काठमाडौं । घरजग्गा र वित्तीय क्षेत्रमा पहिचान बनाएका सिभिल ग्रुपका अध्यक्ष इच्छाराज तामाङ अहिले जेलमा छन् । सहकारी डुबाएको र सर्वसाधारणको अर्बौँ रकम ठगी गरेको अभियोगमा जेल परेका हुन् ।

उनै तामाङलाई जोगाउन नेपाल बार एसोसिएसनका निवर्तमान कोषाध्यक्ष रुद्रप्रसाद पोखरेलले न्यायाधीशसँग १० करोड रुपैयाँको ‘डिल’ गर्दै गरेको अडियो सार्वजनिक भएको छ । पोखरेल उनै अधिवक्ता हुन्, जसले प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेर जबराविरुद्ध इजलास बहिष्कारको आन्दोलन चलिरहेका बेला चोलेन्द्रशमशेरकै इजलासमा बहस गरेका थिए ।

पोखरेलले काठमाडौं जिल्ला अदालतका न्यायाधीश राजकुमार कोइरालालाई १० करोड घुस लिएर इच्छाराजलाई छोडिदिन डिल गरेको अडियो अहिले बाहिरिएको हो । न्यायाधीश कोइरालाले पटक–पटक इच्छाराजलाई छोड्ने कुरा सहज नभएको भन्दै बहस गरेर छुटाउन पोखरेललाई सुझाव दिएका छन् । तर, पोखरेलले न्यायाधीश कोइरालालाई न्याय परिषद्कै अध्यक्ष रहेका तत्कालीन प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेरलाई नै भनेर जोगाउने आश्वासन दिएका छन् ।

त्यतिभन्दा पनि नमानेका न्यायाधीशलाई अधिवक्ता पोखरेलले कारबाही हुने सर्वोच्च निकायलाई नै आफूले कुरा गर्ने भन्दै हौस्याएका छन् । “म माथि नै कुरा गर्छु, लिने कुरा पनि म लिन्छु । माथिबाट संकेत आयो भने गरिसेला, नत्र नगरिसेला ।”

त्यसपछि न्यायाधीश कोइरालाले धेरै पीडितहरूले हेरिरहेको र मिलाउने ठाउँ नभएको भन्दै यस विषयमा काम गर्न नसक्ने जवाफ फर्काएका छन् । पोखरेल भने अभियोजनकर्ता (सरकारी वकिल)ले नै कमजोर पारेर मुद्दा चलाएको दाबी गर्दै इच्छाराजलाई जोगाउनु सामान्य कुरा भएको जिकिर गरेका छन् । त्यसमा पनि पोखरेलले प्रधानन्यायाधीशसँग भनेर मुद्दा मिलाउने आश्वासन दिएपछि न्यायाधीश केही गलेर ‘त्यसो भए भन्न लगाउनुस्’ भनेका छन् ।

“प्रधानन्यायाधीशलाई भन्न लगाउनुहुन्छ ?,” न्यायाधीशले प्रश्न गर्दा ‘म भन्न लगाउँछु’ भन्दै पोखरेलले दाबी गरेपछि न्यायाधीश कोइरालाले भनेका छन्, “त्यसो भए एक नम्बरलाई नै भन्न लगाउनुस् न त, अनि त्यसपछि हुन्छ  !”

सार्वजनिक अडियोमा न्यायाधीशको भनाइ नटुंगिँदै पोखरेलले भन्न लगाउने आश्वासन दिएका छन् । “भन्न लगाएँ ल ! तपाईं आजै गर्नुस्, माथिबाट तपाईंलाइ संकेत आउँछ,” पोखरेलले भनेका छन्, “सामान म लिन्छु, तपाईं गर्नुस्, कुनै चिन्ता लिनु पर्दैन ।”

त्यसपछि उनीहरूबीच रकमसम्बन्धी कुरा हुन्छ । “कति भन्नु त ?,” न्यायाधीश कोइराला सोध्छन्, “हजुरले माग गरेको कति छ ?”

“१० करोड !” रुद्रप्रसादले भनेपछि न्यायाधीश कोइराला भन्छन्, “हुन्छ !”

