“सुरक्षा, भोलिका दिनमा कपाल काट्नुपर्ने स्क्रिप्ट आयो भने तिमी के गर्छौ ?” चलचित्र ‘घर’ छायांकनमा रहेका बेला दीपेन्द्र के. खनालले गरेको यो प्रश्नले सुरक्षा झस्किइन् । 

हो त है कलाकार हुँ, भोलि कपाल काट्नु पर्ला, सगरमाथा चढ्नु पर्ला । मोटाउनु पर्ला, दुब्लाउनु पर्ला रे, कलाकार भएपछि जे पनि गर्नु पर्ला नि । 

प्रश्नसँगै सुरक्षालाई मौन भइन् । एकछिनपछि उनले भनिन्– सायद चलचित्रमा भरपर्छ होला । 

ठीकै पनि हो । किन भने नायिकाले कपाल काटेका चलचित्रको समीक्षा र व्यापार पनि उनले देखेकी छिन् । त्यसैले जोस्सिएर कपाल खौरिएर चलचित्र चलेन भने त्यसको के अर्थ ? 

त्यसैले उनको जवाफ थियो– कपाल खौरिएको औचित्य स्क्रिप्ट देखिन्छ कि देखिँदैन, त्यसमा भर पर्छ । अर्को कुरा कहिले काहीँ कलाकार स्क्रिप्ट ठीकै लागे पनि राम्रो पैसा आयो भने सम्झौता गरिरहेका हुन्छन् । 

घाम ताप्दाको कुरा तर पनि सुरक्षाले अप्रत्यक्ष रूपमा थाहै नपाई आफूलाई मनोवैज्ञानिक रूपमा तयार पारिसकिछन् । भलै उनी त्यसमै घोत्लिएर बसिनन् । 

केही महिना पछिको एक दिन– सुरक्षा नाटक ‘क्लेशा’ गर्दै थिइन् । मण्डला थिएटरमा भेटिएकी सरिता गिरीले भनिन्– सुरक्षा तिमीलाई दीपेन्द्र दाइको फोन कल आउन सक्छ है चलचित्रका लागि । स्क्रिप्ट राम्रै छ । 

दीपेन्द्रको फोन
नभन्दै केही दिनमा सुरक्षाको मोबाइलमा दीपेन्द्रको फोनको घण्टी बज्यो । दीपेन्द्रले आफ्नो अफिस गहनापोखरी बोलाए । 

दीपेन्द्रले आफूसँग नयाँ चलचित्रका लागि स्क्रिप्ट रहेको सुनाउँदै भने, “तिमीले मसँग राम्रो स्क्रिप्ट भए कपाल खौरिन्छु भनेकी थियौ । के छ विचार ?” 

उनले चलचित्र आमाको वान लाइन स्टोरी पनि सुनाए । 

“तिमी काम गर्छौ भने थप कुरा गरौं, होइन भने मैले अरूसँग कुरा गर्नुपर्छ,” दीपेन्द्रले भने । 

कपाल काट्नु र खौरिनु फरक हो । कपाल रहरले काटिन्छ । त्यसमा स्टाइलका लागि केही कपाल ब्याकअप हुन्छ । तर खौरिनु ‘स्टाइल’ होइन । त्यसमा पनि महिलाले कपाल खौरिनुलाई समाजले स्विकार्दैन । त्यसैले यो महिलाका लागि चुनौती हो । 

“हिरोइनले कपाल काटेका चलचित्र पनि फ्लप भएको मैले देखेको छु । स्क्रिप्ट सेयर गर्नुस् । मलाई स्क्रिप्ट चित्त बुझेन भने पनि कम्तीमा केही न केही सुझाव दिन सक्छु,” सुरक्षाको आग्रह थियो । 

दीपेन्द्रले स्क्रिप्टको दोस्रो ड्राफ्ट तयार पारेका रहेछन्, दिए । त्यहीँ बसेर दुई घण्टा लगाएर पढिन् । राम्रो लाग्यो । तर स्क्रिप्टमा केही काम गर्न बाँकी थियो । 

कपाल काट्नुको उद्देश्य ‘क्लियर’ थियो । त्यसैले उनले भनिन्, “स्क्रिप्ट मलाई मन पर्‍यो । स्क्रिप्टमा काट्नु पर्नेरहेछ । हुन त अरू पनि विकल्प हुन्छन् कपाल छोपेर काटेको जस्तो देखाउने । तर त्योभन्दा पनि खौरिएकै राम्रो देखिन्छ । म कपाल खौरिन तयार छु । तर, अझै फिमेल प्रोटागोनिस्टलाई बलियो बनाउन काम गर्नुपर्छ ।”

