काठमाडौं । बितेको १० वर्षलाई ‘भाइरले दशक’ भन्दा हुन्छ । टिकटक, फेसबुक, इन्स्टाग्राम र युट्युबमा स्वतन्त्र अभिव्यक्तिसँगै धेरै व्यक्ति ‘भाइरल’ भए ।

एन्ड्रोइड मोबाइल र इन्टरनेटको सहज पहुँच र विस्तारसँगै सामाजिक सञ्जालमा नेपाली जोडिने क्रमले तीव्रता पाएसँगै नयाँनयाँ पात्रहरू भाइरल संसारमा देखापरे । तिनलाई सस्तो हुँदै गएको इन्टरनेट र सामाजिक सञ्जालले साथ दियो ।

अब त भाइरल सूची लामो भइसकेको छ । कोही निरन्तर ‘भाइरल’ छन्, कोही हराउँदै गएका छन् । कोही गीत गाउँदै ‘भाइरल’ भए भने कोही ‘उत्ताउलो हर्कत’का कारण ।

अशोक दर्जीदेखि आशिका तामाङसम्म भाइरल भए । यसरी कमला घिमिरे, सचिन परियार, भेलु बाजे, अंश वर्मा, आयुषसिंह ठकुरी, पुण्य गौतम, मिस पबीलगायत दजनौँ व्यक्ति भाइरल दुनियाँमा उदाए ।

नरेश पातली, झक्कड थापा, अघोरी बाबा (विजय केसी), हरि पराजुली भाइरल भए । ‘सागर किस्ने वसन्ते’, नवराज रेगी (मिदी), ऋषि धमला, दुर्गा प्रसाईं, विजय शाही, अर्चना पनेरु, शर्मिला वाइवालगायत थुप्रै व्यक्ति भाइरल भए ।

भाइरल हुनुका कारणमा व्यक्तिको सुन्दरतादेखि गायन क्षमतासँगै रमाइला, हास्यास्पद तथा सस्ता अभिव्यक्ति बने । कमजोर गायन क्षमता तर त्यसप्रतिको रहरका कारण झक्कड थापा र नरेश पातली सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भए ।

नरेश पातलीले ‘नेपाल आइडल’को सिजन–२ मा ‘ऊ जितेर गई या हारेर गई...’ बोलको गीत गाएका थिए । गीतमा सुरताल केही नभएपछि उनी हाँसोको पात्र मात्र भएनन्, सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भए ।

तर, उनी यति धेरै भाइरल भए कि नरेशलाई त्यही चर्चाको फैलावटले काठमाडौंसम्म ल्याइपुर्‍यायो । हास्यटेलिशृंखला ‘भद्रगोल’मा नै अभिनय गरे । 

० ० ०

नेपाल आइडलबाटै भाइरल हुनेमा अर्का व्यक्ति हुन्, झक्कड थापा । नेपाल आइडलको सिजन–१ बाट उनी भाइरल भएका थिए ।

दैलेखका झक्कडले ठाडी भाका गाएका थिए । तर, गलाले सुर नसमाएपछि उनी भाइरल भने । भाइरल भएकै कारण झक्कड काठमाडौं आए । उनले पनि हास्यटेलिशृंखला ‘भद्रगोल’मा अवसर पाए । अभिनय गरे ।

० ० ०

गाएरै भाइरल भएका अर्का व्यक्ति हुन्, अशोक दर्जी । झापाका सडकमा गीत गाउँदै हिँड्ने अशोकले गाएको गीत युट्युबमा भाइरल भएपछि उनका दिन फर्किए ।

गायक तथा संगीतकार टंक बुढाथोकीले काठमाडौं ल्याए । सँगै राखेर गीत रेकर्ड गराइदिए । ‘मनबिनाको धन’ अशोकको स्वरमा रेकर्ड भयो । यो गीत निकै लोकप्रिय बन्यो । अशोकले चलचित्र खेल्ने चर्चा चलेको पनि धेरै भयो । तर, यो हल्लामै सीमित भइरहेको छ ।

