काठमाडौं । सार्वजनिक संस्थानले तिर्ने आयकर वर्षेनी घट्दै गएको छ । पछिल्लो तीन वर्षको तथ्यांक हेर्दा ४४ संस्थानले सरकारलाई बुझाउने आयकर बर्सेनि घट्दै गएको हो ।

सरकारले गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को अन्त्यसम्म आयकरबापत कुल दुई खर्ब ५७ अर्ब सात करोड आठ लाख रुपैयाँ संकलन गरेको थियो । जसमा सार्वजनिक संस्थानले सरकारको सञ्चित कोषबाट १४ अर्ब ३८ करोड १८ लाख रुपैयाँ आयकर दाखिला गरेका छन् । यो अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को तुलनामा २.९६ प्रतिशतले कम हो ।

कुल आयकरमा सार्वजनिक संस्थानले गत वर्ष ५.५९ प्रतिशत योगदान गरेको थियो भने त्यसअघिका दुई वर्ष आयकरमा योगदान लगातार घटेको छ । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा ८.८२ प्रतिशत योगदान गरेकोमा आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ६.५६ प्रतिशत योगदान सार्वजनिक संस्थानले आयकर योगदन गरेको आइतबार सार्वजनिक गरेको ‘सार्वजनिक संस्थानको वार्षिक स्थिति समीक्षा २०८०’ मा उल्लेख छ ।

उक्त प्रतिवेदनअनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा दुई खर्ब १९ अर्ब ६८ करोड ९५ लाख रुपैयाँ आयकर संकलन भएकोमा संस्थानहरूले  १९ अर्ब ३६ करोड ८८ लाख रुपैयाँबाट प्राप्त भएको छ । 

त्यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा दुई खर्ब २५ अर्ब ९४ करोड ४८ लाख रुपैयाँ संकलन भएकोमा यो वर्ष संस्थानबाट १४ अर्ब ८२ करोड नौ लाख रुपैयाँ र आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा दुई खर्ब ५७ अर्ब सात करोड आठ लाख रुपैयाँ आयकर सरकारलाई प्राप्त भएकोमा १४ अर्ब ३८ करोड १८ लाख रुपैयाँ यी संस्थानबाट तिरिएको हो ।

सार्वजनिक संस्थानमध्ये ३३ वटा संस्थान कम्पनी ऐन, सातवटा संस्थान विशेष ऐन, दुईवटा सञ्चार संस्थान ऐन, एउटा सहकारी ऐन र एउटा संस्थान ऐनबमोजिम स्थापना भएका हुन् ।

संस्थानमा औद्योगिक, व्यापारिक, सेवा, सामाजिक, जनउपयोगी र वित्तीय क्षेत्रहरू रहेका छन् ।