काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्षको मंसिरबाट घरजग्गा कारोबारमा सुधार आउने व्यवसायीहरूको अपेक्षा थियो । तर, आर्थिक वर्ष सकिन करिब तीन महिनामात्र बाँकी रहँदा पनि घरजग्गा कारोबारमा उत्साह देखिएको छैन ।

भूमि व्यवस्था तथा अभिलेख विभागले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार चालु आवको चैतसम्ममा तीन लाख ८० हजार प्रोपटी खरिद/बिक्री भएको छ । जबकि, गत आव २०७९/०८० को चैतसम्ममा तीन लाख ६३ हजार प्रोपटी खरिद/बिक्री भएको थियो । यस तथ्यांकले पनि चालु आव र गत आवमा घरजग्गा कारोबारमा खासै सुधार भएको देखिँदैन ।

आव २०७७/०७८ मा ६ लाख १८ हजार र आव २०७८/०७९ मा सात लाख ४५ हजार प्रोपटी खरिद÷बिक्री भएका थिए । अर्थतन्त्रको सबै क्षेत्रमा देखिएको सुस्तताले घरजग्गा कारोबारमा अपेक्षित सुधार हुन नसकेको नेपाल जग्गा तथा आवास विकास महासंघका अध्यक्ष भेषराज लोहनी बताउँछन् ।

“अहिले बजारमा कन्फिडेन्स कमजोर देखिएको छ । आर्थिक सुस्तता सबै क्षेत्रमा देखिन्छ । त्यसको असर घरजग्गा कारोबारमा पनि पर्ने नै भयो,” लोहनीले भने, “त्यसले गर्दा गत आव र चालु आवको चैतसम्ममा घरजग्गा कारोबारमा खासै सुधार देखिएन ।”

यस्तै, कोरोना महामारी र सरकारले लिएको कसिलो नीतिका कारण रियलस्टेट क्षेत्रका व्यवासायी मारमा परेको लोहनीले बताए । घरजग्गाा कारोबारलाई चलायमान बनाउन सरकारले नीतिगत सुधार गर्न जुरुरी रहेको लोहनी बताउँछन् । 

सरकारले हदबन्दी छुट दिने, विदेशीलाई अपार्टमेन्ट बिक्री गर्ने, ल्याण्ड पुलिङ र ठूला आयोजनाहरूमा लाग्ने जस्ता विषयहरूको सम्बोधन गर्न कानुनी व्यवस्था गर्नुपर्र्नेे लोहनीको माग छ ।

यस्तै, राष्ट्र बैंकले कर्जामा एकल ब्याजदर कायम राखिराख्नुपर्ने र लोन टु भ्यालु रेसियो बढाउनुपर्ने उनको धारणा छ । हाल ‘लोन टु भ्यालु रेसियो’ ५० प्रतिशत राखेको छ भने कर्जा आम्दानी अनुपात ५०/६० प्रतिशत राखेको छ । राष्ट्र बैंकले लिएको यो नीतिले पनि घरजग्गा कारोबारलाई चलायनमान बनाउन असहज देखिएको अध्यक्ष लोहनीले बताए । 

राष्ट्र बैंकले कर्जा आम्दानी अनुपात दुई लाखभन्दा बढीको लागि ६० र कमका लागि ५० प्रतिशत राखेको छ । त्यसको खरिदकर्ताहरूमा घरजग्गा खरिदमा सहजता नभएको लोहनी बताउँछन् । त्यसको लागि राष्ट्र बैंकले मोनिटरी पोलिसीमार्फत् लोन टु भ्यालुलाई ७० प्रतिशत र कर्जा आम्दानी अनुपातलाई बढाएर ८० प्रतिशत पुर्‍याउनुपर्ने उनी बताउँछन् । .

त्यस्तै, नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका वरिष्ठ उपाध्यक्ष दीपक मल्होत्राले व्यवसायीहरूले कर्जाको साँवाब्याज कसरी तिर्ने भन्ने समस्या भोग्नु परिरहेको अवस्था रहेको बताए । साथै, निरास नभई धैर्यता राखेमा भविष्यमा सुधार हुने अपेक्षाका साथ आ–आफ्ना उद्योग व्यवसायहरुलाई निरन्तरता दिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।