काठमाडाैं । नेपाली हिन्दु नारीहरूको महान् पर्व तिज नजिकिँदै छ । हरेक वर्ष तिजलाई लक्षित गर्दै लोकगीत सर्जकहरू नयाँनयाँ तिज गीतहरू रिलिज गर्दै आइरहेका छन् । तर, हरेक वर्ष आउने तमाम तिज गीतहरूमा कुनै न कुनै गीत विवादमा तानिइरहेकै हुन्छ । 

पछिल्लो समय लोकगीत, विशेषगरी तिजगीतहरूमा मौलिकता हराएको र उच्छृङ्खल हुँदै गयो भन्ने जनआक्रोश अनि गुनासाहरू सुनिरहँदा ‘पापाकी परी’ले पनि यही आरोप खेप्नु परेको छ । 

तिज लक्षित गर्दै केहीदिन अघि मात्रै रिलिज भएको ‘पापाकी परी’ पनि विवादमा तानिएको छ । युट्युबमा यस गीतलाई सकारात्मक र नकारात्मक दुवै प्रतिक्रियाहरू आइरहेका छन् । 

शिव हमालको शब्द, सुशीला पाठक र आशिष अविरलको स्वर रहेको गीतको एउटा दृश्य र उक्त दृश्यमा महिला पात्रले गाएको गीतको लाइनलाई लिएर धेरैले आपत्ति जनाइरहेका छन् । 

आशिष अविरलकै नामको युट्युब च्यानलबाट रिलिज भएको गीतमा अविरलकै संगीत रहेको छ भने निर्देशन मौसम हिमालीले गरेका हुन् ।

गीत विवादमा तब तानियो जब दुईदिन अघि गायिका सुशीला पाठकले उक्त दृश्य टिकटकमा सेयर गरिन् । दृश्यमा गीतकी लिड मोडल करिश्मा ढकालसहित कोरसका केटीहरू सबैजना रातो पेटिकोटमा नाचिरहेका हुन्छन् । र, गीतको शब्द यसप्रकार छ,
के हुन्छ होला है बिहेको राति
अँध्यारो कोठामा अञ्जान साथी
के गरौँ के गरौँ लौ सँगी तँ भन्
तँलाई पो भनेँ त अरुलाई नभन्
सम्झेरै गइसक्यो सातो बरिलै 

विवादबारे यसो भन्छन् हमाल

नेपाली लोकलयका दिग्गज कलाकार शिव हमाल यतिबेला 'आफैँ रक्षक, आफैँ भक्षक' भएको महसुस गरिहेका छन् । 

गीतकार/संगीतकार हमाल राष्ट्रिय लोकदोहोरी प्रतिष्ठानका कार्यसमिति सदस्य र लोकसंगीतमा बढ्दै गएको विकृति शुद्धीकरण गर्ने अभियानमा संयोजक पनि हुन् । 

तर, उनकै गीतले उच्छृङ्खलतालाई बढावा दिएको भन्दै दर्शकले आपत्ति जनाइरहेका छन् । उनी भने आफ्नो शब्दका कारण नभएर गीतको भिडियोका कारण विवादमा तानिएको मान्छन् । 

“लोकसंगीतलाई प्रोत्साहन दिनुपर्छ, बढावा दिनुपर्छ भनेर लामो समयदेखि यस क्षेत्रमा निरन्तर लागिरहेको छु । म आफैँ प्रतिष्ठानले सुरु गरेको विकृति हटाउ अभियानको संयोजक समेत रहेको मेरै गीतले यस्तो विरोध खेपिरहँदा म अत्यन्तै दुःखी छु” उनले भने ।

गीतकार हमालका अनुसार उनले जुन मर्मले शब्द रचना गरेका हुन् भिडियोमा प्रस्तुत गर्र्दा त्यसलाई बिलकुलै फरक तरिकाले प्रस्तुत गरेको भन्दै भिडियो निर्देशकमाथि आरोप लगाइरहेका छन् । 

“उक्त भिडियोमा एक कुमारी संस्कारी केटीलाई लाहुरेले फोनमा जिस्काउँदा मन नपरेर फोन काटेर एक अपरिचितसँग विवाह हुँदा कस्तो हुनेहोला भन्ने त्यो जिज्ञासा मनमा खेलाएको हो । अझ भन्नुपर्दा उसले त्यो परिस्थिति कल्पिएर आत्तिएको भाव देखाउन खोजेको हो । तर, निर्देशकले झन् लुकाउनुपर्ने कुरालाई उघारिदिनु भयो,” गीतकार हमालले शब्दमा नभएर त्यसको प्रस्तुतिमा आपत्ति जनाएको भन्दै आफूलाई विवादबाट मुक्त गर्न खोजे । 

अझ आफूले निर्माण पक्ष र बाँकी टिमलाई उक्त दृश्य हटाउन पटकपटक आग्रह पनि गरेको, तर, आफूबाहेक बाँकी टिमलाई त्यो दृश्यमा केही आपत्ति नभएको भन्दै अन्तिममा त्यसैलाई रिलिज गरेको हमालको गुनासो छ । 

हमालका अनुसार शब्दको अपव्याख्या भएका हो । “आज आएर यो घटनाले मलाई म आफैँ रक्षक अनि आफैँ भक्षक भएको जस्तो महसुस भैरहेको छ” हमालले दुखेसो पोखे ।

के भन्छन् निर्देशक मौसम

यता म्युजिक भिडियो निर्देशक मौसम हिमाली भने आफूले यसबारे गीतका संगीतकार तथा गायक आशिष अविरलसँग पटकपटक कुरा भएको बताए । 

