्यो, सबै प्रतियोगितामा उपाधि विमुख भयो ।

२०१९ को फेब्रुअरीमा नेपाल हिरो गोल्डकपको फाइनलमा म्यानमारसँग ३–१ ले पराजित भयो । त्यसपछि सोही वर्ष मार्चमा साफ महिला च्याम्पियनसिपको फाइनलमा नेपालले भारतसँग पुनः ३–१ कै हार व्यहोर्‍यो ।

यस्तै, सेप्टेम्बर १२ मा नादेज्दा कपको फाइनलमा नेपाल ताजिकिस्तानसँग ३–२ ले निराश भयो । सोही वर्ष डिसेम्बरमा सागअन्तर्गत स्वर्णपदकका निम्ति भएको महिला फुटबलको फाइनलमा नेपाल भारतसँग २–० ले पराजित भयो ।

सन् २०२२ को सेप्टेम्बरमा नेपालमै सम्पन्न साफ महिला च्याम्पिनयसिपको फाइनलमा नेपालले पुनः हार बेहोर्‍यो । साफको उक्त संस्करणमा नेपालले सदाको प्रतिद्वन्द्वी भारतलाई सेमिफाइनलमा १–० ले हराएको थियो । तर, फाइनलको ‘डेढलक’ तोड्न सकेन । फाइनलमा १५ हजार दर्शकले भरिभराउ दशरथ रंगशालामा नेपाल बंगलादेशसँग ३–१ ले पराजित भयो ।

गएको फेब्रुअरीमा आयोजित वाफ महिला च्याम्पियनसिप नेपालले खेलेको ११औँ फाइनलका रूपमा रह्यो । उक्त फाइनलमा नेपालले जोर्डनसँग पेनाल्टी सुटआउटमा हार व्यहोर्‍यो ।

यस्तै, घरेलु मैदानमै गएको अक्टोबर १७ देखि ३० सम्म भएको साफ महिला च्याम्पियनसिपको नेपालले १२औँ फाइनल खेलेको थियो । बुधबार म्यानमारसँग व्यहोरेको हार नेपाली टिमले खेलेको १३औँ फाइनल हो ।

म्यानमारसँगको हारपछि रेनुकालाई प्रश्न गरिएको थियो– तपाईं नेपाली टिमको सबैभन्दा अनुभवी खेलाडी हुनुहुन्छ, धेरै फाइनलमा प्रतिस्पर्धा गर्नुभएको छ, लगातार हार मात्र हुनुमा खेलाडी र एएफ कहाँ चुकिरहेजस्तो लाग्छ ?

जवाफमा रेनुकाले भनिन्, “हाम्रो र अरू टिमको तुलना गर्दा बाहिरको टिमले म्याच एक्सपोजर एकदमै धेरै पाइरहेको हुन्छ, हामी तुलनात्मक रूपमा निकै पछि छौँ । हामीले आफूभन्दा कमजोर टिमसँग राम्रो खेल्छौँ । बलियो टिम भयो भने सबै खेलाडी डराएको जस्तो देखिन्छ । त्यसको कारण म्याच एक्सपोजर कम हुनु नै हो । एएफले यसमा ध्यान दिए नेपाली टिम उपाधि जित्न सक्षम छ ।”