नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र–नेकपा माके) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको नेतृत्वमा सरकार बनाइएको छ । बधाई, शुभकामना, घरवास सर्ने र सरकारी सत्ताशक्ति भागबण्डाको चटारो यतिबेला उत्कर्षमा हुने नै भयो । जनसाधारणको मनमा भने ‘ढाई बर्षे सरकार’ भन्ने सन्देह सुरुमै गढेको रहेछ । बाटोघाटोमा त्यस्तो कुरा भन्दै गरेको सुनिन्छ ।

माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष दाहाल करिब दुई वर्षदेखि नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवासँग सहकार्यमा मस्त थिए । यसअघि पनि देउवा र दहालको सहकार्य भएको थियो । त्यही सहकार्यको परिणाम स्थानीय तहको पहिलो निर्वाचनको पहिलो चरण सम्पन्न गर्ने अवसर तत्कालीन प्रधानमन्त्री दाहालले पाएका थिए । 

त्यसपछि स्थानीय तहको दोस्रो चरण र प्रतिनिधि सभा एवं प्रदेश सभाको पहिलो चुनाव गर्ने अवसर देउवाले पाए । त्यसबेला दाहाल आफ्नै स्वभावअनुसार एमालेसँग जोडिन पुगे । पार्टी विलय गरे । नेकपा बन्यो, बनाइयो तर टिकेन ।  

यसैबीच सत्ता संघर्ष उत्कर्षमा पुग्यो । अदालतले पुनर्जीवन दिएपछि एमाले र माओवादी केन्द्र पुनः अस्तित्वमा आए । विवाद र विभाजनको फेहरिस्त दिनु परेन । त्यसपछि बन्यो कांग्रेस र माओवादीसहितको कथित गठबन्धन । यही विवादले एमाले विभाजित भयो र जन्म्यो नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ।

यसपछि बन्यो कांग्रेस,माओवादी र एकीकृत समाजवादीको गठबन्धन । राजमो, जसपा पनि मिस्सिए । पछि जसपा फुत्कियो एमालेसँग गयो । अहिले दाहाल पनि एमालेसँगै गए । एकीकृत समाजवाली सायद जाने तरखरमा छ । 

नेकपा एमालेका (दाहालकै शब्दमा ‘प्रतिगामी’) अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको साथ, समर्थन लिएर प्रधानमन्त्री बन्दिन भन्ने सार्वजनिक कसम खाएका दाहाल कांग्रेससँग के कारण जोडिएका थिए र अहिले छुट्टिएका हुन् ? त्यो कारण पुनःउद्घाटित भयो । 

कांग्रेस र माआवादी केन्द्रको गठबन्धन वर्षौं वर्ष रहने उद्घोषका सारथी पुष्पकमल दाहाल भन्थे – शान्ति प्रक्रियासँगै माओवादीले रुख र कांग्रेसले हँसिया हथौडामा छाप लगाएका हुन् । डराउनु पर्दैन, जय नेपाल । 

एमाले अध्यक्ष शर्मा ओलीको समर्थनमा प्रधानमन्त्री बनेका दाहालले के कारण आफ्ना सार्वजनिक सम्पूर्ण वाचा र प्रतिबद्धताबाट क्षणभरमै स्खलित भए ? कांग्रेसका मतदातालाई धोका दिए ? किन ? हलेदो भनेर चिनेपछि कोट्याउनु जरुरी परेन । 

अहिलेको परिणामले देखायो – देउवादाहाल गठबन्धन सत्ताको दाउपेच मात्र रहेछ । पार्टीको जलपभित्र दाहाल, देउवा गठबन्धन । न देउवाले दाहाललाई दुई वर्षका लागि प्रधानमन्त्री छोड्न सके, न दाहालले आफ्नै प्रतिबद्धताको गठबन्धन जोगाउन दुई वर्ष पर्खिएर प्रधानमन्त्री हुने धैर्य गर्न सके ?    

कांग्रेस फुस्सा हुनुमा सबैभन्दा बढी नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाको सत्ता हठ वा सत्तालिप्सालाई मानिएको छ । पार्टी सभापति तर परजीवी स्वार्थीहरुको सानो घेरामा गरिएको एकलकाटे निर्णयले देउवा असफल भएको भनिन्छ । हो पनि त्यही । 

आफूले नपाउँदा सबै कांग्रेसको सम्भावना हरण गर्ने, राजनीतिक स्थायित्व एवं लोकतान्त्रिक प्रणालीको भविष्यसमेत दाउमा थाप्ने सभापति देउवा र यिनको चाटुकार गुटको मुर्ख्याइँलाई अहिलेको परिघटनाको जड मानिएको सुनिन्छ । त्याग शून्य संस्कारको परिणाम । 

पार्टीभित्र त यस्तो एकलकाटे काम जबर्जस्ती तै चलेकै थियो तर सधैँ सत्ताको खुँगा थाप्दै हिड्ने दाहालसँग त चलेन नि ? 

