काठमाडौं । सरकारले आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयतर्फ पछिल्लो चार वर्षकै सबैभन्दा ठूलो बजेट सार्वजनिक गरेको छ ।

मंगलबार अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले संसद्मा प्रस्तुत गरेको आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को बजेटमा खेलकुदतर्फ तीन अर्ब ५० करोड रुपैयाँ छुट्याएका हुन् । यो आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को तुलनामा करिब ६३ करोड रुपैयाँ धेरै हो ।

यसअघि गत वर्ष सरकारले युवा तथा खेलकुदतर्फ दुई अर्ब ८७ करोड ५९ लाख रुपैयाँ छुट्याएको थियो । यो वर्ष खेलकुदतर्फ ६२ करोड ४१ रुपैयाँ बजेट बढेको हो । यो आर्थिक वर्षको बजेटमा २०७६/७७ यताको सबैभन्दा ठूलो आकारको बजेट हो ।

सरकारले यसअघि २०७९/८० मा सरकारले खेलकुदतर्फ तीन अर्ब २५ करोड २५ लाख, २०७८/७९ मा दुई अर्ब ७४ करोड ६८ लाख र २०७७/७८ मा दुई अर्ब ३६ करोडको बजेट सार्वजनिक गरेको थियो । त्यसअघि २०७६/७७ मा भने सरकारले युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयका लागि तीन अर्ब ९९ करोड आठ लाखको बजेट सार्वजनिक गरेको थियो ।

बजेटको आकार बढे पनि गत वर्ष जस्तै यस वर्ष पनि सरकारले क्रिकेटलाई प्राथमिकतामा राख्दा अर्को चर्चित खेल फुटबल ओझेलमा परेको छ । सरकारले मूलपानी क्रिकेट मैदान र गिरिजाप्रसाद कोइराला रंगशालालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामा राखेर निर्माण अघि बढाउने जनाएको छ ।

यस्तै, कीर्तिपुरस्थित त्रिवि क्रिकेट मैदानको स्तरोन्नति र फाप्ला क्रिकेट रंगशाला निर्माणलाई तीव्रता दिइने बताएको छ । तर, गत वर्ष बजेटमा त्रिवि क्रिकेट मैदानमा फ्लड लाइटलाई राख्ने योजनालाई यस वर्ष बजेटमा समेटेको छैन । यसअघि गत वर्षको बजेटमा नै त्रिवि क्रिकेट मैदानमा फ्लड लाइट राख्ने काम सम्पन्न गरिसक्ने जनाइएको थियो ।

आगामी वर्ष सरकारले कीर्तिपुरको स्तरोन्नति र फाप्ला क्रिकेट मैदानको निमार्णलाई तीव्रता दिइने जनाएको छ ।

सरकारले कर्णाली प्रदेशको राजधानी कर्णालीमा हुने १०औँ राष्ट्रिय खेलकुदको लागि ६० करोड रुपैयाँ बजेट छुट्याएको छ । खेलकुद पूर्वाधारमा एक अर्ब ३० करोड रुपैयाँ छुट्याएको सरकारले ओलम्पिक र एसियाली खेलकुदमा सहभागिताका लागि राष्ट्रिय टिम तयार गरिने जनाएको छ ।

आगामी आर्थिक वर्षमा ८० राष्ट्रिय स्तरका प्रतियोगिता र नेपालको स्थानीय र परम्परागत खेलको प्रवर्धन गर्ने कुरा समेटिदा खेल क्षेत्रमा उत्साह थपेको छ । यस्तै, सरकारले पहिलो पटक आगामी वर्ष आधुनिक प्रविधिसँग जोडिएको ई–स्पोर्टसको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता आयोजना गर्ने कार्यक्रम बजेटमा समेटेको छ ।

तर, गत वर्ष बजेटमा समेटिएका निजी साझेदारमा हाइअल्टिच्युट टे«निङ सेन्टर, र्याफ्टिङ, क्यानोइङ, प्याराग्लाइडिङ, रक क्लाइम्बिङ र अल्ट्रा म्याराथुनलगायत साहसिक खेल पूर्वाधार निर्माण गरिने कार्यक्रमले भने यस वर्ष निरन्तरता पाएनन् ।

बजेटमा युवाको क्षमता अभिवृद्धि गरी अन्तरनिहित प्रतिभा सार्वजनिक सेवा प्रवाह र उत्पादनमूलक क्षेत्रमा उपयोग गर्न राष्ट्र निर्माणमा युवा परिचालन कार्यक्रम सञ्चालन गरिने जनाइएको छ । यस कार्यक्रम अन्तर्गत विश्वविद्यालयबाट अध्ययन सम्पन्न गरी कामको खोजीमा रहेका युवालाई विभिन्न सार्वजनिक निकाय र निजी क्षेत्रसँगको सहकार्यमा उद्योग, व्यवसाय, कृषि तथा पशुपन्छी फर्म, होटेल, पर्यटन, निर्माण क्षेत्र लगायतमा कार्यस्थल तालिम प्रदान गरी कम्तीमा एक लाख युवालाई रोजगारी सुनिश्चित गरिने बजेटमा उल्लेख छ ।

यसका कार्यक्रमका सरकारले तीन अर्ब विनियोजन गरेको छ । यो रकम खेलकुद मन्त्रालयले परिचालन गर्ने भए पनि खेलकुद अन्तर्गतको बजेटमा नरहेको मन्त्रालयका एक अधिकारी बताएका छन् ।

स्वास्थ्य, शिक्षा, पर्यटन, कृषि, सूचना प्रविधि क्षेत्रका एक हजार युवालाई फेलोसिप प्रदान गरिने, त्यसका लागि निजी क्षेत्रलाई समेत प्रोत्साहन गरिने, युवामा उद्यमशीलता प्रवर्द्धन गर्न कर्जाको सहज र सरल पहुँच पुर्‍याइने जनाएको छ ।

आगामी आर्थिक वर्षमा सबैका लागि खेलकुदको अवसर सिर्जना गरिने, खेल क्षेत्रमा महिला सहभागिता बढाइने, खेलकुदका आधारभूत तालिम विस्तार गरिने सरकारको लक्ष्य छ ।

यस्तै, खेलकुद प्रतियोगितामा उत्कृष्ट नतिजा हासिल गरी राष्ट्रको प्रतिष्ठा बढाउने राष्ट्रिय टिमका खेलाडीलाई प्रोत्साहन गरिने कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिइएको छ ।

बजेटमा शिक्षकलाई खेलकुदको तालिम दिई विद्यालयमा खेलकुद प्रवर्द्धन गरिने र बालबालिकाको उमेरगत खेलकुद प्रतियोगिता सञ्चालन गर्ने र प्रतिभावान बालबालिकालाई खेल छात्रवृत्तिको व्यवस्था मिलाइने जनाइएको छ ।

खेलकुद क्षेत्रको पूर्वाधार निर्माण, सञ्चालन र व्यवस्थापनमा निजी क्षेत्रको संलग्नता बढाई खेलकुद अर्थतन्त्रको विकास गरिने पुरानै कार्यक्रमले निरन्तरता पाएको छ । निजी संघ–संस्था तथा कम्पनीको संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्व कार्यक्रमलाई खेलकुद क्षेत्रसँग आवद्ध गर्दै लगिने बजेटमा उल्लेख छ ।