काठमाडौं । सामान्यतः मलद्वारसँग सम्बन्धित कुनै पनि समस्या देखिए प्रायः बिरामीलाई पायल्स भएको बुझाइ हुन्छ । तर, पायल्स र फिसर धेरैमा हुने अर्थात् आम समस्या हुन् भने फिस्टुला, कार्सिनोमा (क्यान्सर) जटिल रोग हुन् ।

राष्ट्रिय आयुर्वेद अनुसन्धान तथा तालिम केन्द्रका निर्देशक डा. रामअधार यादव बिरामीलाई लक्षणका आधारमा यी रोगहरू छुट्याउन गाह्रो हुने बताउँछन् । सामान्यतः पायल्समा बिरामीले मलद्वारको मुखमा पोल्ने साथै दिसामा रगत बगेको थाहा पाउँछन् ।

यो धेरै मानिसमा हुने आम समस्या हो, कतिपय महिलामा प्रसूतिपछिको अवस्थामा पायल्स देखिने गर्छ । यो सुरुमै उपचार भए निको हुने प्रकृतिको समस्या हो ।

डा. यादवका अनुसार फिस्टुला संक्रमणका कारण मलद्वारको हुने टनेल जस्तो घाउ हो । यो आन्द्रा र मलद्वारको मुखमा बन्दछ । एनल फिस्टुलामा मलद्वारको वरिपरि पिलो तथा घाउहरू बन्छ । यसले बिरामीलाई दिसा बस्दा रक्तश्राव गराउने, पिप तथा अन्य समस्या निम्त्याउँछ । यो निकै कष्टकर रोग हो ।

मांशाहारी खाना, मसालेदार, चिल्लो खाना धेरै खाने बानीले संक्रमण भइ पिप निस्कने बाटो खोज्दा फिस्टुला बन्न जान्छ । यीबाहेक क्षयरोग भएका व्यक्ति, ठूलो आन्द्रासम्बन्धी रोग भएका व्यक्ति, बाहिरी चोटपटक लगायतका कारणले पनि यो विकास हुनसक्छ ।

लक्षणका आधारमा रोग पहिचान गर्न बिरामीलाई सहजन हुने हुँदा मलद्वारसँग सम्बन्धित कुनै पनि समस्या देखिए चिकित्सकको सल्लाह लिइहाल्न डा. यादवको सुझाव छ ।