काठमाडौं । महिला स्वास्थ्यको एक महत्त्वपूर्ण पाटो हो, महिनावारी स्वास्थ्य । पछिल्लो समय महिलाहरूमा महिनावारी अनियमिततासँगै उमेरअनुसार विभिन्न समस्याहरू बढ्दै गएको पाइन्छ ।

अस्पताल आउने महिलाहरूमा देखिने स्त्रीरोगमध्ये झन्डै २० प्रतिशत महिनावारी अनियमितता र यससँग सम्बन्धित विभिन्न समस्या रहेको परोपकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग अस्पतालको तथ्यांक छ । बदलिँदो जीवनशैली, तनाव र खानपानले पनि यस्ता समस्या निम्त्याइरहेको विशेषज्ञहरू बताउँछन् ।

आकस्मिक गर्भनिरोधका साधनको बढ्दो प्रयोगले पनि महिनावारी स्वास्थ्यमा समस्या बढाएको विभिन्न अध्ययनहरूले देखाएका छन् । महिनावारीको समय पछि सर्ने, महिनावारी हुँदा बाहेकका दिनमा पनि रक्तस्राव हुनेजस्ता समस्या पनि आकस्मिक तथा लामो समयसम्म प्रयोग गरिने परिवार नियोजनका साधनको कारण निम्तिने समस्या हुन् ।

भर्खरै महिनावारी सुरु भएका बालिकाहरूमा प्रजनन् प्रणली परिपक्व नभइसकेका कारण धेरै दिनसम्म रक्तस्राव भइरहने, बीच बीचमा रक्तस्राव हुने वा केही महिनाको अन्तरमा मात्रै महिनावारी हुनेजस्ता समस्या देखिनसक्छन् ।

तर, उमेर बढ्दै जाँदा यस्ता समस्या हराएर जाने गर्दछन् । त्यस्तै, प्रजनन्योग्य उमेरका महिलामा डिपो, नरप्लान्ट, पिल्सजस्ता परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गर्नेहरूमा महिनावारी अनियमितता हुनसक्छ । स्तनपान गराइरहेका महिलामा पनि अनियमित रूपमा सक्तस्राव हुनसक्छ ।

तर वयस्क उमेरका महिलाहरूमा पाठेघरमा मासु पलाएको वा अन्य केही समस्याले पनि अनियमित रक्तस्राव गराउनसक्ने पाइएको छ । मोटोपना भएका महिलामा भने पुरुष हर्मोन बढी देखिने भएकाले उनीहरूमा महिनावारीबारे अनियमितता हुने गरेको पाइएको छ । स्वस्थ महिनावारीका लागि खानपानमा विशेष ध्यान पुर्‍याउनु र मोटोपना घटाउनु प्रमुख उपाय हुन् ।

(स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. सन्देश पौडेलसँगको कुराकानीमा आधारित)