मूल नेतृत्वको अकर्मण्यता र लथालिङ्ग पार्टी संगठनका कारण २०७४ को चुनावमा कम्युनिस्ट गठबन्धनसँग पराजित नेपाली कांग्रेस अहिलेसम्म अलपत्रै  छ । आसन्न  १४ औं महाधिवेशनको अन्योलले गर्दा कांग्रेस कार्यकर्ता  पूरै निराश भइसकेका छन् ।

ढिलै भए पनि निर्धारित समयभित्र महाधिवेशन गरेर पार्टीले नयाँ नेतृत्व पाउन सकेन भने आगामी चुनाव पनि कांग्रेसका लागि अनुकूल नहुन सक्छ ।

नेपाली कांग्रेसका संस्थापक नेताहरू बीपी कोइराला,गणेशमान सिंहहरूले देशमा लोकतन्त्र स्थापना गर्न लामो सङ्घर्ष गर्नुपरेको थियो । देशबाट राणा र पञ्चायतको हुकुमी शासनविरुद्ध उनीहरूले ज्यानको बाजी लगाएका थिए । 

जनताले संसद्मा दुईतिहाइभन्दा बढी बहुमत दिँदा पनि नेपाली कांग्रेसको सरकारलाई राजा महेन्द्रले बन्दुकका बलमा हटाए ।

नेताहरूलाई विनाकसुर जेलमा राखे । कतिपय नेता कार्यकर्ता भारत निर्वासनमा गएर संघर्ष गरे । बीपी र गणेशमान सिंहलगायत शीर्ष नेता ८ वर्ष बन्दी बनाइए । 

विसं २०१७ सालमा राजा महेन्द्रले 'कु' गर्दा प्रकाशमान सिंह पाँच वर्षका थिए । उनमा बुबाआमा जेलमा थिए । राजनीतिक प्रतिशोधका कारण उनको परिवार आफ्नै घरमा समेत बस्न पाएन । डेरा सर्दैसर्दै दुःखसाथ अध्ययन गर्दै गए । 

विसं २०३६ सालको जनमतसंग्रह ताका प्रकाशमान सिंह २४ वर्षका युवा थिए ।  विद्यार्थी र तरुणको साथमा जुलुसको नेतृत्व गर्न, बाल पेन्टिङ गर्न, पोस्टर टाँस्न, टुँडिखेलको आमसभादेखि विभिन्न सभा सम्मेलनमा कुर्सी, सोफा मिलाउने काममा समेत अग्रस्थानमा हुन्थे उनी । 

पैँतीस वर्षको उमेरमा काठमाडौ जिल्ला सभापतिमा निर्वाचित भएका उनी दुई कार्यकाल जिल्ला नेतृत्वमै रहे । पोखरामा भएको १०औं महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवार प्रकाशमान पैँतालीस वर्ष थिए । तैपनि, रामचन्द्र पौडेल र शैलजा आचार्यपछि राम्रो मत ल्याएर तेस्रो स्थानमा केन्द्रीय सदस्यमा निर्वाचित भए ।

नेपाली कांग्रेसमा विधानतः १२औं महाधिवेशनबाट निर्वाचित महामन्त्रीको व्यवस्था भएको हो । पार्टी सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाको देहावसानपछि कांग्रेसको भावी नेतृत्वमा देउवा बलियो बन्दै गएका थिए । महाधिवेशनमा संस्थापनतर्फबाट सुशील कोइरालाको नेतृत्वमा समूह तयार हुँदैथियो । बलियो जनाधार भएका नेतामा प्रकाशमान सिंह अब्बल देखिए । देउवालाई सभापतिमा पराजित गर्न प्रकाशमान सिंह महामन्त्रीमा लड्ने तय भयो । 

प्रकाशमान सिंहको जनाधारको आकलन गर्न नसक्नेहरूले नेतृत्वमा दुई दाह्री (सुशील कोइराला र बिमलेन्द्र निधी) पुग्ने चर्चा चलाए । मतगणनापछि सुशील कोइरालाभन्दा पनि बढी मत ल्याएर प्रकाशमान सिंह महामन्त्रीमा निर्वाचित भए । अनिमात्र प्रकाशमान सिंह पारिवारिक उत्तराधिकार होइन पार्टीभित्र बलियो जनाधार भएको नेता भएको पुष्टि भयो । 

महामन्त्रीमा निर्वाचित सिंहको कार्यकाल प्रसंशा लायक नै रह्यो । यद्यपि, सुरू सभापतिको निकट मानिएका मनोनीत महामन्त्रीलाई बढी जिम्मेवारी दिइए पनि पछि सभापति कोइरालाले सिंहलाई नै बढी जिम्मेवारी दिन थालेका थिए । 

विसं २०७० को संविधान सभामा चुनावमा नेपाली कांग्रेस संसद्मा पहिलो दल बन्यो । स्वाभिमानी सिहले पद प्राप्तिकै निम्ति भने कसैको नेहोरा गरेनन् । 

प्रकाशमान सिंहले १४औं महाधिवेशनमा आफूलाई सभापति पदको स्वाभाविक उम्मेदवारका रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् । अघिल्लो महाधिवेशनमा सभापति पदमा रामचन्द्र पौडेललाई सहयोग गरेका नेता सिंह, पौडेल समूहका वरिष्ठतम नेता हुन् । 

कांग्रेसका नेता कार्यकर्ताको भनाइ सुन्दा यसपटक कांग्रेस नेतृत्वमा प्रकाशमान सिंह पुगे भने चाक्सीवारीले पनि बल्ल न्याय पाएको ठहरिनेछ ।

सभापति पदका उमेदवारको लामो नामावली बनिसकेको छ । दुई महिनाअघि तीन नेता पुत्रको समीकरणको समाचार र निरन्तर भेटघाटले कांग्रेस राजनितिमा नयाँ तरङ्ग थपिएको छ । यो समीकरणप्रति पार्टीभित्र दुईटा प्रतिक्रिया देखिएको छ :

१. पार्टी कार्यकर्ता र शुभेच्छुक मतदातामा सकारात्मक उत्साहको सञ्चार ।

२. नेतृत्वमा टाँसिइरहन खोज्नेहरूमा झट्का ।

बीपीपुत्र शशांक, महेन्द्रनारायणका पुत्र विमलेन्द्र निधि र  गणेशमान सिहका पुत्र प्रकाशमान सिंहको समीकरण पार्टी संगठनको निम्ति बढी हितकर बन्न सक्ने आकलन गरिएको छ । नेपाली कांग्रेसलाई समावेशी पार्टी बनाउने बीपी र गणेशमानको सपना पनि थियो ।

सिंह जनजाति, निधि मधेसी र कोइराला पहाडी समुदायका भएकाले यस समूहले देशको सबै समुदायको प्रतिनिधित्व गर्छ ।

आपसी समझदारीमा यस्तो समावेशी नेतृत्व आउन सक्यो भने कांग्रेस र लोकतन्त्रकै निम्ति हितकर हुनेछ ।