अशोकको पढाइ, उनको घर निर्माण र यसका लागि सहयोेगलगायत विषय लामो समय चर्चामा रहे । उनीसँगै टंक बुढाथोकीले पनि चर्चा बटुलिरहे ।

० ० ०

गएको १० वर्षमा भाइरल हुने क्रम रोकिएन । एकपछि अर्को व्यक्ति भाइरल भइरहे । यस्तै भाइरल हुनेमा कमला घिमिरे पनि पर्छिन् । अग्रज र व्यावसायिक रूपमा सफल र अब्बल कलाकारसँग सानो उमेरमै लाइभ दोहोरी गाउन सक्ने अद्वितीय क्षमताका कारण कमला भाइरल भइन् । 

धादिङकी कमलाले नेपाली लोकदोहोरीका नाम चलेका एक से एक गायक–गायिकासँग लाइभ दोहोरी गाएपछि चर्चामा रहिन् । दोहोरीमा गीत गाइन् । गीत रेकर्ड गराइन् ।

कमला भाइरल भएर केही समयमा हराइनन्, गायनमा स्थापित भइन् । उनी गायनमै सक्रिय छिन् ।  कमला अब अभिनयको तयारीमा छिन् । उनले चलचित्र ‘माइली’मा अभिनयका लागि साइन गरिसकेकी छन् । 

० ० ०

भाइरल भएका अर्का व्यक्ति हुन्, गुल्मीका सचिन परियार । सामाजिक सञ्जालमा ‘के छ हजुर’ भन्ने वाक्य भाइरल भएको थियो । उनी पनि काठमाडौं आए । गीत रेकर्ड गराए । उनका केही गीत औसत चले पनि ।  

सुरुमा ‘के छ हजुर’ भन्दै भाइरल भएका सचिनले सञ्चारमाध्यमा राम्रै स्थान पाए । नायक राजेश हमालसँग उनले म्युजिक भिडियोमा अभिनय समेत गरे । 

उनी भाइरल भएको केही समयपछि बिरामी परे । लगातार बिरामी भएपछि उनी सञ्चारमाध्यमबाट केही समय छायामा परे । योबीचमा उनका बुवा तेजेन्द्र परियार (कलौटे) चर्चामा आए । सुरुमा छोराको कमाइ खाएको, राम्रो संस्कार नदिएको र नपढाएको भन्दै आलोचित उनले म्युजिक भिडियोमा पनि काम गरे । युट्युबमा उनका अन्तर्वार्ता भाइरल भए ।

सचिन बिरामी भएपछि उनले उपचारका लागि भन्दै ठूलो रकम सहयोगस्वरूप उठाए । रकम उठाएर मादकपदार्थ सेवन गर्ने तर छोराको उपचार नगरेको भन्दै तेजेन्द्रको आलोचना भयो । ‘रातो रबर एक’, ‘रुमाल खस्छ कि’, ‘के छ र हजुर’, ‘वरको छायाले’लगायत गीत गाएका सचिनले ‘मेरी बास्सै’मा अभिनय पनि गरे । गएको पुस १८ गते १३ वर्षको उमेरमा सचिनको निधन भयो ।  

० ० ०

०७० को प्रारम्भतिर भाइरल भइन्, गोरखाकी कुशुम श्रेष्ठ । ‘तरकारीवाली’का रूपमा उनी भाइरल संसारमा उदाइन् । डोकामा तरकारी बोकेर बजार गइरहेको तस्बिर सामाजिक सञ्जालमा आएपछि उनी भाइरल भएकी थिइन् ।

उनलाई धेरै सञ्चारमाध्यमले पछ्याए । कुशुमको चर्चालाई नेपाली सिनेमा उद्योगमा ‘क्यास’ गर्न खोजियो । चलचित्र ‘लम्फू’मा उनले अभिनय नै गरिन् । तर, यो चलचित्र व्यावसायिक रूपमा सफल हुन सकेन । पछिल्लो समय कुशुम चर्चामा छैनन् । 

