बढ्दो आधुनिकीकरणसँगै बच्चाहरुमा एक्लोपनाको समस्या बढी देखिने गरेको छ । बच्चाहरुमा एक्लोपनाको समस्या देखिनुको मुख्य कारण भनेको अभिभावकले उनीहरुलाई समय दिन नसक्नु नै हो । बच्चाले आफ्नो कुरा आमाबुबालाई भन्न नपाउँदा उनीहरुले एकलोपन महसुस गर्छन् । अभिभावकले जसरी कामलाई समय दिनुहुन्छ, त्यसरी नै आफ्नो बच्चालाई समय दिनुपर्छ ।
कतिपय अभिभावकले बच्चालाई समय दिन नपाएपछि उनीहरुले टेलिभिजन हेर्न दिने र मोबाइल दिने गर्छन् । मोबाइल र टेलिभिजनमा मात्र ध्यान दिने गर्दा उनीहरुको दिमागको विकास पनि हुन पाउँदैन् । जसले गर्दा उनीहरुमा एक प्रकारको डिप्रेशन देखिन्छ । कतिपय बच्चाहरुमा कोहीसँग नबोल्ने, खाना खान मन नगर्ने, एक्लै बस्ने र आफूमा भएको समस्या नभन्नेलगायतको समस्या समेत देखिने गर्छ ।
बच्चाले आफ्नो कुरा अभिभावकलाई भन्न पायो र खेल्न पायो भने उनीहरुको दिमागमा सकारात्मक सोंच पैदा हुन्छ । यस्तो एक्लोपना भएर डिप्रशेन हुने समस्या पनि ग्रामिण भेगमाभन्दा सहरमा बढी देखिने गरेको छ ।
बच्चाको मष्तिष्कको विकासका लागि उनीहरुलाई अन्य साथीहरुसँग खेल्न दिनुपर्छ । खेल्ने स्थान नभएमा घरमै अभिभावकले प्रश्न गर्ने, चित्र बनाउन लगाउने आदि गर्न सकिन्छ । जसले गर्दा उनीहरुमा एकलोपनाको महसुस नहोस । बच्चामा उमेरअनुसार दिमागको पनि विकास हुन्छ ।
बच्चाले अभिभावकले खेल्न र बोल्न देओस भन्ने हुन्छ । तर उनीहरुले त्यस्तो समय नै पाउँदैनन् । उनीहरुले अभिभावकले आफूसँग भएको समयमा कुरा भन्न पाउँदैनन् । जसले उनीहरुलाई मानसिक समस्या देखिन सक्छ । एक्लोपना भएर डिप्रशेन हुने समस्या पनि ग्रामिण क्षेत्रमाभन्दा सहरमा बढी देखिने गरेको छ । बच्चाले आफ्नो कुरा अभिभावकलाई भन्न पायो र खेल्न पायो भने उनीहरुको दिमागमा सकारात्मक विकास हुन्छ ।
बच्चाले साथीहरुसँग खेल्दा उनीहरुको मष्तिष्कको विकास हुन्छ । आमाबुबा दुबै काममा मात्र व्यस्त हुँदा आफ्नो बच्चलाई समय दिन पाउँदैनन् । ग्रामिण क्षेत्रका बच्चाहरु त स्कुलबाट आएर खेल्न पाउँछन् । तर शहरको बच्चाहरु खेल्ने ठाउँ पनि हुँदैन् । त्यस्तो समयमा स्कुल जाने बच्चालाई स्कुलका खेल गतिविधिमा सभागी गराउने गर्नुपर्छ । अभिभावकले आफ्नो बच्चा स्कुलबाट आउने बित्तिकै स्कुलमा के-के भयो भनेर सोध्ने र रमाइलो कुरा गर्ने गर्यो भने उनीहरुमा खुसी हुने हर्मोन पैदा हुन्छ । जुन हर्मोनले डिप्रेशन हुन दिँदैन ।
घरमा पनि अभिभावकले बच्चालाई विभिन्न क्रियाकलाप गराई राख्ने र लामो समयसम्म एकै स्थानमा बस्न दिनुहुँदैन् । अभिभावकले पनि कामसँगै आफ्नो बच्चालाई समय दिनुपर्छ ।
बच्चा खुसी भयो भने उनीहरुमा सकारात्मक हर्मोन उत्पादन हुन्छ । खेल्न पायो भने उनीहरुको उचाई पनि बढ्ने हुन्छ । सोच्नसक्ने क्षमता पनि बढ्छ । अभिभावकसँग राम्ररी कुराकानी गर्ने बच्चाले अन्य मानिससँग पनि राम्रोसँग बोल्न सक्छ । तर घरको मान्छेसँग डराउने, प्रश्न गर्न नसक्ने बच्चाले बाहिरको मान्छेहरुसँग बोल्न नखोज्ने हुन्छ ।
कुनै बच्चा घरमा पनि एक्लै बस्न खोज्छ भने अभिभावकले बुझ्नुपर्छ केही समस्या छ । एउटै स्थानमा लामो समयसम्म बस्न नदिने र मोबाइल पनि चलाउन नदिने बरु घुमाउन लैजाने गर्नुपर्छ । सानैदेखि अभिभावकले समय दिएको बच्चाहरुले ठूलोमा पनि आफ्नो अभिावकसँग नजिक हुन्छ । तर सानोमा हामीले समय दिन सकेनौं, उसले ठूलोमा वास्ता नगर्ने समस्या आउँछ । एकलोपनाको समस्या होस्टेलमा बस्ने बच्चामा बढी देखिने गरेको छ ।
(बाल स्वास्थ्य नर्स सुवेदीसँग बाह्रखरीकी सञ्जिता खनालले गरेको कुराकानीमा आधारित )
