काठमाडौँ । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (ने क पा) को तल्लो तहसम्म एकीकरण प्रक्रिया चलिरहँदा केन्द्रीय सदस्यहरू भने अहिलेदेखि नै ‘बेरोजगार’ भएका छन् ।

कार्यविभाजन र जिम्मेवारी बाँडफाँट नहुँदा ४४१ केन्द्रीय सदस्यहरू भूमिकाविहीन बनेका हुन् । “मन्त्री र सांसद् बनेकाहरूले आ–आफ्नो जिम्मेवारी निभाएका होलान्,” एक केन्द्रीय सदस्यले बाह्रखरीसँग भने, “बाँकी केन्द्रीय सदस्यको काम निसु (निर्णय सुन्ने) भएको छ ।” 
विपक्षमा हुँदा दिनहुँजसो भेला, बैठक गर्ने तत्कालीन एमाले र माओवादी केन्द्र एकीकरण पश्चात भने सुस्ताएका छन् । पार्टीका गतिविधि हुने होइन नेता कार्यकर्ता कार्यालय आउजाउ समेत गर्न छाडेको पार्टीका नेता बताउँछन् ।

“चुनाव जितेर थकाइ मार्न बसेजस्तो देखिएको छ ने क पा,” ती नेताले बाह्रखरीसँगको कुराकानीमा भने ।

एमाले हुँदा सबैको पारिभाषित जिम्मेवारी थियो । कमिटीहरू पनि चलायमान थिए । तर, एकीकरण प्रक्रियामा आएपछि कमिटीको आकार बढेको र निर्णय प्रक्रिया पनि प्रमुख नेतामा मात्रै केन्द्रित भएकाले ने क पाका स्थायी कमिटी र केन्द्रीय सदस्यहरूसमेत भूमिकाविहीन बनेका हुन् ।

मातहतका कमिटी एकीकरण प्रक्रिया निकै जटिल
 

विधान र नियमावली तथा २४ वटा जनसंगठन र प्रदेश तहका कमिटी एकीकरण गर्न कार्यदल बनेको र १५ दिनको समयावधि तोकिएको भए पनि हालसम्म महासचिव विष्णु पौडेलको संयोजकत्वको कमिटीले मात्रै कार्यसम्पादनलाई अन्तिम रूप दिएको छ ।
सम्भवतः शनिबार बस्ने स्थायी कमिटीको बैठकले त्यसलाई पारित गर्ने र केन्द्रीय कमिटीको बैठक बसेर अनुमोदन गर्ने स्थायी कमिटी सदस्य युवराज ज्ञवालीले जानकारी दिए ।

विधान र नियमावली बनेपछि त्यसैलाई टेकेर तलका कमिटी एकीकरण गर्ने ज्ञवालीले बताए ।

तर, तलका कमिटी एकीकरण गर्न त्यति सजिलो छैन । तत्कालिन एमालेको जिल्ला कमिटी सदस्य मात्रै ७५–१००को हाराहारी छन् भने माओवादी केन्द्रको चारगुणासम्म ठूला छन् ।

“यसलाई एउटा कमिटीमा ढाल्न नेताहरूले सोचेजस्तो सजिलो छैन,” ने क पाकै सदस्य स्वीकार्छन् ।

प्रदेश, जिल्ला, नगर कमिटी निर्माण नहुँदासम्म पार्टी कामले गति नलिने र एकताको सन्देश तल्लो तहसम्म नपुग्ने भएका एकता प्रक्रियालाई द्रूत गतिमा अघि बढाइएको ज्ञवाली दाबी गर्छन् ।

‘सरकारले नै चलाएको छ पार्टी’
 

संगठन निर्माण र परिचालन, लेवी संकलन, सदस्यता वितरणको हिसाबले कुनै समय निकै व्यवस्थित थियो एमाले । एकीकरण प्रक्रिया शुरू भएपछि ती प्रणाली ज्यादै भुत्ते हुन थालेको हाल ने क पाका सदस्य तथा तत्कालिन एमालेका नेता बताउँछन् ।

“पार्टीकै नेतृत्वमा सरकार छ, त्यसैले पार्टी चलाएको छ । पार्टीको संरचना केलाई चाहियो भनेजस्तो देखिएको छ । आधारभूत तहको पार्टी संगठनको अवस्था त झन् विकराल छ,” ती सदस्य दाबी गर्छन् ।

यसलाई ने क पाका सदस्य ठाकुर गैरे पनि स्वीकार्छन् । पार्टी र सरकार फरक भएकाले जनताको एजेन्डा सरकारसमक्ष पुर्‍याउनुपर्ने र सरकारका नीति कार्यक्रम, बजेट जनताको बीचमा पुर्‍याएर कार्यान्वयनमा सघाउ पुर्‍याउने महत्वपूर्ण दायित्व पार्टीको काँधमा भए पनि एकीकरण प्रक्रियाले त्यसलाई बिथोलेको उनी बताउँछन् ।

शनिबार पार्टीको स्थायी कमिटीको बैठक बस्ने र त्यसले केन्द्रीय कमिटीको बैठक आह्वान गर्ने र कार्यविभाजन तोकिने विश्वास उनको थियो ।

नत्र सरकारको नेतृत्व गरिरहेकामात्रैको भर पर्ने हो भने पार्टीको कार्यक्रम, नीति लागु गर्न नसकिने र जनताको आकांक्षाबाट क्रमशः विलुप्त हुँदै जाने खतरा रहेको उनले औँल्याए ।

‘सरकार र पार्टीको नेतृत्व फरक हो’
 

सरकारलाई सफल बनाउने कि असफल बनाउने पार्टी नेतृत्व र त्यसका सदस्यको हात रहेको औँल्याउँदै पार्टी नेतृत्वले नै त्यसको सीमारेखा छुट्याउनुपर्ने उनको तर्क छ । उनले पार्टीका नेता कार्यकर्ताले नै सरकारको नीति, कार्यक्रम, बजेट बोकेर जनताको बीचमा जाने भएकाले कम्युनिस्ट पार्टीका क्याडर भूमिकाविहीन हुन नहुने र बनाइन नहुने जिकिर गरे ।

जनसंगठन ‘मूर्छित’

युवा संघका उपाध्यक्ष प्रभातविक्रम कटुवालले आफूले नेतृत्व गरेको संगठन मूर्छित अवस्थामा पुगेको बताउँछन् । असार १५ र १६ गते दुवै संगठन ( युवा संघ र वाइसीएल) ले सल्लाह गरेर ‘खेतमा धान रोपौँ’ कार्यक्रम चलाउने निर्णय गरे पनि खासै गतिविधि हुन नसकेको बताए ।

एकीकरणअघिमात्रै आयोजक कमिटी पुनर्गठन गरेको युवा संघले संगठन निर्माण र परिचालन गर्न नसकेको उनले स्वीकार गरे ।

“आवश्यक पर्दा एकीकरणका लागि गठित कार्यदलसँग सल्लाह गर्ने भन्ने पार्टीको निर्देशन छ,” उनले थपे ।

त्यस्तै अनेरास्ववियुकी अध्यक्ष नविना लामाले पनि संगठन गतिमान बन्न नसकेको स्वीकार गरिन् । संयुक्त विद्यार्थी आन्दोलन, संगठन निर्माण र क्याम्पसस्तरीय केही कार्यक्रम भए पनि एकता प्रक्रिया नसकिएसम्म संगठनले गति लिन नसक्ने उनले बताइन् । 

फाइल तस्बिर