काठमाडौं । पृथ्वीको कोर यसको ऊर्जा स्रोत हो, किनकि यसले चुम्बकीय क्षेत्र सिर्जना गर्दछ जसले जीवनलाई सूर्यको हानिकारक किरणहरूबाट बचाउँछ।

भित्री कोर तरल बाहिरी कोर र ग्रहको बाँकी भागबाट अलग रहेर आफ्नो गतिमा घुम्छ। यदि यो घुम्न रोकियो भने पृथ्वी निष्क्रिय हुन सक्छ र मंगल ग्रहजस्तै यसमा पनि जीवन समाप्त हुन सक्छ। मंगल ग्रहले आफ्नो चुम्बकीय क्षेत्र अर्बौं वर्ष पहिले गुमाएको थियो । 

यस अनुसन्धानको नेतृत्व गर्ने प्रोफेसर जोन भिडेलका अनुसार भित्री कोरलाई सामान्यतया बलको आकारको मानिन्छ। वैज्ञानिकहरूको समूहका अनुसार विगत २० वर्षमा पृथ्वीको भित्री भागको आकार परिवर्तन भएको हुनसक्छ। केही स्थानमा १०० मिटर वा बढीले उचाइमा परिवर्तन भएको हुन सक्छ ।

आकारमा यो परिवर्तन भएको हुन सक्छ, जहाँ ठोस भित्री कोरको किनाराले बाहिरी कोरको अत्यन्त तातो तरल धातुलाई छुन्छ। यो अनुसन्धान विज्ञान जर्नल नेचुरल जियोसाइन्समा प्रकाशित भएको छ ।

वैज्ञानिकहरूले बुझ्न कोशिस गरिरहेका थिए किन भित्री कोर पृथ्वीको परिक्रमा भन्दा ढिलो घुम्न थाल्यो र त्यसपछि सन् २०१० मा फेरि गति भयो।

ग्रहको सुरक्षा गर्ने चुम्बकीय क्षेत्र र यो कमजोर वा बन्द हुन सक्छ कि भनेर बुझ्नको लागि पृथ्वीको कोरले कसरी काम गर्छ भन्ने कुरा बुझ्न आवश्यक छ।

हाम्रो ग्रहको भित्री भाग अझै पनि गहिरो रहस्य बनेको छ। भित्री भाग पृथ्वीको सतहभन्दा करिब ४ हजार माइल तल रहेको छ र धेरै प्रयास गर्दा पनि वैज्ञानिकहरू त्यहाँ पुग्न सकेका छैनन् ।

यसको रहस्य बुझ्नको लागि, वैज्ञानिकहरूले भूकम्पबाट सिर्जना भएका तरंगहरू (सकवेभहरू) अध्ययन गर्छन्, जुन ग्रहमा फैलिन्छ।

यी तरंगहरूको गति र दिशाले हामीलाई बताउँछ कि तिनीहरू कुन पदार्थबाट गुज्रिएका छन्। यसले भित्री कोरको बारेमा जानकारी प्रदान गर्दछ र हामीलाई हाम्रो गोडामुनि के छ भनेर बुझ्न मद्दत गर्दछ।

यस नयाँ अनुसन्धानमा सन् १९९१ देखि २०२३ सम्म एउटै ठाउँमा पटकपटक आउने भूकम्पबाट निस्कने भूकम्पीय तरंगको ढाँचा अध्ययन गरिएको छ । यसले समयसँगै भित्री कोर कसरी परिवर्तन हुँदै छ भनेर बुझ्न मद्दत गर्‍यो।

युनिभर्सिटी अफ सदर्न क्यालिफोर्नियाका पृथ्वी वैज्ञानिक प्रोफेसर जोन भिडेलका अनुसार सन् २०१० मा भित्री भागको गति सुस्त भयो।

उनले आफ्नो अनुसन्धान पुष्टि गर्न थप प्रमाण खोजे। तर उनको टोलीले भित्री कोरको आकारमा परिवर्तन भएको प्रमाण पनि फेला पारेको छ।

यो परिवर्तन भित्री र बाहिरी कोरको सीमामा भइरहेको छ, जहाँ भित्री कोर पग्लाइको नजिक छ। तरलता प्रवाह र बाहिरी कोरमा असमान गुरुत्वाकर्षण क्षेत्रहरूको कारण भित्री कोरको आकार परिवर्तन हुन सक्छ।