काठमाडौं । ठमेल ११ फुटबल क्लब सन् १९७० को दशकमा नेपालको चर्चित क्लब थियो । ठमेलमा बस्ने रैथानेको समूहले क्लबको प्रादुर्भाव गरेका थिए । तर, १९८० मा ठमेल ११ ‘ए’ डिभिजनबाट झर्दै ‘बी’ डिभिजनमा पुग्यो । 

त्यतिबेला धेरै जसो मनाङका बासिन्दा ठमेलवरपर बस्थे । त्यसपछि ठमेल र मनाङका केटाहरू मिल्दै पुनः ठमेल ११ लाई ‘ए’ डिभिजनमा उक्लनका लागि बलियो टिम तयार पार्न थाले । ठमेलमा बस्ने नेवार र मनाङका बासिन्दा क्लबलाई बलियो बनाउन एकजुट भए । राम्रा खेलाडी खोज्न थालियो । कप्तानीको जिम्मा भने टासी घले दिइयो ।

गोलकिपरमा जिमी गुरुङ, कान्छा गुरुङ, छिरिङ निधि गुरुङ, इब्राहम, केसाङ लामा, मणि शाह, विराटजंग शाही, हरि गुरुङ र उमेश प्रधानलगायत क्लबमा रहे । सन् १९८१ को फागुनमा ‘बी’ डिभिजनअन्तर्गत ठमेल ११ र थ्री स्टार क्लबको खेल रंगशालामा थियो । यो खेलबाट ‘ए’ डिभिजनमा उक्लिने टोलीको टुङ्गो लग्थ्यो । यो निर्णायक खेल भएकाले दुवै टोलीलाई जित्नै पर्ने दबाब पनि थियो ।

ठमेल ११ लाई पुनः शीर्ष डिभिजनमा उक्लिनुपर्ने थियो भने थ्री स्टारले खेल जिते पहिलोपटक शीर्ष डिभिजनमा उक्लिने अवसर पाउने थियो । जाडो मौसममा भएको खेल हेर्ने दर्शकले रंगशाला खचाखच थियो ।

बिहानको ८ बजे रेफ्री मथुराराम श्रेष्ठले खेल सुरु भएको जनाउँमा सिठी बजाए । निकै रोमाञ्चक बनेको खेलको पहिलो हाफमा थ्री स्टार १–० ले अगाडि बढ्यो । थ्री स्टारले गोल गरेपछि उग्र बनेका ठमेल–११ र थ्री स्टारका समर्थकबीच प्यारापिटमै हानाहान भयो । झगडाकै क्रममाः दोस्रो हाफ सुरु भयो । दोस्रो हाफको मध्यतिर सिठी बज्यो । ठमेलका खेलाडी बल रोके । तर, उक्त बललाई थ्री स्टारका खेलाडीले अगाडि बढाउँदै गोल गरे । रेफ्रीले गोल मान्य दिएपछि थ्री स्टार ठमेलविरुद्ध २–० गोलले अग्रता बनायो । 

तर, उक्त सिठी रेफ्रीले नभई दर्शकदीर्घाबाट बजेको थियो । यता ठमेलका खेलाडीले रेफ्रीले सिठी बजाएको भन्दै बल रोकेका थिए । “हामीले रेफ्री मथुराराम श्रेष्ठले सिठी बजाएको भन्दै बल रोक्यौं । तर, थ्री स्टारले बल अगाडि बढाउँदै गोल गर्यो र रेफ्रीले गोल दिए,” तत्कालीन ठमेल ११ का कप्तान घलेले भने, “त्यसपछि ठमेलका समर्थक मैदानमा प्रवेश गरे । उनीहरूले रेफ्रीलाई लखेट्न थाले । झगडाले उग्र रूप लियो । मैदानमा खेलाडीभन्दा समर्थकबीच हानाहान भयो ।”

मणि शाह, विराटजंग शाही, हरि गुरुङ र उमेश प्रधानलाई पहिलोपटक ठमेलले क्लबमा लिँदै बी डिभिजन खेलाएको थियो । अर्थात् लिगको पहिलो अनुभव शाह, शाही, गुरुङ र प्रधानले लिँदै थिए । यी चारैजनाले १० वर्षको उमेरमै आरसीटीले टुँडिखेलमा आयोजना गर्ने प्रतियोगिता खेलेका थिए । त्यही प्रतियोगिताबाटै चारैजनालाई ठमेलले आफ्नो क्लबमा लिएको थियो । त्यतिबेला कमल थापा एन्फा अध्यक्ष थिए भने टीकाराम शाही महासचिव र शरदचन्द शाह राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) का सदस्य–सचिव थिए । 

“खेल पूरा हुन सकेन । थ्री स्टार पहिलोपटक शीर्ष डिभिजनमा पुग्यो । ठमेल ११ क्लब र खेलाडीलाई दुई वर्ष खेल्न प्रतिबन्ध लगाइयो । टोलीलाई पनि सी डिभिजनमा झारियो,” घलेले भने, “त्यो झगडाले ठूलो रूप लियो । हामी करिब दुई घण्टापछि मात्रै रंगशालाबाट बाहिरिएका थियौं ।” यति हुँदा पनि फुटबल खेल्न भने आफूहरूले नछाडेको उनले सुनाए ।