० ० ० 

ठट्यौली शैलीका कारण सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भए, मीनबहादुर बुढामगर (भेलु बाजे) । बोलीमा लगाम नभएकै कारण उनी सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहे । 

‘पपुलारिटी’कै कारण उनले गीत गाए । टेलिचलचित्रमा काम गरे । प्युठानका भेलु बाजे एमाले नेता सूर्य थापाको चुनावी प्रचारमा सहभागी भएपछि थप भाइरल भए । श्रीमतीको निधन भएपछि उनी सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएका थिए । यही वर्षको वैशाख २० गते उनको निधन भयो ।

० ० ०

०७० को दशकको सुरुमा भाइरल भएकी पात्र हुन्, अर्चना पनेरु । कञ्चनपुरकी अर्चना ‘पोर्न स्टार’ बन्छु भनेर भाइरल भएकी थिइन् । यही कारण उनलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा समेत लिएको थियो ।

उनको यो चर्चालाई ‘क्यास’ गर्ने प्रयास नेपाली सिनेमाका मेकरले गरे । ‘पोर्न स्टार बन्छु’ बन्ने चर्चा सेलाउन नपाउँदै उनले चलचित्र ‘छेस्को’मा काम गरिन् । तर, अचर्नाको चर्चा र गसिपले ‘छेस्को’लाई बक्सअफिसमा चलाउन सकेन ।

समय बित्दै जाँदा उनको चर्चा पनि सेलायो । अचेल उनी गुमनाम छिन् । 

० ० ०

शर्मिला वाइवा यो दशककी अर्की भाइरल पात्र हुन् । सामाजिक अभियन्ता बताउने उनले आफू पत्रकार ऋषि धमलासँग सम्बन्धमा रहेको भनेपछि सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएकी थिइन् । यही आरोपसँगै ऋषि धमला ‘काजुकाण्ड’ भन्दै जोडिए ।

कतिपय कमेडी शोहरूमा ऋषि धमलालाई काजुसँग जोडेर व्यंग्य गरेको पाइन्छ । पछि शर्मिलालाई प्रहरीले पक्राउ गर्‍यो । अचेल उनी चुपचाप प्रायः छिन् । 

० ० ०

दीपाश्री निरौला पनि कोरोनाको लकडाउनको सेरोफेरोमा भाइरल बनिन् । यसलाई धेरैले ‘महानायककाण्ड’ भनेर चिन्छन् । 

लकडाउनमा राजेश हमालले चलचित्र प्राविधिकलाई आर्थिक तथा खाद्यान्न सहयोग नगरेको दीपाश्रीले एक टेलिभिजन अन्तर्वार्तामा बताएकी थिइन् । त्यसपछि राजेशका फ्यानले सामाजिक सञ्जालमा दीपाश्रीको चर्को आलोचना गरे । 

दीपाश्रीलाई मात्र होइन, उनीसँग टेलि र कथानक चलचित्रमा लामो समयदेखि सहकार्य गर्दै आएका दीपकराज गिरीलाई पनि राजेशका फ्यान तथा शुभेच्छुकले गाली गरे । दीपकको आलोचना गर्नुपरे अझै पनि उनलाई ‘महानायक’ भन्ने धेरै छन् ।

केही समय दीपकले आफूलाई ‘महानायक’ भनेर टिप्पणी गर्नेलाई फेसबुकमा ‘ब्लक’ गर्ने बताएका थिए । 

० ० ० 

कालीकोटका विजय शाही पछिल्लो दशक भाइरल हुने व्यक्तिमध्ये अर्का एक पात्र हुन् । आफूलाई ‘मेमोरी किङ’ बताउने उनी यही कारण भाइरल भए । एकपटक कुनै पुस्तक सरर्र पल्टाएपछि त्यसको कुन पेजमा के छ नहेरी सबै भन्न सक्छु भन्ने दाबी गरेकै कारण उनी भाइरल भएका हुन् । 

