समय इन्टरनेटको युगभन्दा ठिक अगाडिको थियो । परिवारको आर्थिक अभाव झेल्न कमल परदेश (खाडी) जाने निधोमा पुगे । आमाले ‘विवाह गरेर मात्र जा !’ भनिन् । कमलले आमाको वचन काट्न सकेनन् । विवाह गरे । विवाह गरेको सात दिनमा श्रीमती मियालाई छोडेर कमल विदेश गए ।

सुरुसुरुमा त विदेशबाट चिठी आयो । पछि अचानक बिनाजानकारी कमलको चिठी आउन बन्द भयो । अनि सुरु हुन्छ, मियामा छटपटी । कसैले विदेश जाने कुरा गरे मात्र पनि उनलाई रिस उठ्छ । त्यसैले त उनी भन्छिन्, ‘किन जानुपर्‍यो विदेश ?’

कमल चलचित्र ‘हल्कारा’को मुख्य पात्र होइनन् । राम (महेश त्रिपाठी) र मिया (विनिता थापामगर) सिनेमाका मुख्य पात्र हुन् । राम ‘हल्कारा’को भूमिकामा छन् । उनी चिठी बाँड्दै गाउँगाउँ पुग्छन् । त्यसैक्रममा मियाको गाउँमा पनि पुग्छन् । त्यहाँ मिया कमलको चिठीको व्यग्र प्रतीक्षामा हुन्छिन् । तर, रामले बोकेका केही पत्र बाटैमा खोलिन्छन् । केही पानीमा डुबेर अक्षर मेटिएका छन् । त्यसपछि सिनेमा जसरी अगाडि बढ्छ, त्यही नै चलचित्रको कथा हो ।

‘हल्कारा’ले विदेश गएका आफन्तको प्रतीक्षाको कथा भन्छ । विदेश गएका आफन्तको प्रतीक्षा कति पीडादायी हुन्छ, सिनेमाले देखाउन खोजेको छ ।

महेश त्रिपाठीको पहिलो सोलो लिड सिनेमा हो, ‘हल्कारा’ । उनले यसअघि ‘नोभेम्बर रेन’मा सामान्य भूमिकामा काम गरेका थिए । त्यसैले ‘हल्कारा’ महेशले लिड गरेको पहिलो सिनेमा हो । महेश यसमा डेब्यु सोलो हिरोजस्तो भने देखिँदैनन् । उनी अभिनयमा उम्दा देखिन्छन् । सर्ट मुभीमा ओस्कार इन्टरनेसनल कलेजमा ‘बाघ’ अभिनेताको छवि बनाएका उनले लामा (फिचर) फिल्ममा पनि त्यो सम्भावना देखाएका छन् । विपीन कार्कीपछि नेपाली सिनेमा उद्योगले त्यही तहको अभिनेता पाउन सकेको थिएन । महेशले त्यो अभाव पूर्ति गर्ने छनक ‘हल्कारा’मार्फत देखाएका छन् ।

विनिताको पनि यो डेब्यु चलचित्र हो । डेब्युमै मुख्य रोलको अवसर पाएकी उनको अभिनय पनि लोभलाग्दो छ । यो सिनेमामा नयाँ कलाकारको अभिनयले के पनि देखाएको छ भने – अडिसन लिन मात्र मेकरले जाँगर चलाउनुपर्छ, उम्दा अभिनयको खाँचो हुँदैन ।

दीपक क्षेत्री, पशुपति राईलगायत सिनेमामा कथा भन्न आइपुग्ने कलाकार फिका लाग्दैनन् ।

‘हल्कारा’को अर्को राम्रो पक्ष भनेको यसको सिनेमेटोग्राफी हो । पहाडी परिवेशका दृश्यमा चिन्तनराज भण्डारीको सिनेमेटोग्राफी उत्तम छ । कथा भन्न सिनेमेटोग्राफीले निर्देशकलाई भरपुर सहयोग गरेको छ । लेकाली क्षेत्रमा घुर्मैला दृश्य, कुहिरोले ओसिलो देखिने दृश्यले मन लोभ्याउँछ ।

साउन्ड र ब्याकग्राउन्ड स्कोरमा पनि ‘हल्कारा’मा राम्रै मिहिनेत गरिएको छ । अधिकांश नेपाली सिनेमामा साउन्ड र ब्याकग्राउन्ड स्कोरमा खासै मिहिनेत गरेको देखिँदैन । तर, ‘हल्कारा’मा सिनेमामा यसको महत्त्वलाई नजरअन्दाज गरिएको छैन । साउन्ड र ब्याकग्राउन्ड स्कोरमा मिहिनेत नगरिए सिनेमा कर्कस सुनिन्छ । ‘हल्कारा’मा दर्शकले कर्कस साउन्ड र ब्याकग्राउन्ड स्कोर झेल्नु पर्दैन ।