निर्वाचनपछि पहिलो अवसर दाहाललाई भनिएकै थियो रे ! त्यहीअनुसार कि दिनुपर्थ्यो कि मिलाएर लिनुपर्थ्यो । हातमा आएको अवसरलाई निजी मतलबमा ‘बाटोको बुर्की’ बनाइदिने काम भयो ? 

वरिपरि पसारो हाल्ने भक्तहरूले सभापति देउवाको देवत्वकरण गरेका थिए । ‘सबैलाई जोड्न सक्ने, सबैलाई मिलाएर हिड्ने सक्ने – पारखी ।’ आदि इत्यादि रंगीन शब्द प्वाँखले सजाएर देउवालाई साथीभन्दा माथि बसेर सोच्न लगायो । जोड्ने र मिलाउने खुवी त पार्टी सञ्चालनमा नै खुस्किएको थियो र पनि देउवालाई ‘अहं ब्रह्मास्मि, वा एकोहं द्वितीयो नास्ति’ भन्न सिकायो त्यो घेराबन्दीले । अहं देवत्व दम्भले ओली लतारिएका थिए, देउवाले पनि त्यही बाटो समाए । 

लोकतान्त्रिक मानिने कांग्रेसभित्र भिन्न मत, विचार र अभ्यासलाई भित्ताकिनारा गर्ने र अस्तित्व नै तिरस्कृत गर्ने परिपाटी सभापति देउवाले नै संरक्षित र परिचालित गरेको घटनाहरू त छर्लंग नै छन् । प्रतिबद्ध हजारौं कांग्रेसजन कोबाट, किन र कसरी पीडित छन् ? अनुसन्धान गर्दा भेटिने नै छ ? 

दाहाल र देउवा पुस्ताले नाममा पार्टी भन्ने तर काममा आफूमात्रै ठान्ने रहेछ । अहिले पनि त्यही देखियो । पार्टी नामको शोषण । नाममा मात्रै पार्टी रहेछ । सभापति देउवाको निर्णय शैली वा कोटरीभित्रका पालितपोषितले सिंगो कांग्रेस पार्टी असफल भएको दाग लगाए । 

असफलता अघिसम्म–महाधिवेशनका प्रतिस्पर्धी डा. शेखर कोइराला, महामन्त्री द्वय र आफू बाहेकका अरु पदाधिकारी एवं वरिष्ठ नेतालाई समेत सुइँको नदिई  सत्ता गठबन्धनको छलफल भयो रे ! किन यस्तो गरियो ? 

सभापति देउवा गुटको असफलताको परिणाम सत्ताको अघिल्तिर सबै क्षम्य मान्ने माओवादी दाहाल एमाले अध्यक्ष ओलीको काखमा पुगेको टिप्पणीलाई अस्वीकृत गर्ने कारण बाँकी पनि रहेन । जवर्जस्ती गठबन्धनलाई भोट दिन लगाइएको समुच्चा कांग्रेस नेतृत्वलाई सत्ता समीकरण प्रयत्नमा उपयोग हुनै दिइएन भने अब अरुतिर दोष होइन, सभापति र उनको गुट नै सर्वाङ्ग जिम्मेवार मानिन्छ ।

बालकोटको बार्दलीबाट ढाई बर्षे भारी पाएका तर जबर्जस्ती फाटेको हाँसोमा प्रधानमन्त्री दाहालको निन्याउरो अनुहारले धेरै भंगीमा खोलेको छ । 

वर्षौं भनिने कसम खाएर बनाएको गठबन्धन तोडिएको छ । कसम खाएर छोडेको बार्दलीमा याचना जोडिनु छ । कसम खाएर कांग्रेस–लोकतन्त्रवादीलाई दिएको विश्वास भत्किनु छ । आफैँलाई छोडेका र आफैले छोडेका ‘टोपबहादुर’ प्रभृतिसँग विश्वासको भिक्षांदेही गर्नु छ । 

कुर्ची मोहले मात्रै बरा प्रधानमन्त्री दाहालको मन कसरी रमाओस् ? उनी पनि त मान्छे हुन् । त्यो नै मुखाकृतिमा व्यक्त भएको अँध्यारो भंगीमा हुनुपर्छ । सधैं अरूलाई प्रधानमन्त्री बनाइ दिएँ भन्ने हुँकारका धनी दाहाल अहिले प्रधानमन्त्री बनाइपाऊँ भन्दै हिँडे । आन्द्रैदेखिको हाँसो आओस् त कसोरी ? विचरा । 