सामाजिक सञ्जाल मात्र होइन, उनी ठूलै सञ्चारमाध्यममा पनि छाए । अग्रज पत्रकारका टक शोमा पनि उनले ठाउँ पाए ।

तर, अन्ततः उनी झुटो भएको पत्ता लाग्यो । झुटो भएको प्रमाणित भएसँगै शाही काठमाडौंबाट कालीकोटै पुगे । उनको मृत्यु भएको खबर उनकै फेसबुकबाट आयो । त्यसपछि उनलाई खोज्दै प्रहरी उनको घरमा पुग्यो । त्यहाँ उनी जीवित भेटिए ।

० ० ०

०७० को दशकमा लामो समय सामाजिक सञ्जाल र युट्युबमा भाइरल हुने अर्का पात्र हुन्, अघोरी बाबा (विजय केसी) । ‘ट्याकर ट्याकर र लाइफ ड्यामेज’ भन्दै उनले दुई वर्षभन्दा धेरै समय युट्युबमा अन्तर्वार्ता दिए ।

उनको अन्तर्वार्ता लिएर धेरै युट्युबरले थुप्रै पैसा कमाए । उनले पनि पैसा लिएर मात्र अन्तर्वार्ता दिन थालेका थिए । उनले विवाह गरेको कुरा झन् धेरै भाइरल बन्यो । शारदा पाण्डेसँग विवाहले सामाजिक सञ्जाल गर्माएको थियो । अन्ततः उनीमाथि ठगीको आरोप लाग्यो । 

विदेश पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गरेको उजुरी परेपछि प्रहरीले पक्राउ गर्‍यो । उनको चर्चा सामसुम भइसकेको छ । 

० ० ० 

०७२ असार १५ गते धान दिवस थियो । कृषक धान रोपाइँमा व्यस्त थिए । कलाकार पनि धान रोपाइँ र हिलो खेल्नमा मस्त थिए ।  तत्कालीन कृषिमन्त्री हरिप्रसाद पराजुली पनि धान रोपाइँमा पुगे । हिलो खेल्ने क्रममा महिलामाथि अश्लील व्यवहार देखाएपछि उनी सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भए । तीव्र आलोचनासँगै उनको मन्त्री पद गुम्यो । 

० ० ०

म्यादी प्रहरीको ड्रेस लगाएर टिकटक बनाएकै भरमा कपिलवस्तुको बाणगंगा नगरपालिका–४ का १६ वर्षीय नवराज रेग्मी भाइरल भए ।

स्थानीय तह चुनावमा उनको फुपूका छोरा म्यादी प्रहरीमा भर्ना भएका थिए । रेग्मीले त्यही पोसाक लगाएर टिकटक बनाए । म्यादी प्रहरीको पोसाक लगाएर उनले टिकटक बनाए, ‘सागर, बसन्ते, किस्ने ! सबहरू नडरा के केटा हो, तेरो दाइ मिदी भइसकेको छ ! मिदी...मिदी... मिदी...।’

यही टिकटकका कारण उनी भाइरल बने । तर, उनका लागि यो निकै महँगो पर्‍यो । पोसाक दुरुपयोग गरेको भन्दै उनलाई प्रहरीले पक्राउ समेत गर्‍यो ।  ‘सागर, बसन्ते, किस्ने’ रौतहटमा निर्वाचनको एक बुथबाट मतपेटिका चोरेर खेतैखेत कुदाउने व्यक्ति हुन् । यो भिडियो र फोटो सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको थियो । त्यसैलाई लक्षित गर्दै रेग्मीले टिकटक बनाएका थिए ।

यति बेला फेरि तिनै रेग्मीको टिकटक भाइरल भइरहेको छ । आफू तारे होटेलको बार टेन्डर भइसकेको भन्दै उनले बनाएको टिकटक भाइरल भइरहेको छ । ‘सागर, बसन्ते, किस्ने – तेरो दाइ बारटेन्डर भइसक्यो’ भन्दै उनले टिकटक बनाएका छन् । 