‘हुन्छ’ भनेपछि न्यायाधीश कोइराला फेरि डराउँछन् ।

“१० करोडले जागिर नै छोड्नु त पर्दैन नि ?” न्यायाधीशको डर मेटाउन पोखरेलले ‘चिन्ता नलिन’ आग्रह गर्छन् । र, रुद्रप्रसाद भविष्यको योजना बुन्न थाल्छन् ।

“चिन्तै नगर्नुस् न, पर्दैन,” पोखरेलले न्यायाधीशलाई सिकाउँदै भन्छन्, “सधैँ यस्तो आउँदैन । अरू बेला सिद्धान्त छोप्नेओर्ने, एक–दुईवटा आइडिया निकालौँला न हामी ।”

न्यायाधीश थोरै हाँस्छन्, डराएर । त्यसपछि पोखरेलले दुई करोड ‘एडभान्स’मा लिने जानकारी गराउँछन् ।

त्यस्तो जानकारीपछि फेरि न्यायाधीश डराउँदै ‘मिडियाले सिध्याइदेलान्’ भन्ने चिन्ता व्यक्त गर्छन् । तर, पोखरेल मिडियाले केही नगर्ने बताउँछन् ।

“निक्षेपककर्ताले आन्दोलन गर्छन् कि ! पत्रपत्रिकामा आएर बबन्डर भयो भने ?,” फेरि न्यायाधीश डराउँदै भन्छन्, “बदर भयो भने ?”

त्यसपछि अधिवक्ता पोखरेल फेरि हावी हुन थाल्छन् । “कस्तो कुरा गर्नुहुन्छ ? पत्रपत्रिकामा आएर हुने हो र ? खुट्टै नटेक्ने भए छुट्टै कुरा, आफ्नै आधारमा गर्ने हो भने त हजुरहरूजस्तो न्यायाधीश के काम ? इस्युको आधारमा हेर्ने हो भने त तारिखमा छोड्नुपर्ने मुद्दा हो,” पोखरेल थप्छन्, “यसपछि उच्चमा जाने होइन । उच्चमा सरकारी वकिल जान्छन् । म सदर गराएर ल्याउँछु ।”

त्यसपछि पोखरेल हावी हुँदै फैसलामा लेख्ने र बचाउ गर्ने कुरा पनि फैसलामा लेख्ने भन्दै आफैँ विषय दिन थाल्छन् । “लेखौँला न हौ ! पार्सपोर्ट नदिने, विदेश जान नपाउने... हैन ?”

पोखरेलले प्रधानन्यायाधीशसँग समय लिने बताउँछन् । न्यायाधीश कोइराला प्रश्न गर्छन्, “प्रधानन्यायाधीशले भन्न त भन्छन् ?”

न्यायाधीशको प्रश्न नसकिँदै पोखरेल भन्छन्, “एकदमै हन्ड्रेड पसेन्ट । एक नम्बरलाई बोलाएर भन्नुपर्ने होइन त ?”

यत्तिकैमा घुस वार्ता सकिन्छ । फैसला भने त्यस्तो आउँदैन । बीचमा काठमाडौंका मुख्य न्यायाधीश र प्रधानन्यायाधीशबीच कुरा हुन सकेन वा अरू के भयो भन्ने विषय बाहिर आएको छैन । तामाङ अहिले पनि जेलमै छन् ।

वरिष्ठ अधिवक्ताहरू बारको कोषाध्यक्ष हुँदा पोखरेलले देखाएका हर्कतले अझै धेरै उनका डिलहरू भएको हुन सक्ने बताउँछन् । अडियोमा प्रधानन्यायाधीशलाई आफ्नो मुट्ठीको मान्छेजस्तो गरेको भन्दै आन्दोलनकै क्रममा उनको भूमिका शंकास्पद देखिएको उनीहरूको बुझाइ छ ।

“पहिला आन्दोलन गर्नुपर्छ भन्ने र हस्ताक्षर गर्ने, पछि आन्दोलनकै विरुद्ध तथानाम बोल्ने काम उनले गरेका थिए,” एक वरिष्ठ अधिवक्ताले भने, “त्यसपछि त उनले केही वरिष्ठसहितका अधिवक्ताको नाम लिएर यिनीहरूले घुस खुवाउन नपाएर आन्दोलन गरेका हुन्, प्रधानन्यायाधीशले यिनीहरूको घुस नखाइदिँदा समस्या भएको हो, अर्को प्रधानन्यायाधीश आएपछि यिनीहरूले घुस खुवाउँछन् भन्दै हिँडेका थिए ।”