दीपेन्द्रले भने, “योपटक म स्क्रिप्ट डेभलप्मेन्टमा कलाकारलाई राख्छु । यो त सेकेन्ड ड्राफ्ट मात्रै हो । फाइनल ड्राफ्टका लागि अझै समय लाग्छ ।”

स्क्रिप्ट लिएर घर गइन् । आफूलाई लागेका कुरा थपिन् । दिन बिराएर कार्यालय जान्थिन् । दीपेन्द्रसँग छलफल गर्थिन् । अन्य कलाकार पनि आउँथे, स्क्रिप्टमा छलफल गर्थे । दीपेन्द्रले १२औं ड्राफ्ट फाइनल स्क्रिप्टका रूपमा लक गरे ।

ती सर्त 
चलचित्रमा केही सर्त थिए । जस्तै– कपाल काट्ने, पानीमा खिच्ने । कलाकारहरू जुनसुकै समय उपलब्ध हुनुपर्ने । छायांकनको टाइम जोन थिएन, पानी परेका बेला जुनसुकै समय खिचिँदै थियो । 

सुरक्षालाई सर्त मञ्जुर थियो । यो वर्ष असारमा खासै पानी परेन । असारमा दुईवटा सिनबाहेक अरू खिच्न पाएनन् । साउनको पहिलो साताबाट अलि धेरै पानी पर्न थाल्यो । चलचित्र खिच्न थालियो ।

छायांकन काठमाडौं र सिन्धुलीमा थियो । 

कपाल अन्तिमा काट्ने सल्लाह भयो । कारण छुटपुट र चित्त नबुझेका सिन खिच्नुपर्ने हुनसक्छ । 

सबै सिन सकियो । मोन्टाज पनि लिइसकियो । अब कपाल खौरिने सिन मात्रै छ भनेर सुटिङ युनिट सिन्धुलीतर्फ लाग्यो । 

कपाल खौरिँदै छु भनेर उनले आफ्ना केही मिल्ने साथीहरूसँग सल्लाह लिएकी थिइन् । उनीहरूले स्टोरी मनप¥यो भने काट भने । उनीहरूमध्ये केहीले नखौर भन्ने पो हुन् कि भन्ने सुरक्षाले सोचेकी थिइन् । तर उल्टै उनीहरूले नेपाली सिनेमामा यो किन भइरहेको छैन, धेरै पहिला नै हुनुपर्ने हो भने ।

बेखबर बुबाआमा 
घरमा बुवा ममीलाई भने सुरक्षाले भनिन् । कारण महिलाको सौन्दर्य र परिचय कपाल काट्न सहजै ‘ओके’ भन्छन् भन्ने उनलाई विश्वास थिएन । “कन्भिन्स गर्दैै जाँदा एउटा पोइन्टमा त म मनाउन सक्थेँ तर त्यसमा लामै तर्क वितर्क हुन्थे । सम्झाउन समय लाग्छ त्यसमा म जान चाहिनँ,” सुरक्षा भन्छिन्, “बरु काटिहाल्छु, एकदुई दिन रिसाउनु हुन्छ । त्यसपछि त कुरा बुझिहाल्नु हुन्छ भनेर मैले घरमा खबरै गरिनँ ।” 

कपाल खौरिने अघिल्लो दिन 
कपाल भोलि काटिँदै छ भन्ने सुरक्षालाई थाहा थियो । उनी त्यो बेलासम्म क्यारेक्टरमा डुबिसकेकी थिइन् । कारण स्क्रिप्ट त्यस्तै थियो । हस्पिटलको सिन थियो । रोएको रोयै । संवेदनशील भइसकेकी थिइन् । 

ऐनाअगाडि बसेर उनी आफैंलाई हेरेर बसिरहेकी थिइन् । भोलिबाट यो मेरो कपाल हुँदैन । कस्तो देखिने होला । म कपाल किन काटिरहेकी छु ? आफैंले आफैंलाई प्रश्न गरिरहेकी थिइन् । यो मेरो कपाल मेरो पूरै उमेर हो । मेरा हरेक हरेक सुखदुःखको साक्षी र साथी हो । उनी भावुक भइरहेकी थिइन् । 