साता दिन अघिका प्रतिपक्षी, अब त सत्ताधारी ‘किङ पिन’ केपीशर्मा ओलीले माओवादी केन्द्रलाई बचाउन वा दाहाललाई बलियो बनाउन र उर्ध्वस्थान दिन सत्ताको साँचो दिएका पक्कै होइनन् । अन्ततः विलय गराउन वा आश्रित र दाहालको घिडघिडो पूरा गर्दिएपछिका दिनमा अलपत्र माओवादी कार्यकता शरणमा लिन ओलीले बालकोट बार्दलीमा दाहाललाई दुई वर्षे आकर्षणमा उकालेका हुन् । कांग्रेसलाई खुच्चिङ भनेका हुन् । धोका दिएको ठान्ने दाहाललाई शरणागत बनाएका हुन् । एक तीर धेरै सिकार । 

अध्यक्ष दाहालले पनि तेस्रोपटक प्रधानमन्त्री भएर थप नयाँ र ऐतिहासिक काम गर्ने घिडघिडो धेरैपटक सार्वजनिक गरेका हुन् । उनको त्यो इच्छा पूरा होस्, शुभकामना छ । प्रधानमन्त्री दाहालको सफलता देश, जनता र लोकतन्त्रको सफलता हुने अपेक्षा स्वाभाविक छ । 

नयाँको आरम्भ प्रधानमन्त्री दाहालले कोट,लबेदा, सुरुवाल परिधानमा गरे । ठीकै गरे । अर्को सिको ज्योतिषीको समय बोधमा घरबास सरे । राम्रै गरे । ज्योतिष गणित पनि हो र पोख्त विज्ञान–‘शास्त्र’ पनि । पला, घडी, तिथि, मिति खुट्याएर समाजलाई ज्योतिष शास्त्रले समयबोध दिएकै छ । ग्रहण लाग्ने बेला भनेकै छ । तर, शास्त्र जत्तिकै पोख्त शास्त्री हुन्छन् भन्ने ज्योतिषमा कतै लेखेको छैन होला । भर्खरै पदमुक्त जेष्ठ नेता सभापति देउवालाई सातपटक प्रधानमन्त्री बन्ने उत्साह थपेको ज्योतिष शास्त्रीले छैठौं पारीमा नै सातो खाइदिएको बेला हो अहिले ।    

 प्रसंग, ओली, दाहालको एकता कम्युनिस्ट गठजोडको बलियो आधार पनि बन्नसक्छ । यो सम्भावना नकार्न मिल्दैन । ठक्कर र अनुभवबाट धेरैले पाठ सिक्छन् र ‘कोर्स करेक्सन’ पनि गर्न सिक्छन् । फरक एमालेले आफूलाई तीलाञ्जली दिनेछैन । पाए माओवादीको तीलाञ्जली लिनेछ । यो सर्त नै कथित कम्युनिस्ट एकताको आधार हुनेछ । कि बूढा ओलीपछि एमालेकै नेतृत्व लिने दाहालको उद्देश्य छ कि? 

 कांग्रेसका देउवाको कमजोरी, एमाले ओलीको धुर्त्याइँ,  माओवादी दाहालको सत्तामोह र अरुको  सत्ता लालसालाई जे जसरी प्रस्तुति दिइए पनि ढाई वर्षे सत्तासीमाले आरोहणअघि नै प्रधानमन्त्री दाहालको आधा शक्तिसामर्थ्य क्षय गरिसकेको छ । त्यसमाथि पहिचानले सप्तसंगी सात दलीय गठजोड प्रधानमन्त्रीको कदमकै नेल हुनसक्छ । 

 यहाँ सम्झनै पर्छ लोसपा, राजमो र नेमकिपा जो यतिबेला कतै पनि जोडिएका छैनन् । धुरमुर होलान् कोही रु यी पनि प्रधानमन्त्रीको परख गर्ने चुनौती बन्नसक्छन् । बाँकी नेपाल यही हो । यहाँको प्रशासनतन्त्रको मनोभाव कस्तो हुन्छ रु बुझेकै प्रवृत्ति हो । 

   ढाई वर्ष सँगीसाथीसँगै बुझ्दै, हास्दै, खेल्दै रमाउँदै र खाँदै फिस्स बित्नसक्छ । आखिर ढाई बर्षको ‘स्ट्रेन्थ’ नै हुन्छ र कति रु पाँच वर्षे अवधि बेअर्थ तोकिएको होइन । 

 बीचैमा कसैले दिएको समर्थन ‘धारा एक सय दुई’अनुसार  फिर्ता लिए ? यसले पनि त ‘स्ट्रेन्थ लुज’ भन्ने सन्देश दिएकै छ । त्यतिबेला प्रधानमन्त्री दाहालले कांग्रेसको लौरो सम्झिए अनौठा हुनेछैन ।