कथा कहिलेको सेटअपको हो ? सिनेमा हेर्दा स्पष्ट हुँदैन । तर, वैदेशिक रोजगारीका लागि नेपाली विदेश जान थालेपछिको हो । वैदेशिक रोजगारीमा जानेको लहर चलिसकेको तर श्री ५ को सरकार नै रहेकाले ५० को दशकको सुरुआततिरकै सेटअप रहेको बुझिन्छ ।

सुरुमै सिनेमाले भन्छ–
यो चिठी होइन, कसैको हंस अडेको पाना हो
तर, अक्षर उडेको पानामा प्राण कसरी भरूँ म ?
के लेखूँ र दिऊँ यो चिठीमा–
भनूँ कि सबै ठिक छ, म आउँदै छु दसैँमा ?
या लेखिदिऊँ सहिरहेछु कहर पुतपुत जलिरहेको भट्टीमा ?

चिठीको सहारामा खबर पर्खेर बस्दाको पीडादायी समयको कथा निर्देशक विक्रम सापकोटाले भनेका छन् । खबरको व्यग्र प्रतीक्षा हुन्थ्यो, तर चिठी आउन महिनौँ लाग्थ्यो । त्यसमा पनि सरकारी निकायका व्यक्तिको लापरबाहीका कारण खबर पठाउने र पाउने व्यक्तिले कति तड्पिनुपर्थ्यो निर्देशकले देखाउन खोजेको कथा हो ।

गाउँका घरघरबाट युवा विदेशिएका छन् । घरमा घर छाउने मान्छेसम्म छैनन् । बूढा भएका आमा–बुवालाई पानी तताएर खान दिने कोही छैन । तर, परदेशमा छोरो साहुको ‘कब्जा’मा छ । गाउँमा बिरामी पर्दा वृद्धवृद्धालाई अस्पताल पुर्‍याउने युवा छैनन् । गाउँ आधुनिक सुविधाबाट वञ्चित छ । एक बोरा मकै पिसाउन घण्टौँ हिँडेर दिनभरि पानीघट्टमा बस्नुपर्छ । तर, पानीघट्टसम्म जाने मान्छे पनि घरमा छैनन् ।

परदेशिएको आफ्नो मान्छे आउने आसमा आँखा ओछ्याएर बूढाबूढी र श्रीमती बसेका छन् । यस्तो अवस्थामा परदेशी लामो समय बेखर हुँदाको भावनात्मक पक्षलाई देखाउन निर्देशक सफल भएका छन् ।  

एक वाक्यमा ‘हल्कारा’ प्रवासी युवक र उसलाई पर्खेर बस्ने एक नारीको कथा हो । कथालाई अगाडि बढाउने क्रममा आउने पटकथाबाट सिनेमा बरालिएको छैन । मूल कथालाई मियो मानेर त्यसको वरपर पटकथा घुमिरहँदा लेखन पक्ष पनि बलियो लाग्छ ।

‘हल्कारा’ विक्रमको पहिलो चलचित्र हो । यसमा उनले गजबको काम गरेका छन् । कथा, सिनेमेटोग्राफी, अभिनयमा उनले आफ्नो कलाचेत मजैले देखाएका छन् । त्यसो त यसको मूल्यांकन यसअघि नै भइसकेको छ ।

गत वर्ष ५५औँ वर्ल्ड ह्युस्टन इन्टरनेसनल फिल्म फेस्टिभल २०२२ मा यो चलचित्रले अवार्ड जितिसकेको छ । उक्त फेस्टिभलमा ‘हल्कारा’ले उत्कृष्ट चलचित्रसँगै महेशले उत्कृष्ट अभिनेता र चिन्तनले उत्कृष्ट सिनेमेटोग्राफीको अवार्ड पाएका थिए ।

यद्यपि, नेपालको सन्दर्भमा आम दर्शकले रुचाउने चलचित्र होइन, ‘हल्कारा’ । तनावबाट दुई घण्टा भए पनि मुक्त हुन सिनेमा हलमा जाने दर्शकका लागि ‘हल्कारा’ होइन । यसमा हरेक संवादमा पञ्चलाइन छैन । कतिपय ठाउँमा त दृश्य र कलर हेरेर बुझ्नुपर्छ । संवाद थोरै प्रयोग गरेर दृश्यमार्फत कथा भनिएको छ । खित्का छोडेर हाँस्ने कमै सिन छन् । त्यसैले अहिले आम दर्शकले हेरिरहेका सिनेमाभन्दा ‘हल्कारा’ बिल्कुल फरक छ ।

० ० ०

निर्देशक : विक्रम सापकोटा
निर्माता : आरके पोखरेल/विक्रम सापकोटा
लेखक : विक्रम सापकोटा
सहलेखन : विप्लव प्रतीक, आकाश बराल
कलाकार : महेश त्रिपाठी, विनिता थापामगर, दीपक क्षेत्री आदि ।