काठमाडौं । आइतबार काठमाडौंसहित देशका ६ वटा सहर अस्वस्थकर देखिएका छन् । वातावरण विभागका अनुसार मंगलबार बिहान ११ः३० बजे ती सहरमा वायुको गुणस्तर ‘एयर क्वालिटी इन्डेक्स’(एक्यूआई) १५० भन्दा माथि छ । 

सो समयमा काठमाडौंको शंखपार्कमा वायुको गुणस्तर सबैभन्दा खराब देखिएको छ । शंखपार्कको एक्यूआई १८० र पीएम (पर्टिकुलेट म्याटर) २.५ को मात्रा बढेर १०५.९ माइक्रोग्राम प्रतिघनमिटर पुगेको विभागको रेकर्ड छ । 

सोही समयमा रत्नपर्कको एक्यूआई १७३ तथा पीएम २.५ को मात्रा ९५.८ पुगेको छ । यस्तै, खुमलटारमा एक्यूआई १७२ तथा पीएम २.५ को मात्रा ९८.७ , चितवनको भरतपुरमा एक्यूआई १६० र पीएम २.५ को मात्रा ७६.७ पुगेको छ । 

दाङको देउखुरीमा एक्यूआई १५५ तथा पीएम २.५ बढेर ७४.१ पुगेको छ भने धनकुटाको एक्यूआई १५३ तथा पीएम २.५ को मात्रा ६४.६ पुगेको छ ।

यी सबै सहर विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)को मापदण्डअनुसार ‘अस्वस्थकर’को सूचीमा परेका छन् । वायुको गुणस्तरमा मापदण्डअनुसार एक्यूआई १५० भन्दा माथि रहेको वायु अस्वस्थकर मानेको छ । त्यसभन्दा माथि भए वायु अस्वस्थकर र जति एक्यूआई बढ्दै गयो उति घातक मानिन्छ ।

पीएम १० र पीएम २.५ वायुको गुणस्तरका मुख्य मापक हुन् । पीएम २.५ को मात्रा ५ माइक्रोग्राम प्रतिघनमिटरभन्दा माथि भए वायु अस्वस्थकर हुने विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्ड छ ।

पीएम २.५ ले वायुमा मिसिएका आँखाले देख्न नसकिने २.५ माइक्रोनभन्दा साना कण, कार्बनमोनोअक्साइड, सल्फर, नाइट्रोजन अक्साइडको मात्रालाई बुझाउँछ । पीएम १० ले हावामा धुलोका कणको मापन गर्छ ।