काठमाडौं । विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतान्त्रिक देश भारत सरकारले हालै त्यहाँको एक टेलिभिजन च्यानललाई एक दिनको लागि ‘अफएयर’ गर्न दिएको आदेशको सर्वत्र आलोचना भएको छ । 

भारतको सूचना प्रसारण मन्त्रालयले गत बिहीबार हिन्दी च्यानल एनडिटिभी इन्डियालाई यसै वर्ष जनवरी २ मा भारतको पश्चिमी सैन्य कमाण्डअन्तर्गतको पठानकोटस्थित एयर फोर्स स्टेसनमा भएको आतंककारी हमलाका विषयमा उक्त टीभी च्यानलले सामरिक हिसाबले संवेदनशील सूचना प्रसारण गरेको भन्दै यस्तो आदेश दिएको बताइएको छ ।

भारतको सूचना प्रसारण मन्त्रालयले एनडीटिभी इन्डियाकोे सो घटनाको समाचार कभरेजको छानबिनका लागि एक उच्चस्तरीय अन्तरमन्त्रालय आयोग गठन गरेको थियो । उक्त आयोगले समाचार कभरेजमाथि आपत्ति जनाएर एक दिनको लागि अफएयर गर्ने सिफारिस सरकारलाई गरेको थियो ।

आयोगको सिफारिसका आधारमा सरकारले नोभेम्बर ९ का दिन च्यानल २४ घण्टा अफएयर गर्न एनडीटीभी इन्डियालाई पत्र काटेको छ, जसको भारतमा सर्वत्र निन्दा भएको छ ।

एनडीटिभी इन्डियाले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै उसको कभरेज सन्तुलित रहेको र आफ्नो च्यानलप्रति बिनाकारण निशाना बनाएको बताएको छ । एनडीटीभी इन्डियाले पठानकोट हमलापछि उसको टीभी च्यानल र अन्य च्यानलहरूको समाचार कभरेजमा खासै भिन्नता नरहेको पनि दाबी गरेको छ ।

उक्त च्यानलले आफूले दिएका जानकारीहरू कुनै नयाँ नभएर अन्य पत्रपत्रिका तथा पब्लिक डोमेनमा आइसकेका तथ्य भएको पनि स्पष्ट पारेको छ ।

उक्त च्यानलले सरकारको सो निर्णयलाई तत्कालीन भारतकी प्रधानमन्त्री इन्दिरा गान्धीले सन् १९७५ देखि १९७७ को बीचमा देशमा लगाएको संकटकालको समयमा भएको प्रेस स्वतन्त्रतामाथिको हनन्सँग तुलना गरेको छ । 

सरकारको यो निर्णयलाई भारतको मिडिया जगतले पनि कडा बिरोध जनाएको छ । भारतका वरिष्ठ पत्रकारहरू तथा समाचार संस्थाहरूले सरकारको प्रतिबन्धको निर्णयलाई निन्दा गरेका छन् । यो घटनालाई संकटकालको समयमा प्रेसमाथिको हस्तक्षेपसँग तुलना गरेका छन् ।

भारतका पत्रपत्रिका तथा म्यागेजिनहरूका सम्पादकहरूको संगठन एडिटर्स गिल्ड अफ इन्डियाले केन्द्रीय सूचना प्रसारण मन्त्रालयको उक्त निर्णय असोचनीय भएको भन्दै कडा शब्दमा निन्दा गरेको छ ।

एडिटर्स गिल्ड अफ इन्डियाले सरकारले दाबी गरेजस्तो कुनै संवेदनशील सूचना सार्वजनिक नगरेको र उसको कभरेज पनि सन्तुलित भएको बताएको छ ।

उसले एक दिनका लागि च्यानल अफएयर गर्ने निर्णय प्रेस स्वतन्त्रता र भारतीय नागरिकको स्वतन्त्रताको सिधा उल्लंघन भएको दाबी गरेको छ । यो निर्णयमार्फत सरकारले मिडियामा कडा सेन्सरसिप लाद्न खोजेको भन्दै उक्त आदेशलाई तुरुन्त फिर्ता लिन माग गरेको छ । 