निरन्तर प्रशिक्षण गरिरहँदा दुई वर्षको प्रतिबन्ध फुकुवाका लागि घले, मणि शाहलगायत ठमेलको टोली राखेप सदस्य–सचिव शरदचन्दसमक्ष एभरेस्ट होटेल पुगेका थिए । त्यसको केही समयपछि मात्र शाहले उनीहरूलाई एक वर्षको प्रतिबन्ध फुकुवाको घोषणा गरेका थिए । 

खाजा पसलबाट सुरु भएको मनाङ
ठमेलबाट खेल्दा प्रतिबन्धमा रहेका धेरैजसो खेलाडीले फुटबलप्रतिको मोह भने त्यागेका थिएनन् । उनीहरू प्रायः बिहानको समयमा खुलामञ्च, सानो गौचरण र लैनचौरस्थित स्काउटको मैदानमा पुग्थे । अहिले ठमेलमा बनेको सञ्चय कोष भएको भवनको जमिन फुटबल खेल्ने उनीहरूको अर्को जक्सन थियो । त्यतिबेला यो फुटबल खेल्न मिल्ने मैदान थियो । 

“प्रतिबन्धका बेला फुटबल खेल्न धेरै ठाउँ पुगे पनि हामी कहिले ठमेल त कहिले रानीपोखरीमा बसेर खाजा खाने गथ्र्यौं । त्यतिबेला हरि गुरुङले नयाँ क्लबको सुरु गर्न सबैलाई प्रस्ताव गरे,” उनले सुनाए, “त्यसपछि दुईजना टासी घले, जिमी, कर्म गुरुङ, श्याम थापा, कप्ली गुरुङलगायत १० जना सहमत भए ।”

त्यसपछि हरि र जिमीले तत्कालीन अञ्चलाधिशसमक्ष गएर क्लब दर्ता गर्ने निर्णय गरे । यता ठमेल दुई वर्ष प्रतिबन्धमा थियो । बागबजारमा ल फर्म रहेका एक वकिलसँगको सल्लाहमा क्लबको विधान तयार भयो । त्यतिबेला क्लब दर्ता गर्न १० सदस्य हुन आवश्यक थियो । ठमेलका प्रतिबन्धमा परेका तिनै १० खेलाडीले मर्स्याङ्दी फुटबल क्लब सन् १९८१ मा दर्ता गरे । सुरुमा दर्ता हुँदा क्लबको नाम मर्स्याङ्दी थियो । मर्स्याङ्दी खोलाको नामबाट क्लबको नाम राखिएको घलेले बताए । त्यसपछि जिमी गुरुङले मनाङ पनि थप्नुपर्ने प्रस्तावसँगै मनाङ–मर्स्याङ्दी फुटबल क्लब भएको थियो ।
 
‘डी’ बाट लगातार शीर्ष डिभिजनसम्म च्याम्पियन 
क्लब दर्ता गरेको एक वर्षपछि मात्रै लिग खेल्न पाउने प्रवधान थियो । सन् १९८१ मा दर्ता भएको मर्स्याङ्दीले एक वर्षपछि मात्रै डी डिभिजन लिगबाट आफ्नो फुटबल यात्रा थाल्यो । डी डिभिजनको पहिलो सिजन मनाङ मर्स्याङ्दीले कुनै पनि खेलमा विनागोल खाँदै लिग च्याम्पियन बन्यो । त्यसपछि लगातार सी र बी डिभिजन च्यम्पियन बन्दै शीर्ष डिभिजनमा उक्लियो । शीर्ष डिभिजन खेलेको पहिलो वर्ष नै मनाङ लिग च्यम्पियन बन्यो । 

मर्स्याङ्दी क्लबका सदस्य घलेले भने ठमेल ११ बाटै खेलेका थिएनन् । उनले मनाङबाट खेल्न पाएनन् । सी डिभिजनमा झरेको ठमेल प्रतिबन्धपछि सी खेल्दै बी मा पुग्यो ।  बी डिभिजनमा ठमेल र मनाङबीच पनि शीर्ष डिभिजनका लागि अन्तिम खेल भएको थियो । उक्त खेलमा ठमेल पराजित भयो । प्रतिबन्धको दुई वर्षपछि ठमेलका प्रायः खेलाडी मनाङमा भित्रिएपछि ठमेल ११ आफैं हराएर गयो । 

मनाङ र ठमेल एउटै क्षेत्रका दुई क्लब भएकाले समर्थक त्यही थिए । ठमेल ११ का खेलाडी मनाङमा आउँदा समर्थक पनि पुगे । तिनै खेलाडी र समर्थक मनाङमा पुग्दा थ्री स्टारसँगको त्यो झगाडाको रिस पनि सँग–सँगै आयो । 

पछिल्लो समय कहिले थ्री स्टारका खेलाडी मनाङ र मनाङका खेलाडी थ्री स्टारले अनुबन्ध गर्नुले पनि दुबै क्लबबीचको त्यो द्वन्द्वलाई जीवितै राख्यो । त्यसैले पनि स्पेनको ला लिगामा रियल मड्रिड र बार्सिलोनाबीचको खेललाई एल क्लासिको भनेझै शीर्ष डिभिजन लिगमा मनाङ र थ्री स्टारको भेटलाई पनि नेपाली एल क्लासिको भन्ने गरेको पाइन्छ ।
फाइल तस्बिर ।