काठमाडौं । पछिल्लो १२ घण्टादेखि सामाजिक सञ्जालमा कमेडियन आदर्श मिश्रा र उनको बुवासँगको फोटोहरु सेयर भइरहेका छन् । आदर्शलाई पितृशोक परेको छ । उनका बुवा विनोद मिश्राको मंगलबार निधन भएको हो ।

मिर्गौला रोगी उनको मंगलबार बिहान चितवनको भरतपुर अस्पतालमा उपचारका क्रममा निधन भएको हो । पछिल्लो चार वर्षदेखि डायलासिसका कारण बाँचिरहेका आफ्ना बुवालाई आदर्शले बचाउन हारगुहार गर्दा पनि असफल रहे । सोही विषयलाई लिएर सामाजिक सञ्जालमा आक्रोश व्यक्त भइरहेको छ ।

बुवाको निधनको एक दिनअघि मात्रै आदर्शले ट्विटरमा लेखेका थिए, “आई डन्ट वान्ट टु लुज माइ डयाड ।” तर, त्यसो भनेको भोलिपल्टै उनले बुवा गुमाउनुपर्‍यो ।

मिर्गौला प्रत्यारोपणका लागि दाता भएर पनि आदर्शको बुवाले संसार त्याग्नु परेको भन्दै अहिले सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ता आक्रोशित बनेका हुन् । आदर्शका बुवालाई मिर्गौला दान गर्न उनकी ठूली आमा तयार थिइन् । तर, भारतीय भएका कारण उनको मिर्गौला आदर्शका बुवालाई दिन नमिल्ने भनिँदा मिर्गौला प्रत्यारोपण हुन सकेन ।

एक व्यक्तिले सोमबार मात्रै आदर्शसँग कुरा भएको र अस्पतालको गैरजिम्मेवारीपूर्ण हर्कतका बारेमा उनले सुनाएको भन्दै फेसबुकमा लेखेका छन्, “भाइ आदर्श मिश्रासँग हिजो मात्रै कुरा गर्दा उसले भनेको थियो– दाइ, नारायणी अस्पतालमा मान्छे मारदिन्छन् । यहाँ डाक्टर चेक गर्न आउँदैनन्, नर्सलाई पीपीई समेत लगाउन आउँदैन ।”

आदर्शको भनाइ भन्दै उनले अगाडि लेखेका छन्, “बुवाको चार घण्टाको डायलासिस अढाई घण्टामा सकाइदिए । म यहाँ उपचार गराउँदिनँ, बुवालाई लिएर भरतपुर जाँदै छु । उहाँको अवस्था ठिकै छ ।”

आदर्शसँग कुरा भएको केही समयपछि नै सौरभ शाहले फोन गरेर आदर्शका बुवाको डायलासिस राम्ररी नहुँदा युरिया मस्तिष्कमा पुगिसकेको र अवस्था एकदमै नाजुक भएको बताएको पनि उनले लेखेका थिए ।

आदर्शले सामाजिक सञ्जालमार्फत उनको बुवाको अवस्था र उनीहरुले भोग्नुपरेको पीडाबारे सेयर गरिरहेका हुन्थे । सोही क्रममा केही समयअघि मात्रै उनले नारायणी अस्पतालमा भएका दुईवटै डायलासिस मेसिन बिग्रिएको भन्दै मिर्गौला रोगी बिरामीको डायलासिस नहुने जनाएका थिए ।

ट्विटरमार्फत नै आदर्शले नेपाल सरकारविरुद्ध मुद्दा दर्ता गराउन चाहेको उल्लेख गरेका थिए । ट्विटमा आदर्शले लेखेका  थिए, “दाताका कारण मेरो बुवाको मिर्गौला प्रत्यारोपण गराउन रोक लगाएकोमा नेपाल सरकारविरुद्ध केस दर्ता गराउन चाहन्छु । डोनर मेरी आमाकी दिदी भारतीय हुन् । तिम्री आमाकी दिदीले तिम्रो बुवाको लागि मिर्गौला दिन सक्छिन् तर गर्न दिइएन । कारण, उनी भारतीय हुन् ।” उनले दीप झा नामक ट्विटर एकाउन्टलाई मेन्सन गरी सहयोग मागेका थिए ।