त्यस्तै, भारतको प्रशारण माध्यमहरूको संस्था न्युज ब्रोडकास्टर एसोसिएसनले सरकारको उक्त निर्णयप्रति संस्थाको गहिरो ध्यानाकर्षण भएको भन्दै यसलाई तुरुन्त फिर्ता लिन सरकारलाई आग्रह गरको छ । भारतका निजी प्रसारण माध्यमहरूको संस्थाले सबै सञ्चारमाध्यमहरूले एकै खालको समाचार प्रशारण गर्दा एनडीटीभीलाई मात्र उक्त आरोप लगाएकोप्रति आश्चर्य व्यक्त गरेको छ ।

भारतको प्रमुख प्रतिपक्ष पार्टी इन्डियन नेसनल कांग्रेसका उपाध्यक्ष राहुल गान्धीले यो प्रतिबन्धको आदेश स्तब्ध बनाउने खालको र अभूतपूर्व भएको बताएका छन् । उता, पश्चिम बंगाल राज्यकी मुख्यमन्त्री तथा तृणमूल कांग्रेसकी प्रमुख ममता बेनर्जीले पनि सरकारको आदेशले देशमा ‘इमर्जेन्सी’को जस्तो अवस्थाको झल्को दिएको बताएकी छन् ।

त्यस्तै, उत्तर प्रदेश राज्यकी पूर्व मुख्यमन्त्री मायावतीले पनि एनडीटीभी इन्डियामाथि लगाउने निर्णय लोकतन्त्रमा नसुहाउने बताएकी छन् । 

भारतको मुम्बईको २५ सयभन्दा बढी पत्रकार आबद्ध रहेको मुम्बई प्रेस क्लबले पनि सरकारी निर्णयको कडा आलेचना गरेको छ । उक्त आदेश तुरुन्त फिर्ता दिन पनि माग गरेको छ ।

त्यस्तै, भारतको जम्मू कास्मिरका पूर्व मुख्यमन्त्री उमर अब्दुल्लाले पनि एनडीटीभी इन्डियामाथिको एक दिने प्रतिबन्ध प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले चुनाव नारा ‘अच्छे दिन अब आएगें’ भनेको के यही हो ? भनेर आलोचना गरेका छन् ।

तर, यो सरकारी फैसलापछि आएको चौतर्फी आलोचनाको प्रतिवाद गर्दै राजनीतिबाट प्रेरित भएर सरकारको आलोचना भएको र एनडीटीभी इन्डियामाथि लगाएको प्रतिबन्ध न्यायसंगत भएको केन्द्रीय सूचना प्रसारण मन्त्री वैंकैया नायडूले दाबी गरेका छन् । उनले राष्ट्रिय सुरक्षालाई मध्यनजर गर्दै यो कदम उठाएको पनि बताएका छन् । 

यसअघि भारतको केन्द्रीय सूचना प्रसारण मन्त्रालयले केबल टीभी नेटवर्क (नियमन) कानुनअन्तर्गतको प्रावधानअनुसार भएको बताएको छ । “भारतभर सम्पूर्ण माध्यममार्फत एनडीटीभी इन्डियाको एक दिनको प्रसारण तथा पुनः प्रसारणमाथि रोक लगाउने आदेश दिइएको छ । यो आदेश ९ नोबेम्बर, २०१६ राति १२ बजेदेखि १० नोबेम्बर राति १२ बजेसम्म लागु हुनेछ” सूचना प्रसारण मन्त्रालयको विज्ञप्तिमा भनिएको थियो ।

यसैगरी भारतको सूचना प्रसारण मन्त्रालयले आसाम राज्यको टेलिभिजन च्यानल न्युज टाइम आसामलाई पनि २४ घण्टा अफ एयर गर्ने आदेश दिएको छ ।

उक्त च्यानललाई एक घरेलु कामदार बालिकाले पाएको यातनाको विषयको समाचार प्रशारण गर्दा ती बालिकाको परिचय खुलाएको आरोप लगाइएको बताइएको छ ।