जब मान्छेले केही त्याग गर्दैन तबसम्म केही पनि पाउँदैन भन्ने पनि उनलाई चेतना थियो, त्यसैले आफैंले आफैंलाई सम्झाउने प्रयास पनि गरिरहेकी थिइन् । 

ती सपना
कपाल काट्ने अघिल्लो रात उनले अनेक सपना देखिन् । कपाल हलहली बढेको, बढेर कपालकै जङ्गल बनेको, कपालमा आगो लागेको देख्थिन् । निद्रा परेन । रातभर कोल्टो फेरिरहिन् । 

साँझको सिन थियो । खोलातिर लागे । चिता तयार पारियो । कपाल खौरिन सुरक्षा तयार थिइन् । विडम्बना ! लाइटले साथ दिएन । त्यो दिनको छायांकन निर्देशकले प्याक अप गरे । 

ओहो ! सुरक्षाका लागि फेरि २४ घण्टा छटपटिने गर्ने समय थपियो । दीपेन्द्र यो चलचित्रमा कति पनि सम्झौता गर्ने पक्षमा थिएनन् । होटल फर्किए । 

घाटतर्फ लागेको दिन
अघिल्लो दिनको जस्तै त्यो दिन पनि सुटिङ युनिट खोलातिर लाग्यो । मान्छे मरेपछि हिन्दु परम्पराअनुसार जलाउँदा गरिने सम्पूर्ण प्रक्रिया सुरु गरे । 

दाउरा खोजियो । चिता तयार भयो । मलामीका रूपमा केही ‘क्रु मेम्बर’ र दर्शकका रूपमा भेला भएका दर्शक छँदै थिए । 

कसैलाई जलाइँदै छ भन्ने वातावरणको झल्कोले सुरक्षालाई भावुक बनाउँदै लगेको थियो ।

चिसो थियो । त्यसमा पनि पानीमा डुबेर आउनुपर्ने थियो । त्यसै गरिन् । 

सुटिङ हेर्न गाउँबाट ठूलो सङ्ख्यामा मान्छे आएका थिए । अघिल्लो दिन आएर फर्किएकाहरू पनि आएका थिए । “दर्शकले पूरै घेरेका थिए । तर मलाई किन–किन दर्शकभन्दा पनि मान्छे मरेपछि आएका मलामी जस्तो लागिरहेको थियो । कोही पनि हासेका थिएनन् । त्यसले पनि होला सायद,” सुरक्षा सुनाउँछिन्, “ल अब कपाल काट्नुपर्छ भनियो । मैले पहिला नै दीपेन्द्र दाइलाई भनेको थिएँ, म धेरै रोइसकेँ अबचाहिँ म रुन्नँ । यो स्ट्रङ क्यारेक्टर पनि भएकाले म आफूलाई बलियो देखाउने प्रयास गर्छु । म इमोसनल हुन्छु । तर रुन्नँ ।”

उनी बसिरहेकी छिन् । चिसोले सताइरहेको छ । गुनगुन गुनगुनको आवाज आउँछ । तर उनको कपाल काट्न कोही आउँदैन । “सायद म अर्ध चेतमै गइसकेको थिएँ । जाडो भइरहेको थियो । तर लौन छिटो भनेर भन्न मैले सकिरहेको थिइनँ,” त्यो दिन सम्झिँदै सुनाउँछिन्, “सायद रियल लाइफमा पनि त्यस्तै हुन्छ होला । आफन्त गुमाएर घाट पुगेको मान्छे होसमा हुँदैन होला ।” 

ब्लेडले कपालै काटेन
कपाल काटिदिने क्यारेक्टर ब्लेड लिएर आए, कपाल खौरिन थाले । सुरक्षा अब त काटेर सकियो होला भन्ने सोच्दैथिइन् । एकदुई वटा कपाल झरिरहेको थियो । तर ब्लेडले कपाल नै काटेन भनियो । एक्सन त कट भयो । फेरि ब्लेड खोज्न कसैलाई पठाइयो । 

त्यहीबेला त्यहाँ सुटिङ हेर्न आएका एक वृद्धले भने, “कपाल काट्न मलाई आउँछ, मैले काट्न मिल्छ भने म काटिदिन्छु ।”

