– अक्षर काका
“लाटाको छोरा भएर नाटक देखाएँ भन्दै फुर्ती लाउँछस् ? हाम्रो छोराले त नाटक खेल्या छैन, तँ लाटाको छोराले खेल्ने ?”
त्यस्तै ०५० सालको कुरा हुनुपर्छ । हेटौंडाको चौघडा स्कुलमा दशैंको छेको पारेर नाटक देखाइएको थियो । मञ्चमा बालकलाकारका रूपमा भोला सापकोटा पनि प्रस्तुत भएका थिए ।
तर, आफूलाई सम्भ्रान्त ठान्ने घरको सुर जोडिएको गुरूङ थरका छिमेकीलाई रत्तिभर चित्त बुझेको रहेनछ । रक्सीको प्याला उचाल्दै विष पो बमन गरे तिनले ।
रिसले आँखा थुनियो भोलाको । बसेको ठाउँबाट रन्थनिँदै उठे । ‘लु... खा !’ भन्दै रक्सी खाँदै गरेको भाँडो उचालेर अनुहार सबै भिजाइदिए ।
नेपालीमा कहावत छ— इख नभएको छोरो र विष नभएको सर्प काम लाग्दैन ।
यस्तै इख र अमानुषिक प्रताडनाले उनलाई अब्बल नाटककारको चिनारी थपिदियो । रङ्गकर्मीको उपमा थमायो । अझ भनौं न, तिनै ‘लठेब्रो’का सन्तान भोला सापकोटाले बलिउडको हिट चलचित्र ‘बर्फी’मा अनुबन्धित हुने मौका पाए । दुब्लो र निम्छरो नेपाली रङ्गमञ्चका कलाकार बलिउडको ‘मल्टिप्लेक्स’मा ‘स्क्रिनिङ’ भए ।
० ० ०
बाबुआमा दुवै अबोला । कान्छो सन्तान भोला सापकोटा । बाल्यकालमा खासै मतलब हुने कुरा भएन । हुर्किएर ठूलो भएपछि पत्तो पाए— बाबुआमा दुवै बोल्दैनन् । आँसुको कुलेसै बग्यो उनको ।
“एक वचन छोरा भनेर बोलिदिए पनि त हुन्थ्यो !” बाल्यावस्थामा कयौंपटक भक्कानिन्थे उनी । भएजति देवीदेवता पुकार्थे, “लौ न मेरा बाआमालाई बोल्ने सक्ने बनाइदेऊ !”
बाबुआमाको समस्यासँग समायोजित हुँदै थिए । पीडाले मन ताडित हुन्थ्यो । “जन्मँदै नियतिले बोली हरण गरेपछि कसको शरण पर्नू ?” आफैं सम्हालिन्थे पनि ।
तर, स्कुल, बाटोघाटामा तुच्छ वचनको झटारो सहनुपर्यो, “लाटागाँडाको सन्तान ! लाटालाटीको छोरो !”
गाउँघरमा कसैले उधारो नपत्याउने । मेलापात, भारोपर्ममा अनेक दुर्वचनको सामाना गर्नुपर्ने । बाबुआमालाई बोल्न जति गाह्रो हुन्थ्यो, त्योभन्दा कयौं गुणा कठिन भयो उनीहरूलाई चुल्हो तताउन ।
सिन्धुपाल्चोक, कुबिन्डेबाट बसाइँ सरेर मकवानपुर हात्तीलेट पुगेका । हजुरबुबाका आठ दाजुभाइ । पाखापहाडको ठाउँ, दुःखै थियो । हजुरबुबा छउन्जेल चुल्हो जोड्न र एक झुम्रो लगाउन गाह्रो भएन ।
हजुरबाको चोला उठेपछि दुर्दिन शुरू भए उनीहरूका । हजुरबा अस्ताएको केही समयपछि हजुरआमा पनि महाप्रस्थान भइन् । त्यही बखत मूलघरबाट पनि छुट्टिए उनीहरू ।
जग्गाजमिन नभएको होइन । आयस्था पनि राम्रै हुन्थ्यो । नुनतेल, चिनी किन्न नगद नहुँदा घरको चर जोडिएका किराना पसलेले उधारोसमेत नपत्याउने । काँक्रो चिरा पारेझैं हुन्थ्यो मन ।
