काठमाडौं । पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्व वर्तमान सरकार छ ।  तर, सत्ता गठबन्धनभित्रै सरकार र गठबन्धन पाँच वर्षमा बाँकी रहेको अवधि टिक्ने दाबी र रटान एकातिर बढ्दो छ । 

अर्कातिर ‘वेइटिङ गर्भमेन्ट’को रूपमा रहेको नेपाली कांग्रेस सत्ता गठबन्धन फुटाउने र आफू सत्तामा उक्लने दाउमा छ ।  पछिल्लो समय कांग्रेस नेताहरू नेकपा (एमाले) सँग सत्ता सहकार्य र गठबन्धन हुनुपर्ने भन्दै सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिँदै हिडेका छन् । 

यो अभियानमा उभिएका नेता हुन् डा. शेखर कोइराला ।  सत्ताबाट कांग्रेसको बहिर्गमन भएसँगै उनी सार्वजनिक मञ्चबाट कांग्रेस–एमाले गठबन्धनको वकालत गर्दै हिँड्न थालेका हुन् । 

वर्तमान राजनीति, राजनीतिक प्रणालीको स्थायित्व र संविधान कार्यान्वयनको दिशामा जाने भए कांग्रेस–एमाले मिल्नुको विकल्प नभएको कोइरालाले तर्क राख्ने गरेका छन् । बटमलाइनमा संविधान संशोधन गरेर निर्वाचन प्रणालीमा परिवर्तन पनि उनको अडान छ । 

बाह्रखरीको प्रश्नमा उनी निकट एक नेताले शेखरको अभिव्यक्ति फगत खपतका लागि नभइ दीर्घकालीन राजनीति र स्थायित्वको लागि भएको दाबी गरे । 

शेखरले कांग्रेस एमाले मिल्दा हुन सक्छ भनेर उदाहरण दिइसकेको उनको भनाई छ । कोसी प्रदेशमा आफू निकट केदार कार्कीलाई मुख्यमन्त्री बनाउँदा एमाले कांग्रेस गठबन्धन उनले गराएकै हुन् । केन्द्रमा पनि यस्तै परिस्थिति निर्माणका लागि उनी जुटेका छन् । 

ती नेताका अनुसार संवादका लागि कोइरालाले ओलीसँग ४–५ पटक भेट र संवाद गरेका छन् । जसमा पछिल्ला दुई बैठक नितान्त सत्ता गठबन्धन र कांग्रेस–एमाले सहकार्यको विषय केन्द्रित भए । 

गएको बुधबार राति बालकोटमा भएको संवाद यसैलाइ मूर्त रूप दिन भएको ती नेताको दाबी छ । 

“संवाद निरन्तर जस्तै भएका छन् । पछिल्ला २ संवाद नितान्त गठबन्धन बनाउनैपर्छ भनेर भएका हुन्,” उनले भने । 

कोइराला ओलीसँग संवादमा पुग्नुपूर्व प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष रूपमा चरणबद्ध एमालेका नेताहरूसँग वरीयताक्रमअनुसार संवादमा जुटेका थिए ।  ती संवादहरूबाट कम सिट संख्या भएका दलहरूलाई बोकेर सरकार बनाउने पक्षमा एमाले पनि ‘आजित’ भएको निष्कर्षमा ओली पुगेको देखिएको छ ।

“केही दिनको पर्खाइ हो । कांग्रेस एमाले सहकार्य हुने आधार रेखा उहाँले कोरिसक्नुभएको छ,” अर्का एक नेताले दाबी गरे । 

ती नेताका अुनसार सुरूवातमा पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा आफैले एमालेसँग सहकार्यको बाटो तयार गर्न कोइरालासँग आग्रह गरेका हुन् ।  दाबी गरिएअनुसार देउवाले ओली कति समय प्रधानमन्त्री बन्ने र आफूलाई कहिले छाड्ने त्यो पनि निर्क्योल गर्न शेखरलाई भनेका छन् ।  

यता, शेखरबाहेक देउवा आफैले पनि विभिन्न माध्यम र नेतृत्वको प्रयोगबाट एमालेसँग मिलेर कांग्रेस सत्तामा पुग्नेमात्र होइन आफू प्रधानमन्त्री बन्न पाउनुपर्छ भन्ने अडानमा छन् । 

देउवा निकट मानिने केन्द्रीय नेता तथा पार्टी प्रमुख सचेतक रमेश लेखकले ठूला दल मिल्नुपर्छ भन्नु यसैको उपज हो भन्ने बुझाइमा कांग्रेस छ ।  कञ्चनपुर पुगेका लेखकले सोमबार सञ्चारकर्मीहरूसँग मुलुकलाई सही दिशामा लान ठूला दल मिल्नुपर्ने धारणा राखे । जुन जनताको चाहना बन्दै गएको भनाई उनको थियो । 

देउवाले पनि ‘ट्र्याक टु’ वार्ता जारी राखेको स्रोत बताउँछ । “नेपाली कांग्रेस र एमालेभित्र ठूला दल मिलेर सरकार बनाउनुपर्छ भन्ने मत बलियो छ । जनता पनि ठूला दल मिलेर मुलुकलाई सही दिशामा लैजानुपर्छ भन्नेमा छन्,” उनले भने । 

“ओलीपछि मेरो पालो कहिले आउने हो भन्नेमात्र सभापतिज्यूलाई चासो छ,” शेखर निकट ती नेताले भने । 

शेखरको चाहना प्रधानमन्त्री ?

नयाँ समीकरण बनाउन मरिहत्ते गरिरहेका शेखरको चाहना सत्ताको नेतृत्व कि अन्य केही ? यो प्रश्न पार्टीभित्रै छ । 

शेखर निकट मानिएका अर्का नेताका अनुसार यो विषय पार्टीका बैठक र फोरमहरुमा पनि उठ्ने गरेका छन् । ‘देउवालाई वाइपास गरेर प्रधानमन्त्री बन्न शेखर चाहन्छन्’ भन्ने भाष्य निर्माण पार्टीभित्रै भइरहेको ती नेता बताउँछन् । 

शेखर पार्टी संसदीय दलको नेता पनि होइनन् । दलको नेता देउवानै हुन् । यता, महामन्त्री गगनकुमार थापा जसरी भएपनि संसदीय दलको नेता फेरिछाड्ने पक्षमा छन् । भए आफू नभए विकल्पमा शेखरलाई नै अघि बढाएर दलको नेता फेर्ने तयारी उनको छ । उनले सार्वजनिकरुपमै भन्ने गरेका छन् ।

यसकारण नयाँ गठबन्धन बनाएर आलोपालोमा शेखर प्रधानमन्त्री बन्ने दौडमा रहेको विषयलाई नकार्न नसकिने भनाई ति नेताको छ ।  “प्रधानमन्त्री दोस्रो वा तेस्रो कुरा हो । पहिलो कुरा कांग्रेस एमाले गठबन्धन हो र यो बनिछाड्छ,” ती नेता भन्छन् । 

निवर्तमान खेलकुदमन्त्री डिगबहादुर लिम्बु कोइरालाको अभिव्यक्तिलाई सत्ताको लेनदेनसँग मात्र जोडेर हेरे अपूरो हुने बताउँछन् । शेखरमा सभापति देउवाजस्तो सत्तालिप्सा नभएको दाबी गर्दै उनी राजनीतिक स्थायित्व हेरेर नयाँ गठबन्धनका लागि कदम अघि बढाएको दाबी उनको छ ।