काठमाडौं । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन भएपछि यो देशमा कोही हतारमा देखिन्छन् भने ती हुन्– नेपालका लागि भारतीय र चिनियाँ राजदूत । 

नेपालका लागि भारतीय राजदूत नवीन श्रीवास्तव र नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत छन् सोङलाई अहिले प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरुलाई भेट्न भ्याइनभ्याइ छ । 

प्रधानमन्त्री र मन्त्रीले पद तथा गोपनीयताको शपथ लिएर पदभार ग्रहण नभ्याउँदै राजदूतहरु प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीहरुको निवास र कार्यकक्षमा पुग्ने गरेका छन् । यसमा भारतीय र चिनियाँ राजदूतको अघोषित प्रतिस्पर्धा नै छ । 

“हाम्रो राजदूतले विदेशमा सम्बन्धित देशको प्रधानमन्त्री त के विदेशमन्त्रीलाई समेत भेट्न वर्षौँ कुर्नुपर्छ । विदेश सचिवलाई समेत चाहेको बेला भेट्न पाउँदैनन् । नेपाल हेर्ने सम्बन्धित महाशाखा प्रमुखलाई भेटेर चित्त बुझाउनु पर्छ । तर हाम्रोमा पदभार ग्रहण गर्न पाएको छैन राजदूतको लर्को लाग्छ,” परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतले बाह्रखरीसँग भन्यो । 

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली आइतबार चौथोपटक देशको प्रधानमन्त्री नियुक्त भएपछि सोमबार राष्ट्रपतिबाट पद तथा गोपनीयताको शपथ लिएका थिए । सोमबार नै उनले मन्त्रिपरिषद् विस्तार गरी २२ सदस्यीय बनाएका थिए । 

शपथ लिएपछि सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयमा आएर प्रधानमन्त्री ओलीले पदभार ग्रहण गरेका थिए । पदभार ग्रहण गरे लगत्तै भारतीय र चिनियाँ राजदूतले प्रधानमन्त्रीसँग शिष्टाचार भेटवार्ता गर्न पुगेका थिए । 

राष्ट्रपति निवास शीतलनिवासमा पद तथा गोपनीयताको शपथ लिएपछि त्यहीँ भारतीय र चिनियाँ राजदूतले प्रधानमन्त्री ओलीलाई भेटी बधाई दिएका थिए । त्यसको केही घण्टापछि उनीहरुले प्रधानमन्त्री ओलीसँग छुट्टाछुट्टै शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका थिए । 

नेकपा एमालेका नेता राजन भट्टराईका अनुसार भारतीय र चिनियाँ राजदूतले प्रधानमन्त्री ओलीसँग सोमबार शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका थिए । 

नेपालका लागि अमेरिकी राजदूत डीन आर थम्पसनले मंगलबार प्रधानमन्त्री ओलीसँग शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका थिए । 

नेपालका लागि भारतीय राजदूत श्रीवास्तवले मंगलबार परराष्ट्रमन्त्री आरजु राणा र सहरी विकास मन्त्री प्रकाशमान सिंहसँग उनीहरुको कार्यकक्षमा गई शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका थिए । 

भारतीय राजदूतको दौडधुप यत्तिमै रोकिएको छैन । उनले बुधबार गृहमन्त्री रमेश लेखकसँग पनि शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका छन् । भेटवार्ता गृहमन्त्रीको कार्यकक्षमा भएको थियो । 

नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत छनले सोमबार प्रधानमन्त्रीसँग शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका थिए । उनले बुधबार परराष्ट्रमन्त्री आरजु राणासँग शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका छन् । भेटवार्ता परराष्ट्र मन्त्रालयमा भएको थियो । 

“प्रधानमन्त्री र परराष्ट्रमन्त्रीसम्मलाई भेटेकोलाई ठिकै भन्न सकिएला तर अन्य मन्त्रीलाई नियुक्त भएलगत्तै भेट्नु अलि हतार गरेजस्तो देखिन्छ,” पूर्वपरराष्ट्र सचिव मधुरमण आचार्यले बाह्रखरीसँग भने, “हामीकहाँ यस्तै प्रचलन चलिरहेको छ ।”

परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतका अनुसार प्रधानमन्त्री तथा मन्त्री भएपछि पहिला ब्रिफिङ लिने अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास छ । यस्तो प्रमुख देशका बारेमा ब्रिफिङ लिएको एक सातापछि विस्तारै कूटनीतिक भेटघाट सुरु गरिन्छ । 

“हामीकहाँ ब्रिफिङ लिने त परको कुरा पदभार पनि ग्रहण गर्न नभ्याउँदै भेटवार्ताको लागि राजदूतहरु धाउन थाले । हाम्रा प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरुले पनि विदेशी राजदूतसँग फोटो खिचाउन पाए आफ्नो मान प्रतिष्ठा बढेको ठान्न थाले । यसले देशको मान प्रतिष्ठा भने माथि उठाउँदैन,” परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतले भन्यो । 

यस्तो नराम्रो अभ्यास नेपालमा संस्कारको रुपमा विकास हुनु झन् डरलाग्दो भएको स्रोतले बतायो । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीका यस्ता कार्यले देशको प्रतिष्ठा नजोगिने तर्क स्रोतको छ ।

“करिब तीन करोड नेपाली जनताको इज्जत यसरी कहिलेसम्म माटोमा मिलाउने ? नेपाललाई परिपक्क देशको रुपमा अघि बढाउने सोच कसैको भएन,” स्रोतले भन्यो । 
 

राजदूतको फेरिएको शैली 
नेपालमा नयाँ सरकार गठन हुने वित्तिकै प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरुलाई भेट्न भारतीय र चिनियाँ राजदूतहरुको अघोषित प्रतिस्पर्धा नै हुने गरेको छ । यो विगत लामो वर्षदेखि चल्दै आएको छ । 

यसपटक भने भेटवार्ता बारे सूचना सार्वजनिक गर्ने सम्बन्धमा भने भारतीय र चिनियाँ राजदूतको शैली फेरिएको छ । 

यसअघि भारतीय राजदूतले प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीहरुसँग भेटेलगत्तै सामाजिक सञ्जालमा तस्बिर सार्वजनिक गर्थे । त्यतिमात्र होइन भेटवार्ता हुँदा छलफल भएका विषय पनि उल्लेख गर्थे । यही कुरा दूतावासले सामाजिक सञ्जाल मार्फत पनि प्रचार गथ्र्यो । 

तर यसपटक भारतीय राजदूतले प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरुसँग गरेको शिष्टाचार भेटवार्ताबारे जानकारी राजदूतले सामाजिक सञ्जालमा सेयर गरेका छैनन् । भारतीय दूतावासले पनि भेटवार्ताको विषय केही बोलेको छैन । 

भारतीय मात्र होइन चिनियाँ शैली पनि फेरिएको छ । चीनले कूटनीतिक भेटवार्तालाई प्रायः गोप्य राख्ने गथ्र्यो । तर यसपटक चिनियाँ राजदूत छन्ले प्रधानमन्त्री र मन्त्रीसँग भएका भेटवार्ता आफैँ सामाजिक सञ्जालमा सेयर गरेका छन् ।