काठमाडौं । सुर्तीजन्य पदार्थको प्रयोगबाट नेपालमा प्रतिघण्टा चारजनाको मृत्यु हुने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ । नेपाल विकास अनुसन्धान प्रतिष्ठानले गरेको पछिल्लो सर्वेक्षणमा प्रतिवर्ष ३७ हजार ५२९ जनाको मृत्यु सुर्तीजन्य पदार्थको प्रयोगका कारण हुने गरेको देखिएको हो । 

सर्वेक्षण सन् २०२४ को सुरुआतमा सबै प्रदेशका १८ स्थान छनौट गरी गरिएको थियो । प्रतिष्ठानले शुक्रबार सार्वजनिक गरेको सर्वेक्षण प्रतिवेदनले नेपालमा १५ देखि ६९ वर्षसम्मका ३४.१ प्रतिशत जनसंख्याले सुर्तीजन्य पदार्थको प्रयोग गरिरहेको देखाएको छ ।

प्रतिवेदन अनुसार १०.७ प्रतिशतले धूमपान, १८.९ प्रतिशतले धुवाँरहित सुर्तीजन्य पदार्थ र ४.५ प्रतिशले दुवैखाले पदार्थ प्रयोग गर्ने गरेका छन् । सुर्तीजन्य पदार्थको उपभोग दर पुरुषमा ५७ र महिलामा ११ प्रतिशत छ । 

सुर्तीजन्य पदार्थ प्रयोग गर्ने ३४ प्रतिशतमध्ये सबैभन्दा धेरै ५५ देखि ६९ वर्ष उमेर समूहका  व्यक्ति धेरै छन् । यो उमेरका ५६ प्रतिशतले कुनै न कुनै प्रकारबाट प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको छ । 

विशेष गरेर युवा वर्गमा हुक्का र ई–सिगरेटको प्रयोग बढ्दै गएको सर्वेक्षणले देखाएको छ । उनीहरूमा बिँडी वा हातले बनाइने सुर्तीजन्य पदार्थ प्रयोग गर्ने ११ प्रतिशत छन् भने ई–सिगरेट २.२ प्रतिशतले प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको छ । 

यस्तै, ८.३ प्रतिशतले हुक्का र ६७ प्रतिशले चपाएर खाने पदार्थ र २८ प्रतिशतले धूमपान गर्ने गरेको सर्वेक्षणले देखाएको छ ।सुर्तीजन्य पदार्थको प्रयोगका कारण रोग लागी वार्षिक ४४ अर्ब क्षति हुने गरेको सर्वेक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

सुर्तीजन्य पदार्थको नियन्त्रणका निम्ति यसमा लाग्ने कर र खरिद मूल्य बढाउनुपर्ने प्रतिष्ठानको सुझाव छ । हाल नेपालमा सुर्तीजन्य पदार्थको खुद्रा मूल्यमा ४१ प्रतिशत कर लगाइएको छ, यो दक्षिण एसियाली राष्ट्रहरूमध्ये निकै कम रहेको प्रतिष्ठानका अध्यक्ष डा. कृष्ण पहारी बताउँछन् । विश्व स्वास्थ्य संगठनले सुर्तीजन्य पदार्थको खुद्रा मूल्यमा ७५ प्रतिशत कर लगाउनुपर्ने मापदण्ड तोकेको छ । 

साथै, सुर्तीजन्य पदार्थ छोड्न चाहनेहरूका निम्ति यस्ता सर्वेक्षणहरूलाई आधार मानेर सरकारले नीति लिनुपर्ने उनको सुझाव छ ।