निर्देशक हिमाली यस दृश्यबारे भन्छन्, “यो दृश्यमा यतिधेरै विवाद हुन्छ भनेर हामीले सोचेका थिएनौँ । हुन त मैले आशिष अविरल दाईलाई यो दृश्य राख्ने कि नराख्ने भनेरे धेरै पटक सोधेर नै उनको अनुमतिमा राखेको हो ।”

यस गीतकी गायिका सुशीला पाठकले पनि सामाजिक सञ्जालमार्फत एकपछि अर्को पोस्टमा गीतको विवाद बेतुकको भएको बताइरहेकी छन् । 

पहिलो पोस्टमा उनले केही शब्द र दृश्यमा आएको नकारात्मक टीकाटिप्णीहरूप्रति टिमको ध्यानाकर्षण भएको भन्दै कुनै पनि सिर्जनमा सकारात्मक र नकारात्मक दुवै पाटो हुने भन्दै कुन पक्षलाई मनोरञ्जनको पाटोमा राख्ने र कुन पक्षलाई शिक्षाको पाटोमा राख्ने भन्ने कुरा आ–आफ्नो विवेकको कुरा भएको उल्लेख गरेकी छन् । 

अर्को पोस्ट गर्दै शब्दमा अश्लीलता सुनियो कि दृश्यमा अश्लीलता देखिएको भन्दै यसो लेख्छिन्, “गीत र शब्दले कुनैपनि विकृति र नकारात्मक कुरालाई प्रोत्साहन गरेको छैन हाम्रो समाजमा भैपरिआएका र बोलिने रत्यौली र ठट्यौली शब्दहरूलाई संगीतमा उतारिएको कुरालाई यत्रो विवादित बनाउनु तर्कसंगत लाग्दैन मलाई । प्रतिष्ठानको लिखित मापदण्ड विपरीत हो या व्यक्तिको बुझ्नै गाह्रो भयो प्रभु ।”

गीत हटाउने तयारी 

गीतकार हमालले आज ३ बजेसम्म पुरानो भिडियो हटाएर उक्त दृश्यमा नयाँ भिडियो सहित रि–अपलोड गर्ने तयारी भैरहेको बताएका थिए । 

“मेरो टिमसँग कुरा भैसकेको छ । उक्त विवादित दृश्य हटाएर अर्को दृश्य राखेर नयाँ भिडियो अपलोड गर्नुपर्छ भनेर कुरा भैसकेको छ । सायद आज दिउँसो ३,४ बजेसम्म नयाँ भिडियो अपलोड हुन्छ होला” उनले जानकारी दिए । 

तर, भिडियो युट्युबबाट हटेको भने छैन । 

अगस्ट २ मा अपलोड भएको यो गीतको भिडियो शुक्रबार दिउँसोसम्म युट्युबको ट्रेन्डिङ फर म्युजिकको २६ औँ नम्बरमा आइसकेको छ । 

यस्ता छन् प्रतिक्रिया 

आशिष अविरल नामक युट्युब च्यानलबाट अपलोड गरिएको यस गीतमा आपत्ति जनाउँदै एकजनाले कमेन्टमा लेख्छन्, “हाम्रो नेपाली मौलिक लोकसंगीत क्षेत्रका धरोहर अनि दिग्गज सर्जक भनेर चिनिने दाजु शिव हमाल र दाजु आशिष अविरलबाट पनि यस्तो खालको गीत सिर्जित हुनुले नेपाली लोकसंगीतको मौलिकता कुन दिशातिर जादै छ भन्ने प्रस्ट देखियो । हो सर्जकको सिर्जना फरक फरक किसिमको हुन्छ, तर, हुन्छ भन्दैमा लोकगीतलाई डग्मगाउने, धक्का दिने खालको शब्द, गीत सिर्जना गरेर लोकगीत सुन्नै, हेर्नै दिक्क लाग्ने नगरिदिनु भए आभारी हुने थियौ ।”

त्यस्तै गीतकार शिव हमालबाट निराश अर्का एक सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ता लेख्छन्, “सधैँ राम्रो मौलिक गीत सिर्जना गर्ने शिव हमाल दाइले यस्तो गीत अलि सुहाउँदो भएन, परिवारसँग बसेर हेर्न पनि लाज मर्दो यो त अति भयो ।”

यो गीतले महिलाकै अपमान भएको भन्दै कमेन्टमा अर्का प्रयोगकर्ता यसो लेख्छन्, “‘के हुन्छ होला बिहेको राति, अध्यारो कोठामा अञ्जान साथी’ । शीर्षकमा चाहिँ ‘पापाकी परी’ अनि परी चाहिँ राति सुत्दा लगाउने पेटीकोटमा झरी ? के तिजको गीतमा महिलाहरू यही पेटीकोट लगाएको भिडियो परिवारसँग हेर्न सक्छन् ँ? हाम्रा मौलिक गीत–संगीत तिजको नाममा कता जाँदैछन् ? के यो गीत महिलाकै अपमान भएन र ?”

हुन त गीतमा सकारात्मक कमेन्टहरू पनि नआएका होइनन् । गीत र गायक÷गायिकाको तारिफ गर्दै समयसापेक्षक गीत बनेको भनेर पनि कमेन्ट गरिएको छ । 

लोकगीतको मौलिकता अनि यसमा मोडलहरूले लगाउने पहिरनमा यसका सर्जकहरू नै दुई हिस्सामा बाँटिएका छन् । 

बद्री पंगेनी लगायत पुराना दिग्गज सर्जकहरू शब्द र पहिरनमा नेपालीपन झल्कनु पर्नेमा जोड दिँदै आइरहेका छन् भने पछिल्लो पुस्ताका सर्जकहरू भने समय अनुसार पहिरन र भिडियोमा पनि परिवर्तन हुनुपर्नेमा जोड दिन्छन् ।