० ० ०

०८० को दशकको प्रारम्भमा भाइरल हुने पात्र हुन्, आशिका तामाङ । आफूलाई सामाजिक अभियन्ता बताउने तामाङले समाजमा राजनीतिक, सामाजिक तथा प्रशासनिक बेथिति र अराजकता रहेको भन्दै गाउँगाउँ पुगेर त्यसको आलोचना गर्न थालिन् ।

समाजमा अराजकता र बेथिति रहेको भन्दै उनी स्वयं अराजक भइन् । कानुन र प्रशासन हातमा लिने प्रयास गर्दै अराजकताको पराकाष्ठा नाघिन् । धादिङ घर भएकी उनी जर्मनीमा बस्थिन् । केही समयता नेपाल फर्कंदै अनौठा हर्कत गर्न थालेपछि अन्ततः सरकारले उनलाई पनि नियन्त्रणमा लियो । 

अभद्र व्यवहारमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट १० हजार र आपराधिक उपद्रव कसुर मुद्दामा भक्तपुर जिल्ला अदालतबाट उनी २० हजार रुपैयाँ धरौटीमा रिहा भइन् । यसबीचमा उनी १६ दिन प्रहरी हिरासतमा रहिन् ।

० ० ० 

तत्कालीन नेकपाका अध्यक्षद्वय केपी शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई दुर्गा प्रसाईंले जुम्ली मार्सी चामलको भात खुवाएको तस्बिर ७० को दशकको भाइरलमध्येको एक हो । उक्त तस्बिरसँगै प्रसाईं पनि भाइरल भए ।

झापाको बिर्तामोडस्थित बीएन्डसी मेडिकल कलेजका कार्यकारी निर्देशक समेत रहेका उनी यो दशकभरि चर्चाको केन्द्रमा रहे । कहिले ऋण मिनाहाको अभियान, सुनको लौरो उपहार र लगामबिनाको बोलीका कारण उनी सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहे । अराजकताले सीमा नाघेपछि अन्ततः उनलाई पनि प्रहरीले पक्राउ गरेको थियो ।

० ० ०

टिकटकबाट भाइरल हुनेको संख्या पनि पछिल्लो समय कम छैन । छोटो भिडियोमा रमाउनेहरूका लागि टिकटक गजबको प्लेटफर्म बनेर आउँदा यसबाट भाइरल हुनेको संख्या पनि बढ्यो ।

त्यस्तैमध्येकी हुन्, डडेलधुराकी मिस पबी (पवित्रा साकी) । ‘ए मम्मी, मेरा त हिट्टा हिट्टा खुट्टा थगिगया भन्या ब..’ भनेर आमालाई जिस्काउँदै बनाएको उनको टिकटक लाखौँले हेरेका थिए । उनी टिकटक स्टार नै भइन् ।

भाइरल भएर केही समयमै नहराउने थोरैमध्येकी उनी एक हुन् । टिकटकमा भाइरल भएकै कारण उनले दर्जनौँ म्युजिक भिडियोमा अभिनय गर्ने अवसर पाइन् । ‘मेरी बास्सै’लगायत टेलिचलचित्रमा काम गरिन् ।  मिस पबी ‘कमेडी दरबार’ नामक टेलिभिजन शोमा पनि छिन् । उनले भाइरल भएरै कला क्षेत्रमा करिअर सिफ्ट गरिन् । 

० ० ०

टिकटकबाट भाइरल भएका अर्का व्यक्ति हुन, आयुषसिंह ठकुरी । अछामका आयुष भाइरल मात्र भएनन्, यही माध्यमबाट उनले पैसा पनि कमाए ।

आयुषले टिकटकबाटै चिनजान भएकी पाकिस्तानी टिकटकर अलिजेह जमालीसँग विवाह गरे । उनीहरूले घर किनेको, आमासँगको विवाद र टिकटक अकाउन्ट ब्यान्ड भएको कुरा पनि भाइरल बन्यो । आयुष मूलधारका मिडियामा पनि राम्रो स्थान पाउने टिकटकर हुन् ।

