काठमाडौं । काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर विद्यासुन्दर शाक्य विभिन्न १०१ प्रतिबद्धतासहित स्थानीय तहको चुनावी मैदानमा उत्रिएका थिए । त्यति बेला उनले भनेका थिए– मलाई भोट दिएर हेर्नुस्, १०० दिनमा १०१ काम गरेर देखाउँछु ।

मेयर शाक्यको कार्यकालका चार वर्ष बितिसकेको छ । १०० दिनमा १०१ काम गर्ने सपना बाँडेका उनले अहिलेसम्म आफू बस्ने महानगरको केन्द्रीय कार्यालय भवनसमेत बनाउन सकेका छैनन् ।

शाक्यका १०१ प्रतिबद्धताको ७२ नम्बर बुँदामा ‘महानगरपालिकाको भवन निर्माणको काम सुरु गर्ने’ उल्लेख छ । तर, महानगरको भवन बनाउने काम अझै सुरु गरिएको छैन ।

पहिले महानगरपालिकाले सुन्धारास्थित बागदरबारलाई केन्द्रीय कार्यालयका रूपमा प्रयोग गर्दै आएको थियो । २०७२ सालको भूकम्पमा बागदरबारमा पनि क्षति भयो । त्यसपछि महानगरको कार्यालय राष्ट्रिय सभागृहमा सारियो । राष्ट्रिय सभागृहबाट बागदरबारको छेउमा रहेको जेडीए कम्प्लेक्समा महानगरको कार्यालय राखियो ।

महानगरले चार वर्षदेखि जेडीए कम्प्लेक्सको पाँचौँ, छैटौँ तथा सातौँ तलालाई केन्द्रीय कार्यालय बनाएको छ । त्यसका लागि महानगरले मासिक सात लाख रुपैयाँ भाडा तिर्दै आएको छ । तर, महानगरपालिकालाई जेडीए कम्प्लेक्समा पनि ठाउँ पुगेको छैन । महानगरले अरु विभिन्न कार्यालयबाट सेवा दिँदै आएको छ । जेडीए कम्प्लेक्समा पाँचवटा विभाग, जिल्ला समन्वय समितिको कार्यालय बबरमहलमा चारवटा विभाग, बागदरबारमा दुईवटा विभाग र एउटा विभाग टेकुबाट सञ्चालन भइरहेका छन् ।

महानगरका सबै कार्यालय एक ठाउँमा नहुँदा महानगरवासीले चार वर्षदेखि हैरानी खेप्दै आएका छन् । मेयर शाक्यको प्रतिबद्धताको प्राथमिकतामा महानगरको भवन बनाउने रहे पनि अहिलेसम्म नयाँ भवन निर्माणको काम सुरु हुन सकेको छैन ।

तीन वर्षपहिले टेकुस्थित ‘ट्वीन’ टावरको सात रोपनी क्षेत्रफलमा महानगरले नयाँ भवन बनाउने योजना अघि सारेको थियो । त्यति बेला ५० करोड रुपैयाँको लगानीमा नयाँ भवन बनाइने भनिएको थियो । तर, उक्त योजनाअनुसार पनि महानगरले भवन बनाउन सकेन ।

‘‘उक्त योजनापछि बागदरबारमै महानगरको भवन बनाउने भनिएको थियो । त्यसैले उक्त योजना कार्यान्वयन हुन नसकेको हो,” महानगरका प्रवक्ता ईश्वरमान डंगोलले भने, ‘‘त्यसपछि बागदरबारको भवन भत्काउन सर्वोच्चले बदर गरेको थियो र नयाँ भवन बनाउने योजना कार्यान्वयन भएन ।” 

अझै टुंगिएन बागदरबारको मुद्दा 
मेयर शाक्य भने बागदरबार भत्काएर अत्याधुनिक भवन बनाउन नमिल्ने हुँदा यस्तो अवस्था सिर्जना भएको बताउँछन् । ०७५ साल असोज १७ गते सर्वोच्च अदालतले बागदरबार नभत्काउन अन्तरिम आदेश जारी गरेको थियो । बागदरबार नभत्काउन माग गर्दै सर्वोच्चमा परेको रिटमा न्यायाधीश दीपकराज जोशीको एकल इजलासले उक्त आदेश जारी गरेको थियो ।

