जनकपुरधाम । रोशनी सिंह जनकपुरधामस्थित संकटमोचन माध्यमिक विद्यालयकी छात्रा हुन् । कक्षा–९ उत्तीर्ण गरी १० मा पुगेकी उनी नियमित विद्यालयमा उपस्थित हुन्छिन् । शिक्षकले पढाएको सबै नोट गर्छिन्, सिक्छिन् । तर, गृहकार्य गर्न पाउँदिनन् । कारण, किताब छैन ।

“पढाइ सुरु भएको एक महिना बित्न लागिसक्यो । अझै किताब आएको छैन,” उनले भनिन्, “किताब नहुँदा पठनपाठनमा निकै समस्या भइरहेको छ ।”

सिंहजस्तै समस्या अनु ठाकुरले पनि सुनाइन् । “कक्षाकोठामा सरले पढाउँदा हामी सिकेका हुन्छौँ,” उनले भनिन्, “तर, किताब नहुँदा हामीले सिकेको ज्ञान अभ्यासमा ल्याउन सकेका छैनौँ । सरले सधैँ गृहकार्य दिनुहुन्छ, त्यो पूरा गर्न सकेका छैनौँ ।”

सरस्वती उच्च माध्यमिक विद्यालय कक्षा–८ मा अध्ययनरत रोशन यादवले पनि किताब अभावकै गुनासो गरे । किताब नहुँदा पढाइमा उत्साह कम भएको उनी सुनाउँछन् ।

किताबबिनै मधेस प्रदेशका ४० प्रतिशत विद्यार्थीको पढाइ सुरु गरिएको जनक शिक्षा सामग्री केन्द्र मधेस प्रदेश कार्यालयका प्रमुख इन्द्रप्रसाद खनाल बताउँछन् । उनका अनुसार कागजको अभाव र स्थानीय तह निर्वाचनका कारण पाठ्यपुस्तक छपाइमा ढिलाइ भएको छ ।

“यसपालि स्थानीय निर्वाचनका कारण किताब छपाइमा डेढ महिना ढिला भयो,” उनले भने, “मधेस प्रदेशमा ६० प्रतिशत विद्यार्थीको हातमा किताब पुगेको छ । बाँकी विद्यार्थीले पनि छिट्टै किताब पाउने गरी हामीले काम गरिरहेका छौँ ।”

कक्षा–६ र ८ का किताब छाप्न समय लाग्न सक्ने उनको भनाइ छ । बाँकी कक्षाका किताब एक सातामै आइपुग्ने उनले बताए ।

“सामुदायिक विद्यालयमा सधैँ पाठ्यपुस्तक ढिला आउँछ,” उनले भने, “यो यस वर्षको मात्रै होइन, प्रत्येक वर्षको समस्या हो । सरकारले यसको निराकरणको लागि पूर्वतयारी र ठोस योजना ल्याउनुपर्छ ।”

सरकारले कक्षा–१ देखि १० सम्मका पाठ्यपुस्तक निःशुल्क वितरण गर्ने गरिएको छ । प्रदेशको जनक शिक्षा सामग्रीमार्फत स्थानीय तह हुँदै विद्यालयमा पाठ्यपुस्तक पुग्ने गर्छ ।