० ० ०
अर्का भाइरल हुन्, अंशु वर्मा । उनी टिकटकबाट भाइरल भएका थिए । उनले टिकटकबाटै ‘लाइफ सेटल’ गरे ।  टिकटकबाटै कमाएको पैसाले उनले समाजसेवा समेत गर्न भ्याए । जाजरकोट भूकम्पमा उनले पीडित परिवारलाई खाद्यान्न सहयोग गरेका थिए । टिकटकमा लाइभ बसेरै भाइरल हुनेमध्येका उनी एक हुन् । 

० ० ०

आफूलाई अभियन्ता बताउने पुण्य गौतम पनि पछिल्लो दशकमा भाइरल हुने पात्रमध्ये एक हुन् । युट्युबर बोलाएर विभिन्न ठाउँ जाने र अन्तर्वार्ता दिँदै हिँड्ने उनी यही कारण भाइरल भए । यसबाहेक उनी टिकटकमा लाइभ बसेर गिफ्ट मागेका कारण भाइरल बनेका पात्र हुन् । आफूलाई बौद्धिक व्यक्ति मान्ने पुण्यले सुरुसुरुमा राम्रै स्थान समेत पाए । तर, बोलीमा लगाम नहुँदा उनी भाइरल भए ।

उनी आक्रमणमा पनि परे । पछिल्लो समय उनी सामाजिक सञ्जालमा सुरुसुरुमा जस्तो भाइरल छैनन् ।

नेपालीमा एउटा चर्चित उखान छ– बाँदरका हातमा नरिवल । यो आहानलाई व्याख्या अर्को उखान छ– माल पाएर के गर्नु, चाल पाए पो ! हो, नेपालीका लागि ठ्याक्कै यस्तै भयो सही सदुपयोग नगर्दा सामाजिक सञ्जाल । 

सदुपयोग गर्नेहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल बरदान भयो । रोजीरोटीको जोहो गर्ने माध्यम बन्यो । व्यापार व्यायवसायको विज्ञापन गर्ने उपयुक्त थलो भयो । आफ्नो ज्ञान र प्रतिभा उजागर गरेर लाखौँ/करोडौँ माझ एकैपटक पुग्ने साधन बन्यो । तर, चाल नपाउनेहरूका लागि माथि उल्लेख भएका दुईवटा उखान । 

नरेश पातली र झक्कडलगायत हाँसोको पात्र बने । अघोरी बाबा र आशिका तामाङलगायत लागि प्रहरी हिरासतसम्म पुग्ने माध्यम नै यही सामाजिक सञ्जाल बन्यो । पुन्य गौतमजस्ताका लागि आक्रमणको बिउ रोप्ने साधन बन्यो । आखिर यसको जड सामाजिक सञ्जाल नै त हो । 

यद्यपि, सामाजिक सञ्जालमा प्रवेश गरेकै कारण मात्रै उनीहरू कोही हाँसोको पात्र, कोही प्रहरी हिरासत र केही आक्रमणको शिकार बनेका होइनन् । यो माध्यमलाई चिन्न नसकेर दुरुपोग गर्दै जाँदाको नतिजा हो । 

सामाजिक सञ्जालमा आउने लाइक, भ्युज र कमेन्टबाट हौसिएर संयमता गुमाउँदाको परिणाम हो । संयमता अपनाउने र महत्व बुझ्नेहरू कतिका लागि सामाजिक सञ्जाल नै जिन्दगीको ‘टर्निङ पोइन्ट’ बनेको छ । कतिको ‘करिअर’ उचालिएको छ । कतिका लागि आफ्नो प्रतिभा चिन्ने माध्यम बनेर ‘करिअर सिफ्ट’ भएको छ । जुन माथि उल्लेख गरिएका व्यक्तिलाई अध्ययन गरेमात्र पुग्छ ।