वासिङटन । त्रियानब्बे वर्षीय विद्वान नोम चोम्सकीले मानव जाति अहिले इतिहासकै सबैभन्दा खतरनाक विन्दुतर्फ जाँदै गरेको चेतावनी दिएका छन् । विश्वकै सबैभन्दा वयोवृद्ध जीवित बुद्धिजीवीमध्ये एक चोम्सकीले निरन्तर बढिरहेको जलवायु समस्या र नजिकिँदै गरेको आाणविक युद्धको सम्भावनालाई लिएर मानव जाति खतरनाक बाटोमा रहेको चेतावनी दिएका हुन् ।
प्रख्यात भाषाविद् तथा सामाजिक समालोचक चोम्स्कीले बिसौँ शताब्दिका थुप्रै महत्वपूर्ण घटनाहरूलाई प्रत्यक्ष रूपमा भोगेका छन् ।
हालै दि न्यु स्टेट्सम्यानलाई अन्तर्वार्ता दिने क्रममा उनले भनेका छन्, “छ वर्षको उमेरमा रेडियोमा हिटलरका भाषण सुनेको र दस वर्षको उमेरमा १९३९ मा बार्सिलोनाको पतनबारे लेखेपढेको सम्झिँदा अझै डरले जिउ नै सिरिङ्ग हुन्छ । अहिले भने हामी पृथ्वीबाटै मानव जीवनको नाश हुने सम्भावनाको सामना गरिरहेका छौँ ।”
जलवायु परिवतर्न
चोम्स्कीको सबैभन्दा पछिल्लो कामको केन्द्रीय विषय 'जलवायु परिवतर्न'रहेको छ । त्यसमा उनले विश्वव्यापी तापक्रम वृद्धि र पुँजीवादबीचको जटिल सम्बन्धबारे लेखेका छन् । उनले यस समस्याका लागि कार्बन निष्कासन कटौती गर्ने नीतिहरूको तर्जुमाका बाबजुद पनि अमेरिकालगायतका पुँजीवादी मुलुकहरू जिम्मेवार रहेको बताएका छन् ।
उनले मानव अस्तित्व समाप्त पार्ने दौडमा अमेरिकी पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प सबैभन्दा अग्रस्थानमा रहेको पनि बताएका छन् । उनले ट्म्पको 'अवशेषमा आधारित इन्धनको अत्यधिक प्रयोग' र जलवायु परिवर्तन समस्यालाई सम्बोधन गर्ने नियमहरू कटौती गर्ने नीतिलाई औँल्याएका हुन् ।
रुस–युक्रेन युद्ध
यहुदी मूलका चोम्स्कीका पिताको जन्म अहिलेको युक्रेनमा भएको थियो ।
रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको युक्रेनमाथिको आक्रमणको उद्देश्यहरू के होलान् भनी सोधिएको प्रश्नको जवाफमा चोम्स्कीले भनेका छन्, “पुटिनको क्रुर विचारको रूपमा हेर्दै युद्ध बन्द गरिनुपर्छ भनेर सामन्य ढंगले लेख्नुमात्रै पर्याप्त छैन । हामी जस्तै पुटिन पनि प्रजातनत्रसँग चिन्तित छन् । पूर्वमा आइपुगेको अमेरिकाको राजनीतिक र आर्थिक इतिहासलाई मनन गरौँ । उदाहरणका लागि सन् २०२१ म अमेरिकाले 'बढ्दो सैनिक सहयोग'को नाममा युक्रेनलाई अत्याधुनिक हातहतियार उपलब्ध गराएकै थियो ।”
चोम्स्कीले सन १९५३ मा इरानमा, १९५४ मा ग्वाटेमालामा र १९७३ मा चिलीमा भएका घटानालाई औँल्याएपछि भनेका छन्, “तर हामीले वासिङटनको सार्वभौम र प्रजातन्त्रप्रतिको कडा प्रतिबद्धताको सम्मान र प्रशंसा गर्नुपर्छ ।”
रुस–चीन सम्बन्ध
रुस र चीनबीचको सम्बन्ध र वर्तमान परिस्थितिमा ती दुई मुलुक मिलेर सर्वशक्तिमान बन्ने सम्भावनाबारे सोधिएको प्रश्नको उत्तरमा चोम्स्कीले भनेका छन्, “उनीहरूबीचको सम्बन्ध वास्तविक साझेदारीमा नभई नीतिमा आधारित छ । इराकमा भएको अमेरिकी आक्रमणमा पनि विश्वव्यापी सैनिक सहयोगको अभाव रहेकै थियो । वास्तवमा त्यो युद्ध 'असल नियत'को पहिरनमा गरिएको अपराध हो । मलाई जहाँसम्म लाग्छ बाँकी विश्व जस्तै चीन पनि युक्रेन युद्धबाट टाढै बस्ने छ ।”
नेक्स्ट सार्कबाट ।