निमुखा बाबुलाई ‘ग्वाँजे’ भन्दै एक खिल्ली चुरोटको भरमा अजङ्गको भारी बोकाउने । निम्छरी आमालाई एक पोल्टो खाजामा भरदिन पर्म लगाउने । प्रकृतिले अबोला बनाइदिएको थियो, गाउँलेले अतिरिक्त सजाय दिए ।
७० वर्षको वृद्ध उमेर भइसक्यो पिताको । अद्यपर्यन्त गाउँलेको त्यस्तै दुर्व्यवहारको सामना गर्नुपर्छ ।
त्यसविरुद्ध उनले विद्रोहको चिराग सल्काए— अभिनयको माध्यमबाट ।
० ० ०
त्यस्तै कक्षा ७ मा पढ्थे उनी । वर्षाद्को समय भएकाले दुई महिनाजस्तो विद्यालय बिदा हुन्थ्यो । तिनताक नेपाल टेलिभिजनबाट ‘ट्वाक्कटुक्क’ प्रसारण हुन्थ्यो । खुब चाख मानेर हेर्थे उनी । ‘ट्वाक्कटुक्क’मा अभिनय गर्ने अभिप्सा पो जाग्यो ।
बाबुआमा दुवै बोल्दैनन् । कसलाई सोध्नू ? कोसँग सल्लाह गर्नू ? टेलिभिजनमा कार्यक्रम निर्देशकको नाम दिनेश डीसी लेखेको देखेका थिए । तिनैलाई भेट्नु पर्यो भनेर उनी काठमाडौं जाने तरखर थाले ।
दिनेशलाई भेट्न काठमाडौं त जाने तर आफूसँग सुको पैसा छैन । बाबु एकखिल्ली चुरोटमा भीमकाय भारि बोक्छन् । आमालाई सित्तैमा दलाउन पाए भने गाउँले पनि मख्ख पर्छन् । पैसा आउने बाटो पनि छैन । माग्दा कसैले पत्याउने हैन ।
ट्र्याक्टर चलाउने श्याम लामा दाइलाई चिनेका थिए । ती श्याम दाइ हेटौंडा बजारमा दिनभरिजसो चाइनिज ट्र्याक्टर चलाउँथे । तिनताका ट्र्याक्टरमा लोड–अनलोड गरेको ३० रुपैयाँ पाइन्थ्यो । मनमा आयो— श्याम दाइको ट्र्याक्टरमा लोड–अनलोड गर्छु र त्यही पैसाले काठमाडौं जान्छु ।
बिदाको समय दिनभरिजस्तो लगाएर ट्र्याक्टरमा लोड–अनलोड गरे र त्यही पैसा बोकेर काठमाडौं हान्निए उनी ।
काठमाडौं त आइपुगे दिनेश डीसी चिनेको छैन । कहाँ बस्छन् पनि थाहा छैन । कलंकीमा गाउँकै आफन्तको तरकारी पसल थियो । तिनैकहाँ गएर गुहार मागे, “लौन दिनेश डीसी भेटाइदिनुपर्यो ।”
कताकताबाट हो— दिनेश भेटाइदिए उनले ।
भेटेर कुरा सुनेपछि दिनेशले भने, “पहिले एसएसली देऊ, त्यसपछि ट्वाक्कटुक्कमा खेल्न आऊ ।”
त्यत्रो दुःख गरेर काठमाडौं आएको, व्यर्थ पो भयो । एक मिनेट पनि बस्न मन लागेन उनलाई । निराशाको बोझले थिचिँदै त्यही दिनको रात्रिबस चढेर हेटौंडा नै फर्किए उनी— गह्रौं मन लिएर ।
एसएलसी उत्तीर्ण गरेपछि दिनेशलाई भेट्ने लेठोमा लागेनन् उनी । बरु नाचघरमा नाट्य प्रशिक्षण दिन्छन् भन्ने सुनेका थिए, त्यतै पैताला सोझ्याए ।
नाचघरमा नाम निस्कनेमा विश्वस्त नै थिए उनी । बालखैमा किन नहोस्, अभिनयमा ख्याति बटुलिसकेका थिए । हेटौंडाको तरंग सांस्कृतिक प्रतिष्ठानले महिनाको १५ वटाजस्तो सडक नाटक देखाउँथ्यो । कुनैमा छुट्दैनथे उनी ।
बालख भोलालाई प्रशंसाका दुई वचन थमाउँथे, “कस्तो राम्रो नाटक देखायौ, अझ राम्रो गर्नू है !”
