जेनेभा । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ)ले गाजाको अवस्था बिग्रँदै जाँदा एक लाखभन्दा बढी गाजावासी हताहत (घाइते, बेपत्ता वा मृत्यु भएको) अनुमान गरेको छ । यो संख्या गाजाको २३ लाख जनसंख्याको ४.३ प्रतिशत हो ।

जेरुसेलमबाट भिडियो लिंकमार्फत संयुक्त राष्ट्रसंघको साप्ताहिक पत्रकार सम्मेलनमा डब्ल्यूएचओका प्रतिनिधि रिचार्ड पिपरकोर्नले बाँकी जनसंख्याले गम्भीर परिस्थितिको सामना गर्नुपरेको र सुरक्षा, खाना, स्वास्थ्य र न्यानोपनजस्ता आधारभूत आवश्यकता पूरा गर्न संघर्ष गरिरहेको बताए ।

“मध्य गाजामा तनाव बढ्दै गएको छ, जसले विद्यमान स्वास्थ्य सुविधाको पहुँचलाई थप कमजोर बनाएको छ,” उनले भने ।

बिरामी र स्वास्थ्यकर्मी दुवैका निम्ति अस्पतालहरूमा निरन्तर पहुँचको कमीप्रति उनले गहिरो चिन्ता व्यक्त गरे । पिपरकोर्नले गाजामा ३६ अस्पतालमध्ये केवल १३ र ७३ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमध्ये १३ मात्र सञ्चालनमा रहेका बताए ।

जारी द्वन्द्व र शत्रुताले स्वास्थ्य सेवालाई अस्तव्यस्त बनाएको छ । यसले युद्धसँग सम्बन्धित चोटपटक र दीर्घरोग दुवैको पर्याप्त उपचार प्रदान गर्न चुनौतीपूर्ण भएको छ ।

“अब कम्तीमा आठ हजार गाजावासीलाई उपचारका निम्ति रेफर गर्नुपर्ने भएको हामीले अनुमान गरेका छौँ,” पिपरकोर्नले भने ।

तीमध्ये ६ हजारजना युद्धमा घाइते भएका छन् । कैयौँ गम्भीर घाइते छन् । उनीहरूमध्ये एउटा सानो अंशलाई मात्र दक्षिणी सहर रफाहमा सफलतापूर्वक स्थानान्तरण गरिएको उनले बताए ।

पिपरकोर्नले भने, “उत्तरी गाजामा प्रवेशमा कडा प्रतिबन्ध लगाइएको छ भने डब्ल्यूएचओको यस क्षेत्रका स्वास्थ्य संस्थाहरूमा पुग्न गरिएका अनुरोधलाई लगातार अस्वीकार गरिएको छ ।”

उनले थपे, “गाजामा रहेका युरोपेली अस्पतालमा २२ हजार मानिसले आश्रय लिएका छन् भने त्यहाँ पनि स्वास्थ्य सामग्री अपर्याप्त भएका छन् । रोगहरू फैलिने खतरा बढिरहेको छ ।”

स्वास्थ्यकर्मीले बिरामी र उनीहरूका आफ्नै परिवारको हेरचाहमा सन्तुलन कायम गर्न अथाह चुनौतीको सामना गरिरहेका छन् । कतिपय स्वास्थ्यकर्मीले तीन महिनादेखि लगातार काम गरिरहेका छन् । खान युनिस सहरको अल नासिर अस्पताल एउटा मात्र एम्बुलेन्समा सीमित बनेको छ । बिरामीलाई गाडामा बोक्नुपर्ने बाध्यता छ ।

खान युनिसमा रहेका ४०० बिरामी हेर्न विशेषज्ञको अभावका कारण अस्पतालको पर्याप्त हेरचाह गर्ने क्षमता जोखिममा परेको छ ।

गम्भीर स्वास्थ्य समस्या मानवीय संकट स्वास्थ्य सेवाको पहुँचभन्दा बाहिर गएको छ । खाद्य असुरक्षा र पानी प्रदूषणले संक्रामक रोगहरूको फैलावटका निम्ति उर्वर भूमि सिर्जना गरेको छ ।

गाजास्थित डब्ल्यूएचओका प्रतिनिधिले चिन्ताजनक तथ्यांक उद्धृत गर्दै भनेका छन्, “दुई लाख ४५ हजारभन्दा बढी श्वासप्रश्वाससम्बन्धी संक्रमणका घटनाहरू, पाँच वर्षमुनिका बालबालिकाहरूमा पखालाका एक लाख ६० घटनाहरू र लगभग ७० हजार छाला र अन्य समस्या रहेको देखिएको छ ।”

गाजामा सीमित खाद्यान्न वितरणका कारण कुपोषण एउटा महत्त्वपूर्ण चिन्ताको विषय बनेको छ ।

पिपरकोर्नका अनुसार, गाजामा ३४२ आक्रमणमा ६२७ को मृत्यु र ७८३ जना घाइते भएका छन् । हाल ६१ स्वास्थ्यकर्मीलाई हिरासतमा लिइएको छ, जसले पहिलेदेखि नै समस्याग्रस्त स्वास्थ्य सेवा प्रणालीलाई थप जटिल बनाएको छ ।

डब्ल्यूएचओको गाजास्थित उपशाखाका प्रमुख अहमद दाहिरले खाना र सुरक्षाको खोजीमा हजारौँ मानिस रफाहतर्फ पलायन भइरहेको उल्लेख गरे । खानाको अभावका कारण मानिस धेरै दुब्लो र कमजोर देखिएको उनले बताए ।

बिरामी र घाइतेहरूले पर्याप्त स्वास्थ्य सेवा पाउन संघर्ष गरिरहेका छन् । तर, वरिपरिको तनावले प्रमुख चिकित्सा सुविधा, बिरामी र स्वास्थ्य सेवा प्रदायकको पहुँचमा बाधा पुर्‍याएको उनले बताए । रासस/सिन्ह्वा