काठमाडौं। रगतमा कोलेस्टेरोलको मात्रा बढी भएमा मुटु सम्बन्धी रोगलाग्ने खतरा बढी हुन्छ । कोलेस्टेरोलमा पनि एचडीएल कोलेस्टेरोलले शरीरमा खासै हानी गर्दैन भने एलडीएलले निकै हानी पुर्‍याउँछ । कोलेस्टेरोल बढी भएर डाक्टरकोमा जाँदा खानेकुरा बार्ने र व्यायाम गर्ने सल्लाह दिन्छन् । तर एक अनुसन्धानका अनुसार खानेकुरा बार्ने र व्यायाम मध्ये एकमात्र उपाय चुन्ने हो भने खाना बार्नुनै कोलेस्टेरोल घटाउने उत्तम उपाय देखिएको छ । 

रगतमा एलडीएल कोलेस्टेरोलको मात्रा घटाउन व्यायाम गर्नुभन्दापनि आफ्नो खानेकुरामा विस्तारै परिवर्तन ल्याउन सकेको खण्डमा बढी लाभदायी हुने अनुसन्धानकर्ता बताउँछन् । व्यायामगर्दा खानेकुरामा रहेको मुटुलाई सहयोग गर्ने तत्वको प्रभाव बढने भएता पनि कूल कोलेस्टेरोल घटाउन खानेकुराको परहेजले निकै फरक पर्ने अनुसन्धानकर्ताले बताएका छन् ।

एक अनुसन्धानमा सरिक केही व्यक्तिले मेडिटेरिएन (भूमध्य सागरीय) खानेकुरा अर्थात इटालिएन, स्पेनिश खाना देखि कम क्यालोरी र कम चिल्लो पदार्थ भएको खाना खाए । तिनमा के कस्तो प्रभाव पर्‍यो भनेर अध्ययन गराउने ब्रिघाम विश्व विद्यालयकी न्युट्रिशन विभाग निर्देशक क्याथी म्याकम्यानसले कोलेस्टेरोल घटाउन पुरै भोकै बस्नु पर्दैन तर स्न्याक्स र फास्ट फुड भने कम गर्नुपर्ने जनाएकी छिन । “सबैथोक खाने वा केही नखाने गर्नुभन्दा आफ्नो विवेक प्रयोग गर्नु जरुरी हुन्छ,” उनले भनिन् ।

आफ्नो खानेकुरामा ट्रान्सफ्याट अर्थात कृत्रिम चिल्लो (हाइड्रोजेनेटेड) सम्पूर्ण रुपमा कम गर्नु पर्दछ । विदेशमा हाइड्रोजेनेटेड खानेकुरा कतिपय स्थानमा प्रतिबन्धित छ । तर यस्तो प्रतिबन्ध नलागेका ठाउँमा पनि खानेकुराको प्याकेटमा हाइड्रोजेनेटेड फ्याट लेखिएको छ भने ति खानेकुरा उपभोग गर्नु नहुने म्याकम्यानसको भनाई छ । त्यस्तो चिल्लो पदार्थलाई अनस्याचुरेटेड फ्याट भनिन्छ । 

जनावरको बोसो आदीमा भएको चिल्लोलाई स्याचुरेटेड फ्याट भनिन्छ । यो पनि मुटुको लागि फाइदाजनक त हैन तर थोरै मात्रामा खान हुने उनी बताउँछिन् । त्यतिमात्र होइन हप्ताको चारवटा सम्म अण्डाको पहेलो खाँदा फरक नपर्ने र अण्डाको सेतो भाग जति खाएपनि हुने पनि उनको भनाइ छ । उनको भनाइमा मासु (खसीको), प्राउन, चिल्लो बढी भएको चीज, बटर खाए हुन्छ तर हप्तामा एक दुई पटक थोर थोरै मात्र । 

राम्रो चिल्लो खाए हुन्छ 

पोषण विशेषज्ञ म्याकम्यानसका अनुसार शरीरमा एलडिएल बढाउने चिल्लो पदार्थ पाइने खोनकुरा जस्तै सुर्यमुखीकोे तेल, जैतुनको तेल (अलिभ), दाख, बदामको तेल खानुहुन्छ । त्यस्तै सालमोन, ट्युना, ट्राउट, म्याकरेल आदी माछा र विभिन्न बादाम, एभोकाडो तथा भटमास पनि खाए हुन्छ ।

रंगमा विचार गरौं

हरियो पाते तरकारी, पहेलो फर्सी प्रजातीका तरकारी, गाजर, गोलभेंडा, स्ट्रबेरी, बयर, ब्लुबेरी आदी खाएमा कोलेस्टेरोल कम हुन्छ ।

धेरै प्रशोधित नखाऔं

दानेदार अन्नमा फाइबर हुन्छ, त्यसैले शरीरका लागि राम्रो मानिन्छ । मैदा, चामल भन्दा गहुँको पिठो तथा ब्राउन राइस फाइदाजनक हुन्छ । चिल्लोको सट्टा गुलियो खाने गल्ती नगरौं भन्ने पनि ति विशेषज्ञको सुझाव छ । कतिपय सलाद, ड्रेसिङ जस्ता खानेकुरामा चिल्लो कम गर्दा स्वाद कम हुन्छ भनेर गुलियो बढी गरिएको हुन्छ । यदि खानेकुरामा चिनी, कर्न सिरप र ग्लुकोज जस्तो नामको अन्त्यमा ओज (ओएसई) आउने वस्तु छ भनेर खानेकुराको प्याकेटमा लेखिएको छ भने बरु चिल्लोमा जानु ठिक हुने म्याकम्यानसको सल्लाह छ । तर चिल्लो खाँदा माथि भनिएकोजस्तो अनस्याचुरेटेट फ्याटचै खानु हँदैन ।

तर क्यालोरी नबिर्सनुस्

कुनैपनि चिल्लो पदार्थमा एक ग्राममा नौ क्यालोरी हुन्छ र एक टेबल चम्चामा १०० क्यालोरी । त्यसैले मुटुका सहयोगी खानेकुरा खाँदा पनि कति क्यालोरी खाँदै छु भन्ने विचार चाहिँ गर्नैपर्छ भन्छिन ब्रिघाम विश्व विद्यालयकी विशेषज्ञ ।