काठमाडौं । हरेक पाँच वर्षमा विश्वको ध्यान चीनमा हुन गइरहेको सत्तारुढ कम्युनिष्ट पार्टीको सम्मेलनमा जान्छ । यसै सम्मेलनमा कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्व कसले सम्हाल्छ भन्ने तय हुन्छ । जसको हातमा कम्युनिष्ट पार्टीको कमान हुन्छ उसले चीनका एक अर्ब ३० करोड जनतामाथि शासन गर्दछ । यसका साथै ती व्यक्तिले विश्वकै दोस्रो ठूलो अर्थ व्यवस्थाको सञ्चालन गर्दछन् । 

चीनमा कम्युनिष्ट पार्टीको १९ औं सम्मेलन अक्टोबर १८ बाट सुरु हुने भएको छ । यस सम्मेलनमा कम्युनिष्ट पार्टीमा नेतृत्व परिवर्तनको अपेक्षा गरिएको छ । तर नेतृत्व परिवर्तन भएपनि शी जिनपिङ राष्ट्रपति रहिरहने पनि आंकलन गरिएको छ । 

मध्य अक्टोबरमा कम्युनिष्ट पार्टी अफ चाइना (सीपीसी) ले देशभरीबाट प्रतिनिधिहरु चुन्दछ । त्यसपछि बेइजिङको ग्रेट हलमा बैठक बस्दछ । कम्युनिष्ट पार्टीका २३ सय प्रतिनिधि छन् । तर आगामी सम्मेलनमा २२ सय ८७ जना प्रतिनिधि मात्रै सहभागि हुनेछन् । १३ प्रतिनिधिलाई अनुचित व्यवहारका कारण अयोग्य ठहर गरिएको छ । 

बन्द कोठाभित्र सीपीसीले शक्तिशाली केन्द्रीय कमिटिको चुनाव गर्नेछ । केन्द्रीय कमिटिमा झण्डै दुई सय सदस्य हुन्छन् । उक्त कमिटिले पोलिटव्यूरो चयन गर्ने र पोलिटव्यूरोबाट स्थायी समिति गठन गरिन्छ । यी दुवै कमिटि चीनमा निर्णय लिने आधिकारिक निकाय मानिन्छन् । पोलिटव्यूरोमा अहिले २४ सदस्य छन् भने स्थायी समितिमा सात सदस्य छन् । आगामी दिनमा सदस्य संख्या परिवर्तन हुन सक्छ ।

भन्नलाई मतदान भनिएपनि चीनमा वर्तमान नेतृत्वमा अधिकांश व्यक्ति पहिलेबाटै तय गरिएका हुन्छन् । र कमिटि केवल निर्देशनको पालना मात्रै गर्ने गर्दछ । केन्द्रीय कमिटि पार्टीका शीर्ष नेताकोपनि चुनाव गर्दछ । जसलाई कम्युनिष्ट पार्टीमा महासचिव भनिन्छ । जो सीपीसीको महासचिव हुन्छ त्यही व्यक्ति नै देशको राष्ट्रपति बन्दछ ।

यस पटक शी जिनपिङ नै राष्ट्रपति रहिरहने बताइएको छ । 

१९ औं सम्मेलनको ध्यान यस पटक मूख्यगरी दुई कुरामा केन्द्रीत रहेको छ । पहिलो जिनपिङले आगामी पाँच वर्षका लागि चीनको नीतिलाई लिएर पेश गरेको बिस्तृत रिपोर्टमाथि विश्लेषकहरुले टिप्पणी गर्ने र दोस्रो पोलिटव्यूरो स्टेन्डिङ कमिटिलाई पूर्ण रुपले परिवर्तन गरिने अनुमान गरिएको छ । 

पार्टीका केही मूख्य पदमा अनौपचारिक कार्यकाल र उमेर हदको सीमा तय गरेका कारण अधिकांश पोलिटव्यूरो सदस्यहरु स्वतः पदबाट हट्ने भएका छन् । जसमध्ये भ्रष्टाचार विरोधी एजेन्सीका प्रमुख वाङ किसानपनि परेका छन् । तर राष्ट्रपति जिनपिङका अत्यन्तै नजिकका सहयोगी भएका कारण वाङलाई पदमा कायम राखिरहने अनुमान पनि गरिएको छ । 

कम्युनिष्ट पार्टीको सम्मेलनमा चीनको भविश्यका नयाँ नेताहरुलाई अगाडि सारिन सक्ने अपेक्षा गरिएको छ । सम्मेलनले जिनपिङको उत्तराधिकारी चुनेर आगामी पाँच वर्षसम्म देश चलाउने सम्भावना पनि देखिएको छ । तर जिनपिङले यस पटक परम्परा तोड्न सक्ने सम्भावना पनि उत्तिकै रहेको छ । 

सन् १०१२ मा सत्तामा आएका जिनपिङ झनझन शक्तिशाली बन्दै गएका छन् । उनलाई अनेकौं उपाधि दिइएको छ । ‘कोर लिडर अफ चाइना’ उपाधि पाएका जिनपिङ माओत्से तुङ जस्ता नेताहरुको पंक्तिमा उभिन सफल भएका छन् । चीनको राजनीतिक इतिहासमा जिनपिङ माओको स्तरसम्म पुगे उनले परम्परागत रुपमा राष्ट्रपतिको दुई कार्यकालको सीमा बढाउने घोषणासम्म गर्न सक्ने केही मानिसहरुले अनुमान गरेका छन् । 

स्थायी कमिटिमा ठूलो फेरबदलले चीनमा नीतिगत परिवर्तन आउन सक्ने केही विश्लेषकहरुको भनाई छ । तर विश्व समुदायका लागि चीनको व्यवहारमा कुनै परिवर्तन नआउने बताइएको छ । जिनपिङ फेरी राष्ट्रपतिमा चुनिए स्थिरता बनि राख्ने छ । चीनमा आर्थिक सुधार कार्यक्रम अझै जारी छ जसमा जिनपिङको भ्रष्टाचार विरोधी अभियान र अधिनायकवादी शासनपनि छ । 

जिनपिङको नेतृत्वमा चीन विश्वस्तरमा कयौं मामिलामा अगाडि देखिएको छ । जसमा विशेष गरेर दक्षिण चीन सागरको विस्तार र ‘वन बेल्ट वन रोड’ अहम् देखिएको छ ।

डोनाल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरीका जुन स्थितिमा छ त्यसमा चीनले आफुलाई एक वैकल्पिक सपर पावरका रुपमा पेश गरिरहेको छ । तर उत्तर कोरिया र उसको परमाणु संकटको प्रश्न भने अहिलेपनि बाँकी नै छ ।   
साभारः बीबीसी हिन्दी