हँ ! त्यही ब्लेडले सरसरी कपाल काट्यो । एक छेउबाट अलिकति, अर्को छेउबाट अलिकति गर्दै कपाल भुइँमा झरिह्यो । मायाले सुम्सुम्याउँदै कपाल काटिरहेका हुन्थे । सुरक्षा मेरो अगाडि–पछाडि क्यामेरा छ र यो सुटिङ हो भन्ने भुलेर मेरो आफ्नै कोही बितिरहेको छ कि भनेर भावुक भइरहेकी हुन्थिन् । सायद क्यारेक्टरमा छिर्ने भन्ने नै त्यही हो । अनुभूत गर्दै गर्दा नेपत्थ्यमा सुनिन्थ्योे कट । 

कपाल खौरिरहेको दृश्य हेरिरहेका महिलाहरू उनलाई हेरेर सुक्कसुक्क रुन थालेको देखेपछि भने सुरक्षाले आफूलाई रोक्न हम्मे परेको थियो । 

सुरक्षा रेडी
“सुरक्षा रेडी, सुरक्षा रेडी, सुरक्षा रेडी भनेर कता–कता मलाई बोलाइरहेको जस्तो लाग्थ्यो तर म आफैं कन्सस् थिइन् । चार–पाँच चोटि बोलाएपछि म झसङ्ग हुन्थेँ,” उनी भन्छिन्, “म आफूलाई बलियो बनाएर आँसु झार्दिनँ भनेर कठोर भएर बसिरहेको थिएँ । तर जब मैले आफू अगाडि कसैलाई देख्छु, त्यसपछि भने आँसु थामिँदैन ।” 

जब आफूलाई ऐनामा हेरिन् 
जीवन जत्तिकै लामो कपालको सुरक्षालाई औधी माया लाग्यो । उनले एउटा पनि नछोडी सबै संगालेर ल्याइन् । 

सुटिङ सकियो । सुटिङ युनिटसँगै सुरक्षा पनि होटल फर्किन् । टाउकोमा ठूलो फेटा बाँधेकी थिइन् । नुहाउन वासरुम पसेर फेटा खोलेर जब उनले आफूलाई ऐनामा हेरिन्, उनलाई लाग्यो, “हँ म नै हुँ । आफू जस्तै लागेन ।” 

दीपेन्द्रले उनलाई घाटमै भनेका थिए, “सुरक्षा तिमीलाई त्यति धेरै नराम्रो पनि देखिएको छैन । आनी जस्तो देखिएको छ ।”

मायाले समेटेर ल्याएको आफ्नो कपाल सुरक्षाले अहिले लामो कपाल आवश्यक परेका एक कलाकारलाई डोनेट गरेकी छिन् । 

बुबाले फोन काट्दा 
घरमा कुरा भइरहेको थियो फोनमा । तर उनले भन्न सकिरहेकी थिइनन् । कपाल खौरिएको एक साता भएको थियो । एक दिन आमा आफैंले नदेखेको पनि धेरै भयो भिडियो कल गरिन् । सुरक्षालाई अलिअलि डर पनि लागिरहेको थियो, गाली गर्नुहोला कि भनेर । 

भिडियो कल त गरिन् तर काम गर्दै बोलिरहेकी थिइन् । सुरक्षाले भनिन्, “ममी यता हेर्नु न के गर्र्दै हुनुहुन्छ ?”

हेरिन् । छोरीको टाउको त मुडुलो । ५ मिनेट केही बोलिनन्, निःशब्द भइन् । बल्ल बोलिन्, “के गरेको ?”

बुबालाई बोलाएर भनिन्, “हेर्नु त छोरीले के गरेकी ।” 

बुबाले हेरे, अनुहारमा असन्तुष्टि देखियो । फोनमा एक शब्द नबोेली फोन काटे । 

मन अमिलो भयो । नरमाइलो लाग्यो । मनमा प्रश्न उठ्यो, ‘मैले मेरो प्रोफेसन आफ्नै परिवारलाई त बुझाउन सकेको छैन । समाजले कहिले बुझ्ने होला । कपाल काट्ने त मेरो पेसाका लागि सामान्य हो भनेर समाजलाई कसरी बुझाउने होला ?’

कहिले आम मान्छेले यसलाई सामान्य लिन्छन् भन्ने प्रश्नले उनको मथिङ्गलमा डेरा जमाइरह्यो । 

अर्को दिन घरबाटै फोन आयो । सायद रिस मरिसकेको थियो । राम्रै रेस्पोन्स आयो । सोधियो, “किन काटेको, चलचित्रका लागि हो ।”