‘‘पुरातात्विक महत्वको राणाकालीन दरबार भएकाले उक्त भवन भत्काउन खोज्दा विवाद भएको थियो । विवादकै बीच बागदरबार भत्काएर नयाँ भवन बनाउने प्रक्रिया सुरु भइसकेको थियो । पछि सर्वोच्च अदालतले बागदरबार भत्काएर अत्याधुनिक भवन बनाउने ठेक्का बदर गरेको थियो । त्यसपछि महानगरको नयाँ भवन अन्योलमा परेको हो,” मेयर शाक्यले भने, ‘‘बागदरबारलाई भत्काएर केन्द्रीय कार्यालय बनाउन खोज्दा मुद्दा चलेको थियो । उक्त मुद्दा अहिलेसम्म पनि टुंगिएको छैन ।”

राणाकालीन, शाहकालीन पुरातात्विक महत्वको बागदरबार बचाएर पुस्तौँपुस्तालाई हस्तान्तरण गरिनु पर्ने भन्दै विवाद भई मुद्दा चलेको थियो ।

मेयर शाक्यको कार्यकालमा नबन्ने भयो टेकुमा नयाँ भवन ?
बागदरबार भत्काउन नपाउने भएपछि दुई वर्षभित्रमा महानगरले सबै सेवा एकै ठाउँमा उपलब्ध गराउने गरी नयाँ भवन बनाउने योजना अघि सारेको छ । नयाँ भवनका लागि टेकुस्थित महानगरअन्तर्गतको वातावरण व्यवस्था विभागको जग्गा रोजिएको छ ।

मेयर शाक्यको कार्यकालमा निर्माणको काम सुरु हुने देखिए पनि निर्माण सम्पन्न हुने देखिँदैन । टेकुको वातावरण व्यवस्था विभागमा रहेको ६.६ रोपनी जग्गामा महानगरको नयाँ भवन निर्माण गरिने जनाइएको छ । महानगरका सहरी पूर्वाधार विकास विभाग प्रमुख रामबहादुर थापाले आठतले भवन बनाइने जानकारी दिए । 

‘‘नेपाल ट्रस्टअन्तर्गतको काठमाडौं प्लाजाको भवनमा महानगरको कार्यालय सर्ने भने पनि घर खालीको विवाद नसुल्झिएपछि महानगरले आफ्नै जग्गामा भवन बनाउन लागेको हो । बागदरबार पुनर्निर्माणको विवाद टुंगिएको छैन,” थापाले भने, ‘‘बागदरबारको मुद्दा टुंगिएपछि भवन पुनर्निर्माण त छँदै छ । यो मुद्दा टुंगिन समय लाग्छ । त्यसअघि नयाँ भवन निर्माण गरी जेडीए कम्प्लेक्सबाट केन्द्रीय कार्यालय सारिनेछ ।” 

महानगरले नयाँ भवन निर्माणका लागि करिब एक अर्बभन्दा बढी बजेट छुट्ट्याएको छ । थापाका अनुसार मेयर शाक्यको कार्यकाल सकिन आठ महिनाजति मात्रै बाँकी रहेकाले उक्त भवन शाक्यको कार्याकालमा बन्ने छैन । अहिले अत्याधुनिक प्रविधिको भवन बनाउन विभिन्न निकायसँग छलफल भइरहेको उनले बताए । यसका लागि ०७७ चैत अन्तिममा टेन्डर आह्वान गरिएको थियो ।

नयाँ भवन निर्माणको काम कहिले ?
‘‘अबको केही महिनामा काम अघि बढ्छ । कोरोना महामारीले पनि सबै क्षेत्रलाई प्रभावित बनाएको छ । यसको मारमा महानगर पनि छ । नयाँ भवन निर्माणको समयावधि दुई वर्ष हो । महानगरवासीलाई सबै सेवा एउटै भवनबाट दिन सकिरहेका छैनौँ,” उनले भने, ‘‘नयाँ अत्याधुनिक निर्माण गरिने भवनबाट सबै सेवा–सुविधा दिन सकिनेछ । अहिलेका मेयरको कार्याकालका उक्त भवन निर्माण सुरु गरिनेछ । नयाँ भवनमा ६० वटा गाडी र १०० वटा मोटरसाइकल पार्किङ गर्न मिल्नेछ । भवनको वरिपरि प्रयाप्त मात्रामा खुला ठाउँ रहनेछ ।”