काठमाडौं । आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर आउँदा बैंकिङ प्रणालीमा तरलता केही सहज अवस्थामा पुगेको छ । असार २८ गते बैंकिङ प्रणालीमा  ८७ अर्ब तरलता रहेको नेपाल राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता देवकुमार ढकाल बताउँछन् ।

आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्ममा सरकारले बजेट खर्च बढाएसँगै बैंकिङ प्रणालीमा पनि तरलता सहज अवस्थामा पुगेको हो । यद्यपि गत आर्थिक वर्षको अन्त्यमा २ खर्ब भन्दा बढी तरलता रहेको बैंकिङ प्रणाली यो वर्ष खासै तरलता बढ्ने सकेन ।

वैशाखको मध्येबाट सुरु भएको करिब डेढ महिनाको निषेधाज्ञा र त्यसपछि पनि बैंकहरूले क्लोजिङलाई मध्येनजर गर्दै लगानीकर्तालाई प्राथमिकतामा नराख्दा पनि बैंकिङ प्रणालीमा उल्लेख्य रूपमा तरलता बढ्न सकेन । आर्थिक वर्षको अन्त्यमा आयकर तिर्नुपर्ने भएकाले साउन पहिलो साता प्रणालीमा भएको तरलता थप घट्न सक्छ ।

अर्कोतर्फ नयाँ सरकार आएको र ओली सरकारले अध्यादेशबाट ल्याएको बजेट कार्यान्वयन हुने नहुने अन्यौलको अवस्थामा अब  साउनबाट नै बजेट खर्च भएर तरलता बढ्ने अवस्था छैन ।

त्यस्तै कोभिडको भ्याक्सिन धमाधम आइरहेको अवस्था छ भने अब विस्तारै चार्डपर्वका लागि आयात बढ्ने हुँदा साउनबाट नै कर्जाको माग बढ्नसक्ने भएकाले अगामी आर्थिक वर्षको कोभिडपछिको आर्थिक पुनरुउत्थानका लागि आवश्यक तरलता व्यवस्थापन चुनौतीपूर्ण हुने अवस्था देखिन्छ ।

नागरिकले धमाधम भ्याक्सिन लगाउँदै गएको अवस्थामा अब आर्थिक गतिविधि बढ्दै जाँदा आर्थिक पुनरुउत्थानका लागि आवश्यक तरलता बैंकिङ प्रणालीमा अभाव हुने त हैन भन्ने आशंका देखिएको छ ।

जसले गर्दा बैंकरदेखि उद्योगी व्यवसायीले पनि आगामी मौद्रिक नीतिमार्फत राष्ट्र बैंकले तरलता बढाउनेमा केन्द्रित हुनुपर्ने सुझाव दिइरहेका छन् । चालु मौद्रिक नीतिले नै अनिवार्य नगद मौज्दात घटाउनेदेखि सीसीडी बढाएर बजारमा तरलता बढाउने नीति लिएको राष्ट्र बैंकलाई आगामी आर्थिक वर्षमा भने वित्तीय स्थायित्वका लागि थप चुनौतीको समान गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

करिब १ खर्ब पुनर्कर्जा दिनेसक्ने अवस्थामा राष्ट्र बैंक छ । तर  सरकारले समयमा बजेट खर्च गरेर बजारमा नगद प्रवाह बढाउन सकेन भने बैंकिङ प्रणालीलाई केही दबाव पर्ने निश्चित छ । असार १ गतेबाट नै निक्षेपको ब्याजदर बढाएका बैंकहरूले निक्षेप तान्नका लागि थप ब्याजदर बढाउने अवस्था छ । प्रणालीमा केही तरलता बढेपनि अहिले पनि बैंकहररूले राष्ट्र बैंकबाट ५ प्रतिशत ब्याजदरमा ‘एसएलएफ’ लिइरहेका छन् ।  गत शुक्रबारसम्म पनि बैंकहरूले १५ अर्ब भन्दा माथि ‘एसएलएफ’ रहेको थियो ।

असार मसान्तमा बैंकहरूको औसत सीसिसिडी रेसियो ७८.०७ प्रतिशत रहेको छ । यस्तै सोमबारको बैंकहरूको औसत अन्तर बैंक ब्याजदर २.१४ प्रतिशत रहेको प्रवक्ता ढकालले बताए ।