सडक नाटक देखाउँदै काठमाडौंदेखि जनकपुरसम्मै पुगिसकेका थिए भोला ।
एचआईभी संक्रमणविरुद्धको सचेतना नाटक ‘गुरुजी अन्तरे’ र ‘जुँगे हवल्दार’ त्यसबेला दर्शकले खुब मन पराएका नाटक थिए । तिनै नाटकले नाचघरको ढोका खोलिदिएको थियो उनको ।
नाचघरमा गुरु थिए सुनील पोखरेल । सुनीलसँग सान्निध्यता बढ्दै गएपछि उनले आरोहणका नाटकमा अभिनयकौशल देखाउने मौका पाए । र, क्रमशः रंगक्षेत्रमा भिज्दै गए ।
सुनीलसँगको सामीप्यता बढ्दै गएपछि गुरुकुलको समेत ढोका खुल्यो उनका लागि । गुरुकुलको ११ वर्ष अवधिमा २५ भन्दा बढी नाटकमा अभिनय पस्किए उनले ।
‘कुरूप हाँस’, ‘जात सोध्नू जोगीको’, ‘ताराबाजी लैलै’ लगायत थुप्रै नाटकले दर्शकको मात्र होइन, आफ्नै मन पनि आह्लादित तुल्याएको छ उनको ।
“त्यसमध्ये पनि ‘कुरूप हाँस’को अभिनय विशेष सम्झना छ, विदेशी प्रशिक्षकले सिकाउनुभएको थियो । उहाँले नेपाली नबुझ्ने, मैले अंग्रेजी नबुझ्ने । तैपनि त्यो सोलो प्रस्तुति निकै रुचाइयो । त्यही अभिनयबाट दर्शक प्रमोदित भएर होला— इमेल आईडी नै कुरूप ट्युरो राखें,” गुरुकुलको सम्झनाले उद्वेलित तुल्याइरहन्छ उनलाई ।
गुरुकुल नाट्य शिक्षणका लागि वास्तवमै पाठशाला थियो । प्रशिक्षार्थीहरूलाई आवासको समेत सुविधा थियो । अभिनय प्रशिक्षणका अतिरिक्त शौचालय सफाइ, बढारकुँडार, गुरुकुलको रंगरोगन नाट्यकर्मीको नित्यकर्म थियो । सिकाइको तौरतरिका पनि बेग्लै । तिनताकाको रमाइलो किस्सा सुनाउँछन् भोला ।
गुरु सुनील जीवनसादृश्य अभिनय गराउन माहिर । नाटकका सर्वज्ञ र मर्मज्ञ पनि । उनले आफ्ना ‘शिष्य’हरूलाई कहिले भरिया, कहिले माग्ने बनाएर सडकमा अभिनय गर्न पठाउँथे । कहिले सडक किनारमा बटुको बोकेर माग्न लगाउँथे । बटुवाले थाहा नपाउने गरी त्यस्तो कार्यशाला पूरा गर्नुपथ्र्यो ।
एकदिन भोला र कमलमणि नेपाल भरिया बनेर दरबारमार्गतिर हानिए । धुस्रेफुस्रे, ‘नाम्ले’को वेशमा । तर, मान्छेको व्यवहारै पो गर्दैनन् ! खाजा खान भनेर दरबारमार्गको बेकरी छिरेको । अचम्म ! पाले, पहरेले भित्र पस्नै दिँदैन । भन्छ, “भरिया भएर यत्रो होटलमा छिर्ने ? तिमीहरूसँग पैसा छ ?”
उनीहरूले बगलीभरिको पैसा निकालेर देखाएपछि बल्ल प्रवेश पाए । भित्र छिरेपछि पनि भरियाले कहाँ अगाडि बस्न पाउँदा रहेछन् र ! पछाडिको सिटमा बस्नुप¥यो । वेटरको व्यवहार उस्तै टिठलाग्दो । बल्लतल्ल मःमः खान पाए उनीहरूले ।
“आइसक्रिम पनि खान पाइन्छ हैन यहाँ ?” कमलमणि बेलाबखत रमाइलो गर्थे ।
“कस्तो आइसक्रिम ? तातो कि चिसो ?” वेटरले झनै गिज्याउँथे ।
“तातो आइसक्रिम पनि हुन्छ ? त्यही ल्याऊ न त !” कमलमणि उस्तै रसिक ।
होटलमा लगातार अंग्रेजी गीत बजिरहेको सुनेर कमलमणिले वेटरको दिमाग चाट्थे, “तिमर्कां नेपाली गीत बज्दैन ?”
