विराटनगर । नेपाल र भारत सरकार सीमामा थप पाँचवटा भन्सार बिन्दु थप गर्न सहमत भएका छन् । तर, कतिपय स्थानमा कुन भन्सार बिन्दु कहाँ खोल्ने भन्नेमा सहमति जुट्न सकेको छैन । 

झापाको भद्रपुर र गौरीगञ्ज, मोरङको रंगेली वा मायागञ्ज, रौतहटको बंकुल र नवलपरासी पूर्वको त्रिवेणीमा नयाँ भन्सार बिन्दु खोल्ने विषयमा दुवै देश सहमतिको नजिक पुगेको भन्सार विभागका महानिर्देशक तोयम रायले जानकारी दिएका छन् । विहीबार विराटनगरमा रायले भने, ‘नेपाल–भारत वाणिज्य सन्धिले सहमति दिनासाथ पूर्वाधार तयार गर्दै नयाँ भन्सार नाका सञ्चालनमा आउने छन् ।’ आफूले रंगेली र मायागञ्ज भन्सार बिन्दु र भारतपट्टिको नाकाको समेत निरीक्षण भ्रमण गरेको रायाले बताए । 

पूर्वको झापा र मोरङको समेत गरी तीन नाका उद्योगी, व्यवसायी र स्थानीयका लागि वहुप्रतिक्षित छन् । तीमध्ये रंगेली नाकालाई नेपाली पक्षले आफ्नो अडानका रुपमा राखेको छ । भारतीय पक्षले भने रंगेलीभन्दा पाँच किलोमिटर पश्चिममा पर्ने मायागञ्ज नाका खुलाउन जोड दिइरहेको छ । महानिर्देशक रायाले भने, ‘पाँचवटा नाका यसै वर्ष थप्ने गरी काम अघि बढिसकेको छ । कुन कहाँ रहने भन्ने अझै छलफल हुनेछ ।’ रंगेली मोरङको पुरानो सदरमुकाम तथा राणा र पञ्चायतकालीन समयको व्यापारिक ‘हब’ को रुपमा परिचित छ । 

मोरङको रंगेली र मायागञ्जबाट भारततर्फको बजार कुवाडी बजार जोडिने छ । रंगेलीबाट भारतीय सीमा अलि नाका नजिकै पर्छ । तर, भारततर्फ चार किलोमिटर र नेपालतर्फ दुई किलोमिटर सडक साँघुरो छ । मयागञ्जबाट भारत छ किलोमिटर दूरीमा पर्छ । सडक दुई लेनको मात्र छ । नेपालतर्फ तीन किलोमिटर साँघुरो छ । रंगेलीबाट भने बोर्डर तीन किलोमिटर मात्र टाढा छ । महानिर्देशक राय भन्छन्, ‘अर्थमन्त्रालय तथा सम्बन्धित निकाय सहमत भएपछि भन्सार बिन्दुमा भौतिक पूर्वाधार तयार गर्नेदेखि सञ्चालनसम्मको काम अघि बढ्ने छ ।’
गौरीगञ्ज र भद्रपुरसँगै भारतले झापा बजारको नाकालाई बढी जोड दिएको छ ।  यसमा पनि सहमति भए ६ वटा भन्सार बिन्दु सञ्चालन हुने सम्भावना छ । भद्रपुर सर्नुअघि यहीं झापा बजारमा जिल्लाको सदरमुकाम थियो । सुरुङ्गाबाट भारतीय सीमा १९ किलोमिटर दक्षिणमा अवस्थित छ । कञ्चनपुरको बेलौरी नाका भने प्रदेश ४ को मुख्य नाकालाई रुपमा हेरिएको महानिर्देशक रायाले बताएका छन् । 

मोरङको नयाँ नाका रंगेली वा मायागञ्ज जुन भएपनि साँगुरो सडकका कारण मालवाहक ट्रक आउजाउमा समस्या हुने देखिएको बताउँदै महानिर्देशक रायाले भने, ‘बरु झापाको गौरीगञ्ज नाकामा भने बोर्डरसम्म दुई लेनको सडक छ । त्यहाँ किसनगञ्ज र दिगलबैंक भारतका प्रमुख बजार रहेका छन् । यता साँघुरो सडकले केही समस्या देखिन्छ ।’

भन्सारको समस्यामा उद्योगीको ध्यानाकर्षण

यसैबीच उद्योग संगठन मोरङले विहीबार भन्सार विभागका महानिर्देशक तोयम रायासँग गरेको अन्तरक्रियामा भन्सार कार्यालयमा हुने ढिलासुस्ती र समस्या समाधान गर्न उद्योगीले माग गरेका छन् । 

संगठनका वरिष्ठ उपाध्यक्ष सुयष प्याकुरेलले समग्रमा उद्योगीका समस्या राख्दै भन्सारको काम कार्वाही छिटोछरितो हुनुपर्ने, उद्योगमा आयातित गरिएको सामान खन्याएर मालवाहक गाडी दुई दिनमा फर्कनु पर्नेमा ६ दिनसम्म विलम्ब हुने अवस्था रहेको, भन्सारमा कर्मचारी बढाउनु पर्ने, बारम्बार लिंक फेलियर हुँदा निकासी पैठारीमा आउने अवरोध हटाइनु पर्ने र भन्सार क्षेत्रमा एउटा वाणिज्य बैंकमात्र रहेकोले अरु थप गर्नुपर्ने माग गरे ।

संगठनका उपाध्यक्ष प्रदीप मुरारकाले आयात निर्यात र उद्योगतर्फका लागि अलग्गै जाँचकी अधिकृतको व्यवस्था गरिनुपर्ने सुझाव दिए । भने, ‘जनशक्ति थप भए काम छरितो हुन्छ ।’ भन्सार फुकुवार गरिसकेपछि फेरि भ्याट फुकुवाको झन्झटले अधिक समय लाग्ने गरेकोले एउटै पासबुक राखिदिए सहज हुने बताए । उद्योगी सुरेन्द्र गोल्छाले समस्याबारे लिखित जानकारी गराउँदासमेत भन्सार कार्यालयबाट त्यसबारे सुनुवाई नहुने गरेको गुनासो गरे ।

उद्योगी तथा संगठनका निवर्तमान अध्यक्ष मुकेश उपाध्यायले चाइनिज सामान वाहक ट्रकलाई बढी प्राथमिकता दिइँदा भन्सारमा उद्योगका कच्चा पदार्थदेखि अन्य सामान ल्याउने मालवाहक ट्रक रोकिने गरेको बताए । 

उद्योगी विपिन काबराले भारतको मिरगञ्ज पुललाई बर्खाअघि नै पूर्ण मर्मत गर्न भारत सरकारसँग पहल गर्न माग गरे । संगठनका अध्यक्ष भीम घिमिरेले भन्सारको काम कार्वाहीदेखि सबै गतिविधि उद्योगीका लागि सहज हुने ढंगले संचालन हुनुपर्ने माग गरे । 

महानिर्देशक रायाले सरकार नयाँ भन्सार ऐन ल्याउने तयारीमा रहेको र यो अन्तर्राष्ट्रियस्तरको हुने बताए । भने,‘नयाँ मापदण्ड र अन्तार्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसार नै नयाँ कानुन आउने छ । यसले धेरै विषयको सम्बोधन हुनेछ ।’