काठमाडौं । गएको असोज पहिलो साता बंगलादेशबाट ६ रोहिंग्या शरणार्थीलाई नेपाल भित्र्याएको आरोपमा तीनजना पक्राउ परे । उनीहरू पुर्पक्षका लागि जेल चलान भइसकेका छन् ।

पक्राउ पर्नेहरूमा बर्मेली नागरिक २७ वर्षीय नरुल अमिन, २७ वर्षकै सफिक आलम तथा बंगलादेशी नागरिक ३० वर्षीय अजमत उल्लाह हुन् । उनीहरूले एकै परिवारका ६ रोहिंग्या शरणार्थीलाई नेपाल पुर्‍याइदिने सर्तमा तीन लाख ५० हजार नेपाली रुपैयाँ लिएको खुलेको थियो ।

बर्माबाट विस्थापित भएर बंगलादेशको शरणार्थी शिविरमा रहेका रोहिंग्या शरणार्थीलाई नेपालबाट अमेरिका जान पाइने भन्दै एजेन्टहरूले काठमाडौं ल्याएको प्रहरी अनुसन्धानबाट खुलेको थियो । काठमाडौंको बूढानीलकण्ठ नगरपालिकास्थित लसुनटार र राम मन्दिर क्षेत्रमा रोहिंग्या मुस्लिम शरणार्थी बस्दै आएका छन् ।

म्यानमार अर्थात् बर्माको राकिने राज्यमा सन् २०१२ मा भड्किएको हिंसापछि त्यहाँका रोहिंग्या मुस्लिम विस्थापित भएर बंगलादेश पुगेका थिए । त्यहाँबाट भारत छिरेका उनीहरू खुला सीमाको फाइदा उठाउँदै नेपाल आइपुगेका हुन् ।

यही कात्तिक पहिलो साता फेरि काठमाडौंको सिनामंगलबाट केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)को टोलीले ११ अफगान नागरिकलाई पक्राउ गर्‍यो । उनीहरू भारत हुँदै अवैध बाटोबाट काठमाडौं आइपुगेका थिए । जसमध्ये पाँचजना एकै परिवारका र अरू ६ थिए । पक्राउ परेका दम्पतीमध्ये श्रीमान् यूनएनको जागिरे र श्रीमती सरकारी कर्मचारी रहेको खुलेको छ ।

अफगानिस्तानमा तालिबानले सत्ताकब्जा गरेपछि आफूहरू ज्यान बचाउन नेपाल आएको उनीहरूले बताएका थिए । तर, तेस्रो मुलुकबाट नेपाल प्रवेश गर्न भिसालगायत कानुनी प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्छ । पक्राउ परेका ६ जनाले भारतीय नक्कली आधार कार्ड समेत बनाएको फेलापरेको छ ।

नेपालमा लामो समयदेखि भुटानी शरणार्थी पनि बस्दै आएका छन् । जमसध्ये अधिकांश अमेरिका गइसकेका छन् । भुटानी, रोहिंग्या शरणार्थीबाहेक केही तिब्बती र पाकिस्तानी शरणार्थी समेत नेपालमा रहेको सूचना प्रहरीसँग छ ।

नेपालमा विभिन्न देशबाट मुस्लिम समुदायका व्यक्तिहरू नेपाल आउने क्रम बढ्दो छ । शरणार्थीको रूपमा नेपाल छिर्नेहरू सबै स्थलमार्गबाट आएका छन् । प्रहरीले सूचना पाएर कतिपयलाई पक्राउ समेत गर्ने गरेको छ ।

यसले नेपाल शरणार्थीको ‘सेल्टर’ बन्ने जोखिम छ । शरणार्थीको संख्या बढ्दै जाने र उनीहरू अपराधकर्ममा लागे त्यसले सुरक्षा जोखिम बढ्न सक्ने प्रहरी अधिकारीहरू बताउँछन् ।

उनीहरूलाई विभिन्न आपराधिक समूह, लागुऔषध तस्करले समेत प्रयोग गर्न सक्ने जोखिम प्रहरी अधिकारीहरू देख्छन् । यसका लागि सीमामै कडाइ गर्नुपर्ने उनीहरूको बुझाइ छ ।

काठमाडौंका प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोविन्दप्रसाद रिजाल अवैध रूपमा राजधानी भित्रिनेहरूप्रति आफूहरू सचेत रहेको बताउँछन् । उनले भने, “विगतभन्दा अहिले काठमाडौं भित्रिने नाकामा जाँच प्रभावकारी बनाएका छौँ । यसबाहेक अवैध रूपमा बसेकाहरूको सूचना संकलनलगायतमा पनि सक्रिय छौँ ।”

भारतसँग खुला सीमा भएकाले नेपाल भित्रिन सहज भएको हुन सक्ने रिजालको बुझाइ छ । उनले काठमाडौंमा शरणार्थीको रूपमा बसिरहेका रोहिंग्याहरूका गतिविधिको निगरानी पनि निरन्तर भइरहेको बताए । विभिन्न देशका नागरिक नेपालबाट अमेरिका जान पाइने भन्दै काठमाडौं आइपुग्ने गरेको देखिएको छ ।

देशको समग्र सुरक्षा व्यवस्थाबारे शुक्रबार केन्द्रीय सुरक्षा समितिको बैठकमा समेत छलफल भएको छ । कार्यवाहक प्रधानमन्त्री एवं गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणको अध्यक्षतामा गृह मन्त्रालयमा बसेको बैठकमा समग्र सुरक्षा स्थितिको बारेमा छलफल भएको हो ।

बैठकमा अवैध रूपमा नेपाल प्रवेश रोक्न सीमानाकामा थप कडाइ गर्ने निर्णय भएको छ । कडाइ गर्नका लागि नाकामा सीसीटीभी जडान गर्ने, नाकामा आवतजावत गर्दा अनिवार्य रूपमा परिचयपत्र देखाउनुपर्ने व्यवस्था गर्ने, अध्यागमन एवं सुरक्षा निकायको परिचालन अझ प्रभावकारी गराउने निर्णय बैठकमा भएको छ ।

बैठकमा गृहमन्त्री खाँणले अनाधिकृत रूपमा विदेशी नागरिक नेपाल प्रवेश गर्न नदिन सीमानाका एवं अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरूमा कडाइ गर्नुपर्ने बताएका थिए ।