एक घण्टा खोजेर बल्लतल्ल ‘चरी मर्यो सिस्सैको गोलीले’ गीत बजाए ती वेटरले ।
मःमःका डल्ला उचाल्दा पनि उनीहरू रमाइलो गर्न छाड्दैनथे । हल्ला गर्ने मनशायले होइन, नजिकको टेबलमा बसेका ग्राहकले भरियालाई कस्तो व्यवहार गर्छन् भन्ने बुझ्न ।
ती गाहकीले पनि उनीहरूलाई बडो हेयभावले हेरे । “कति ग्राहकले त यस्तो भरिया आउने ठाउँमा बेकार आइएछ, भोलिदेखि आउँदैनौं भन्दै नाक खुम्च्याएको समेत पायौं,” घटना सम्झँदा भोलाको अहिले पनि मुटु चोइटिन्छ ।
होटलबाट बिल तिरेर बाहिरिने बेलामा पनि उनीहरूले रमाइलो गरे ।
“पालेले सबैलाई सलाम ठोकेर फेरि आउनुहोस् है भन्छन्, हामीलाई त नआइदिएहुन्थ्यो भनेझैं गरी तुच्छ आँखा हुर्याउँछन् । पाँच रुपैयाँको नोट थमाएर सलाम हान्न लगाई निस्कियौं,” उत्फुल्ल हुँदै सुनाउँछन् भोला ।
भरिया बनेका अन्य साथीहरूको दुर्दशा बेग्लै थियो । भीमकाय भारी बोकेर पाँच तला उक्लनुपर्ने तर भारिधनीको घरमा पिसाबसमेत फेर्न नपाइने । गिटी ओछ्याएको बाटोमा पनि खाली खुट्टै हिँड्नुपर्ने । आर्थिक हिसाबले मान्छे उत्कृष्ट, भरियालाई गर्ने व्यवहारचाहिँ निकृष्ट । साथीहरूको अनुभूति भोलाको मनमा विरहको बतास चल्थ्यो ।
अतिअभिनय र प्रस्तुति बिगार्छन् कि बिगार्दैनन् भनेर अनुगमनमा सुनील आफैं र विदेशी प्रशिक्षक टिम ह्वाइट पनि गएका थिए । उनीहरूको सादृश्य अभिनय देखेर चित खाए ।
गुरुकुलको तीन वर्षे कोर्स पूरा गर्न उनी गएका थिए तर ११ वर्ष बिताए ।
धेरैलाई नाटककारका रूपमा स्थापित गराउने गुरुकुल आफैं विस्थापित भयो । त्यो क्षण उनी सम्झनसम्म चाहँदैनन् ।
कहिलेकाहीँ पुरानो बानेश्वरको बाटो हुँदै हिँड्नुपर्छ । फर्केर हेर्नसम्म मन लाग्दैन गुरुकुल रहेको डाँडो । “आँसु झर्लाजस्तो पो हुन्छ,” भावुक हुन्छन् भोला ।
शैशवास्थाबाट नाटकमा तरूण बनाउने गुरुकुलको दुःखान्तले मन पिरोल्नुसम्म पिरोल्यो ।
“खै कहाँ ठडिएला त्यस्तै त्यस्तै नाटक प्रशिक्षण, रिहर्सल र प्रदर्शन गृह !” गुरुकुलको सम्झनाले मन अझै हुँडलिरहन्छ उनको ।
० ० ०
नाटकको अभिनयले बलिउडको ढोका ढक्ढक्यायो । गुरुकुलमा नाटक हेर्न आइरहन्थे सिलगुढीका प्रशान्त रसाइली ।
गुरुकुलका नाटक हेरेर आस्वादित रसाइली लघुचलचित्र बनाउँथे । तिनै रसाइली निर्देशित ‘मर्डर इन काठमाडौंमा’ अभिनय पस्कने मौका पाएका थिए भोलाले ।
पछि प्रशान्तले निर्माण गर्न लागेको ‘क्रस रोड’मा पनि भोला, सौगात मल्ल, कमलमणि छानिएका थिए । तर, त्यो नबनेर आलोक नेम्वाङले अर्कै चलचित्र बनाए ।
हेटौंडा नै थिए । सन् २०११ तिर प्रशान्तले फोन गरे, “भोलाजी, तपाईंले हिन्दी चलचित्र खेल्नुपर्ने भा’छ है !”