आदर्शकी आमा भारतीय हुन् भने बुवा नेपालको बारा, जितपुरका हुन् । दुई वर्षअघि उनीहरु बुवाको मिर्गौला प्रत्यारोपणबारे बुझ्न काठमाडौंको महाराजगन्जस्थित त्रिवि शिक्षण अस्पताल पुगेका थिए । तर, अस्पतालका चिकित्सकले नेपालमै बिहे भएको भए हुने, भारतमा जो कोही आफन्त भए पनि मतलब नभएको र प्रत्यारोपण गर्न नमिल्ने बताएका थिए ।

त्यसपछि अस्पतालबाहिर आएर उनका बुवाले आँखाभरि आँसु पारेर भनेका थिए, “छोरा, यो देश मेरो होइन रहेछ ।” यी शब्दहरु आदर्शको कानमा आज पनि गुन्जिरहेको छ  ।

त्यही पल थियो, आदर्शलाई पनि नेपालमै जन्मिएर पनि, एक नेपाली भएर पनि आफ्नै देश आफ्नो रहेनछ भन्ने महसुस भएको ।

आदर्शले भिडियोमार्फत नै देशका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग अब कुनै अपेक्षा नभएको पनि बताएका थिए । मिगौला प्रत्यारोपण गर्न ओलीजस्तै पावर र कुर्सीमा हुनुपर्ने भन्दै कटाक्ष गरेका थिए । उनका ती भिडियोहरु अहिले पुनः एकपटक सामाजिक सञ्जालमा सेयर भइरहेका छन् ।

कानुनमा के छ ?
नेपालको कानुनानुसार नजिकका नातेदार विदेशी नागरिक भए पनि उसले अंग दान गर्न मिल्छ । मानव शरीरको अंग प्रत्यारोपण (नियमित तथा निषेध) ऐन २५५ (संशोधन २०७५) को दफा २ (ठ)मा अंगदान गर्न सक्ने नातेदारको सूची छ ।

त्यसैगरी, मानव शरीरको अंग प्रत्यारोपण (नियमित तथा निषेध) निर्देशिका २०७५ को दफा ७ (५) ले विदेशी नागरिकको लागि नाता प्रमाणित गर्ने निकाय तोकिएको छ । सोअनुसार विदेशी नागरिकको हकमा सम्बन्धित विदेशी नियोगबाट नाता प्रमाणित गरेको हुनुपर्नेछ ।

यस हिसाबमा नेपालको कानुनानुसार आदर्शकी ठूली आमा भारतीय भएर पनि आदर्शका बुवालाई अंगदान गर्न मिल्ने देखिन्छ ।

सामाजिक सञ्जालमा आक्रोश
अभिनेत्री/मोडल अलिशा राईले लेखेकी छन्, “आदर्श मेरो आफन्त पक्कै हैन तर पनि म एउटा सन्तान हो । यो असहाय पीडा जसले नि बुझ्न सक्छ । तर, सरकारले बुझेन । कसैको ज्यान यति सस्तो छ र ?,” उनी प्रतिप्रश्न गर्छिन्, “कसैको ज्यानभन्दा कुर्सीको लडाईँ सारै अमूल्य रहेछ ! यो सब शब्दको कुनै अर्थ छैन, गुमाउनेले ज्यान गुमाइसक्यो । सुस्त सिस्टम अनि स्वार्थी सरकार !” यस्ता कैयौँ घटनाले सरकारलाई गिज्याइरहँदा पनि लाज पचाउने सरकारको बानी भएको पनि अलिशाले उल्लेख गरेकी छन् ।

यस्तै, अर्का प्रयोगकर्ता अनुप खत्री लेख्छन्, “आदर्श र उनका बुवा सोर्स/फोर्स नभएका र प्रणालीका सिकार भएका कैयौँ पात्रहरुको प्रतिनिधि मात्रै हुन् । उसले जे गुमाएको छ, त्यसको क्षतिपूर्ति कुनै पनि शब्दले दिन सकिन्न । तर, हामी यति आशा गर्न सक्छौं कि नेपालको स्थिति राम्रो होस् र प्रणालीको असफलताले कोही पनि आदर्शले आफ्नो बुवा गुमाउन नपरोस् ।”

त्यस्तै, संगीतकार कालीप्रसाद बास्कोटाले लेखेका छन्, “धेरै दुःखद खबर । उहाँको बुवाले जस्तो कुनै पनि नेपालीले भोग्न नपरोस् र हरेक नेपालीको छोरा आदर्शजस्तो होस् ।”

आदर्श र उनको परिवारले भोगेको पीडाले अहिले नेपाल सरकारप्रति नै प्रश्नचिह्न उठिरहेको छ । सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताले सरकारप्रति आक्रोश पोखिरहेका छन् ।