काठमाडौं । काठमाडौं उपत्यकावासीले २२ वर्ष लामो प्रतीक्षापछि मेलम्चीको पानी पिउन पाएका थिए । तर, चार महिना पनि उपभोग गर्न नपाउँदै मेलम्चीको पानी पुनः काठमाडौं कहिले आउने भन्ने अनिश्चित बनेको छ ।

मेलम्ची खानेपानी आयोजनाका अनुसार अब वर्षायाम सकिएपछि मात्रै काठमाडौं उपत्यकामा पानी आउनेछ । आयोजनाका प्रवक्ता राजेन्द्र पन्तले आयोजनाको काम असोज पहिलो सातादेखि मात्रै थालिने बताए ।

“अविरल वर्षाले खानेपानी आयोजनामा ठूलो क्षति पुगेको छ । वर्षाले खानेपानी आयोजनाअन्तर्गतका धेरै संरचनामा क्षति पुर्‍याएको छ । त्यसैले वर्षाको समय सकिएपछि मात्रै क्षति पुगेका अस्थायी र स्थायी संरचनाको काम सुरु गरी पुस/माघसम्म उपत्यकामा खानेपानी आउने सम्भावना रहेको छ,” प्रवक्ता पन्तले भने ।

यही असार १ गतेको भीषण बाढीले सिन्धुपाल्चोकको मेलम्चीबजार बगरमा परिणत भयो । खानेपानी आयोजनाको क्याम्पसमेत बगायो । केही कामदारहरु बेपत्ता छन् । आयोजनामा ठूलो क्षति पुगेको छ ।

असार १ गतेदेखि सुरुङ परीक्षण गर्न पानी बन्द गरिएको थियो । ‘‘सुरुङ परीक्षण गर्न करिब दुई महिनाको समय लाग्ने भनिए पनि बाढी–पहिरोले क्षतविक्षत पार्दा यसको समय लम्बिने भएको छ । बाढी–पहिरोले क्षति पुर्‍याएका संरचना बनाउनुपर्नेछ,” उनले भने, ‘‘वर्षा भइरहेको बेला यो सबै काम गर्न सकिँदैन । समय लाग्छ । त्यसैले उपत्यकामा खानेपानी पुस/माघ महिनासम्म आउला ।”

सरकारसँग छलफल गरी ठोस कार्ययोजना बनाएर मात्रै अघि बढ्नेबारे छलफल भइरहेको प्रवक्ता पन्तले जानकारी दिए । ‘‘बगेर गएको अस्थायी पुल पुनर्निर्माण गर्नुपर्नेछ । अस्थायी ट्रयाक खोल्नुपर्ने हुन्छ । अहिले खोलाको बहाव घटिसकेको छैन । तत्काल त्यहाँ गएर काम थालनी गर्न सकिने अवस्था छैन । वैकल्पिक पानी पथान्तरण प्रक्रिया बदर भएको छ । उक्त पथान्तरण प्रक्रियालाई पुनः फर्काउनुपर्नेछ । अहिलेसम्म पनि कुन संरचनामा कति क्षति पुगेको छ, थाहा पाउन सकेका छैनौँ,” प्रवक्ता पन्तले भने ।

बगेका, भत्किएका संरचना मर्मत–सम्भार, पुनर्निर्माण र सरसफाइ गर्नुपर्ने हुन्छ । करिब एक अर्ब रुपैयाँ बराबरको क्षति भएको आयोजनाले जनाएको छ । सबैभन्दा धेरै अस्थायी संरचनाहरुमा क्षति पुगेको छ । खोला डाइभर्सन गर्ने संरचना माटोले पुरिएको छ । बेलिब्रिज, हेडबक्स, लेबरक्याम्पलगायतमा क्षति पुगेको आयोजनाले जनाएको छ ।

मेलम्ची खानेपानी आयोजना सुरु भएको २२ वर्षपछि काठमाडौं उपत्यकामा पानी आएको थियो । गत चैत १५ गतेदेखि उपत्यकामा पानी वितरण सुरु गरिएको थियो । पहिलो, दोस्रो र तेस्रो चरण गर्दै पानी वितरण थालिएको थियो । चरणबद्ध रुपमा दैनिक १७ करोड लिटर पानी वितरण भइरहेको थियो । तर, सुरुङ परीक्षण हुन पाएको थिएन ।

काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयूकेएल)ले बर्खाको समयमा मेलम्चीको खानेपानी नआए पनि उपत्यकामा पानीको अभाव नहुने जनाएको छ । बर्सातको समयमा पानीका अरु स्रोतहरु बढेको र अरु ठाउँबाट पानीको बन्दोबस्त भइरहेकाले खानेपानीमा समस्या नआउने केयूकेएलको भनाइ छ ।