गुरुकुलमै हुँदा कमलमणि, सौगात एकले अर्कालाई ‘ब्लफकल’ गर्दै रमाइलो गर्थे, “ल है तपाईं बलिउडमा अनुबन्दित हुनुभएको छ । सलमान, आमिरसँग स्क्रिनिङ हुनुपर्नेछ ।”
त्यस्तै ठानेर उनले शुरूमा त जवाफ फर्काए, “ह्या नजिस्किनू न ।”
त्यसको दुई–तीन दिनपछि काठमाडौं आएका थिए । फेरि फोन आयो, “कस्तो नपत्याएको ? म प्रशान्त क्या, सिलीगुढीबाट । नयाँ हिन्दी फिल्मका लागि नेपाली अनुहार चाहिएको छ । तपाईंले अडिसन दिनुपर्यो ।”
पत्याएनन् मात्रै, खुट्टा हावामा तैरन थाले ।
प्रशान्तले अडिसनका लागि उनको फोटो देखाइसकेका रहेछन् । अनुहार अनुमोदित भएपछि अडिसनका लागि उनी निम्त्याइएका रहेछन् । ऋणधन गरेर उनी अडिसनका लागि बलिउड प्रस्थान गरे ।
अडिसनका लागि आसामका अतिरिक्त बंगालीहरू पनि सरिक थिए । नाम निस्केलाजस्तो उनलाई लागेको थिएन । ३६ नम्बरमा उनको नाम । अडिसनमा निर्देशक अनुराग बासु आफैं थिए ।
विवाह गरेको तेस्रो दिनै अडिसन दिन जानुपरेकाले उनले बिन्ती बिसाए, “मलाई शुरूमै राखिदिनुहोस् ।”
अडिसन दिए । फर्कनै लाग्दा भनेका थिए, “भएछ भने खबर गरौंला ।”
काठमाडौं फर्किए । १० दिन, १५ दिन बिते तर खबर आएन । उनले ठाने, “गुरुकुलको सामान्य नाटककारले त्यत्रो बलिउडमा कसरी प्रवेश पाउनू ?”
त्यस्तै २० दिनका दिन फोन आयो । फेरि भन्छन्, “अडिसनका लागि मुम्बई आउनुपर्ने भयो ।”
अघिल्लोपटक नै त्यत्रो खर्च भइसकेको छ । फेरि कुन पैसाले अडिसन दिन जानू ? नजाऊँ– बलिउडको अवसर पोल्टाबाट उम्कने भय, जाऊँ– कोसँग माग्नु बाटो खर्च ? मुम्बईमा चिनेजानेका पनि थिए । तिनैकहाँ दुई–चार दिन आश्रय लिने गरी उनले मुम्बईको दोस्रो उडान भरे ।
विमानस्थलमा चलचित्र युनिटका सदस्य लिन आएका थिए । सिधै अडिसन स्थल पुर्याए । दुई घण्टा पर्खिएपछि पालो आयो । त्यस दिन साथीकहाँ नै बसे ।
अर्को दिन जान्छन् त फेरि भन्छन्, “पुनः अडिसन लिनुपर्छ ।”
तेस्रो पटकको अडिसनमा चाहिँ छाँटिएर चार–पाँच जनामात्रै रहेछन् । उनी छनोट भए । ढुक्क भएर भोलि नेपाल जान्छु भन्ठान्दै थिए । कपाल काट्न पो लगे ।
त्यसको भोलिपल्ट पनि उनलाई नेपाल फर्कन दिएनन् । चौथो दिनका दिन त उनी सीधै सुटिङ स्थलमा पुर्याइए ।
चलचित्रको नाम त्यहीँ पुगेपछि थाहा पाए उनले— ‘बर्फी’ ।
उनले नेपाली चलचित्र ‘सानो संसार’मा पनि अभिनय गरिसकेका थिए । बलिउडको यात्रापछि अनुभूत भयो— काममा हामी त्यत्तिको इमान्दार, लगनशील बन्न अझै सकेका रहेनछौं ।
खासमा हाम्रा चलचित्रले व्यावसायिक यात्राको थालनी गरेकै रहेनछन् भनेर गहिरै गरी अनुभूत भयो उनलाई ।
चलचित्र सुटिङ अवधिभर रणवीरसँग राम्रै संवाद भयो । प्रियंका चोपडासँग भने रोचक अनुभव छ ।
शुरूमा उनले प्रियंकालाई नै चिनेनन् । सुटिङ सकिइसकेपछि प्रियंकाजस्तो अनुहारसँग आँखा ठोक्कियो । उनले सोधे, “चलचित्रमा प्रियंका पनि छिन् ?”
