काठमाडौं । सरकारले असार दोस्रो सातायता कोरोनाविरुद्धको १६ लाख बढी डोज खोप ल्यायो । असार २३ गतेसम्म १६ लाख ६८ हजार ४३८ डोज खोप भित्रिएको स्वास्थ्य सेवा विभागअन्तर्गत आपूर्ति व्यवस्थापन शाखाको तथ्यांक छ ।

कोरोना संक्रमण नदेखिएको र केही महिनाअघि मात्रै ४० हजार डोज खोप खेर फालेको अवस्थामा थप खोपबारे सरकारको योजना के हो त ?

खोप खरिद कि अनुदान ?

असार दोस्रो सातायता विभागले १६ लाख ६८ हजार ४३८ डोज फाइजर खोप ल्याएको छ । विभागका आपूर्ति व्यवस्थापन शाखा प्रमुख डा. सुरेन्द्र चौरासियाका अनुसार अहिले ग्लोबल अलायन्स फर भ्याक्सिन एन्ड इम्युनाइजेसन (गाभी)मार्फत फाइजर खोप ल्याइएको हो ।

सोह्र लाख ६८ हजारमध्ये १६ लाख एक हजार २३८ हजार डोज फाइजर एडल्ट (१८ वर्षमाथि उमेर समूहले लगाउन मिल्ने) खोप छ । ६७ हजार २०० डोज भने फाइजर पेडियाट्रिक (१२ वर्षमाथि १८ वर्षसम्मका बालबालिकाले लगाउने खोप) आएको हो ।  

उनका अनुसार यो खोप माइनस ६५ देखि माइनस ८५ डिग्री सेल्सियस (अल्ट्रा कोल्ड) तापक्रममा भण्डारण गरिएको छ । खोप कहाँ कसरी र कहिले वितरण गर्नेबारे अहिले केही निर्णय नभएको चौरासियाले बताए ।

१८ लाख डोज खोप स्टक, अझै ११ लाख डोज पाइपलाइनमा

टेकुस्थित कोल्डचेनमा अहिले झन्डै १८ लाख डोज कोरोनाविरुद्धको खोप भण्डारणमा छ । जसमा सबै फाइजर खोप हो । 

पछिल्लो  १६ लाख आउनुअघि  करिब ८० हजार डोज फाइजर बाइभ्यालेन्ट खोप भण्डारणमा रहेको कोल्डचेनका एक अधिकारीले जानकारी दिए । सो खोप १८ वर्षमाथिका उमेर समूहले लगाउन मिल्छ ।

अहिले कुनै प्रदेश तथा अस्पतालमा कोरोनाविरुद्धको खोप माग नभएको ती अधिकारीले बताए । खोप भण्डारणमा फ्रिजको अभाव नभए पनि बर्षा र विपद्का घटनासँगै कोल्डचेनमा विद्युत् आपूर्तिमा समस्या देखिएको उनले बताए । 

यसअघि चीन सरकारले उपहारस्वरूप दिएको ४० लाख डोज खोपको २०२३ डिसेम्बरमा म्याद गुज्रिएपछि केही महिनाअघि मात्रै डिस्पोज गरिएको थियो । 

नेपालीले दुई डोज खोप लगाइसकेको र साइनोभ्याकलाई बुस्टरको रूपमा लगाउन डब्लूएचओले अनुमति नदिएका कारण सो खोप खेर गएको थियो ।

प्रयोग नभइरहेका बेला किन थपियो खोप ?

विभागका अनुसार अहिले ल्याइएको फाइजर खोपबारे सन् २०२४ को सुरुआतमा नै गाभीसँग सम्झौता भएको थियो । वार्षिक योजना अनुसार सन् २०२४ मा २५ लाख डोज खोप ल्याउने सम्झौता भएको खोप शाखा प्रमुख डा. अभियान गौतम बताउँछन् । 

"हामीले यो वर्ष २५ लाख डोज खोप ल्याउने सम्झौता गरेका थियौँ । आजसम्म १६ लाख डोज आयो अझै ११ लाख डोज आउन बाँकी छ," डा. गौतमले भने ।

उनका अनुसार अहिले ल्याइएको खोपको प्रयोग गर्ने म्याद अक्टोबर २०२५ सम्म छ ।

थपिएको खोपबारे के छ योजना ?

नेपालमा गएको जेठमा कोरोनाको नयाँ सब भेरियन्ट केपी १ देखि केपी ४ सम्म देखिएको थियो । राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला (एनपीएचएल)ले १५ मे सम्म परीक्षण गरिएका ४२ वटा कोरोना संक्रमित नमुनामा १२ वटामा सो सब भेरियन्ट देखिएको पुष्टि गरेको थियो ।

ओमिक्रोनको नयाँ सब भेरियन्ट केपी देखिएसँगै कोरोना फैलिन सक्ने जोखिमबारे स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले पूर्वतयारी गरेको थियो । अहिले स्टकमा रहेको खोप आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ सुरु भएसँगै प्राथमिकता निर्धारण गरेछ वितरण गर्ने खोप शाखाको योजना छ । 

यसअघि कोरोनाविरुद्धको खोप लगाउन छुटेका वा बुस्टर नलगाएका नागरिकलाई दिइने डा. गौतमले बताए । त्यसका निम्ति नयाँ आर्थिक वर्षको सुरुआतमा नै कसलाई कहाँ कसरी दिने भन्नेबारे निर्णय गरिने उनको भनाइ छ ।