“ल ! अघिकी प्रियंका त हो नि, कस्तो नचिनेको ?”
रणवीरका तीन साथी इलियाना, प्रियंकामध्ये तेस्रो साथीको भूमिका छन् भोला ‘बर्फी’मा ।
ततपश्चात् भने उनले बलिउडमा दोहोर्याएर चलचित्रमा काम गर्न पाएका छैनन् । अडिसन नदिएका पनि होइनन् । “दुई–चारवटा चलचित्रमा फोटो पठाएर अडिसनसमेत दिएको छु । खै के मिल्दैन !” अनभिज्ञता प्रकट गर्छन् उनी ।
० ० ०
पछिल्लो समय उनी स्वदेशी चलचित्रमा व्यस्त छन् । ‘बर्फी’पश्चात् ‘झुम्की’मा प्रहरीको भूमिकामा देखिएका उनी पछिल्लो समय पाँचवटा चलचित्रमा व्यस्त रहे । ‘कुम्भ करन’, ‘मिस्टर भर्जिन’, ‘कागजपत्र’, ‘चक्कर’लगायत चलचित्रमा विभिन्न भूमिकामा छन् उनी ।
तर, नाटककै लती हुन् । त्यसमै बसेको रस ।
केही समयदेखि अनुदित नाटकको भेलबाढी नै आएको छ । विदेशी नाटक अनुवाद गरेर मञ्चमा पस्कने क्रमले तीव्रता नै पाएको छ भन्दा हुन्छ ।
४० को दशकदेखि रंगक्षेत्रमा सक्रिय भोला भन्छन्, “नेपालमा नाटक नै लेखिन छाडे ।”
कलाकार सर्वकालीक प्रतिपक्षी हुन् । सत्ताले गलत निर्णय गर्यो भने पहिलो विमती राख्ने कलाकार नै हुन्— प्रहसन, व्यंग्य र अभिनयका माध्यमबाट ।
निर्दिष्ट उद्देश्यप्रति निर्भीक भोलाले नाटकमा धेरै घामपानी सहेका छन् । रंगक्षेत्रमा लामो दौडका धावक हुन् । र, आफ्नै रफ्तारमा छन् उनी ।
केही समययता नाटक मञ्चन गर्ने क्रम बढेपछि नाटकले दर्शक बटुल्न नसकेको तथ्यलाई बलियैसँग आत्मानुभूति गर्छन् उनी ।
किन त ?
“नाटक लहडमा देखाउने क्रम बढेको छ,” आफ्नै तर्कमा उभिन्छन् उनी ।
दुई–चार महिना नाटक प्रशिक्षण लियो । निर्देशक बन्न हतार गरिहाल्ने परिपाटीले नाट्य क्षेत्रको पानी धमिल्लिने हो कि भन्ने चिन्ताले गाँजेको रहेछ उनलाई ।
काठमाडौंका नाटकघरमा अुनवादित नाटक चलिरहेका छन् । अनुवादित नाटकका ब्यानरले नै उनको मोह भंग गरिदिन्छ ।
“विदेशीका नाटक मञ्चमा पस्किएका छौं तर लेख्छौं— परिकल्पनाकार फलानो । नाटकको परिकल्पना सम्बन्धित सर्जककै होला नि, त्यति पनि नबुझ्ने हामी नाटकप्रति इमान्दार बन्न सक्छौं होला ?” खुइयऽऽ गर्दै उठे उनी ।