site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Global Ime bankGlobal Ime bank
Nabil Bank Banner adNabil Bank Banner ad
Sidddhartha Bank Banner AdSidddhartha Bank Banner Ad

राज्यका ठूला खरिद योजना होस् या ठूला विकासे परियोजना, जहाँ कमिसन–भ्रष्टाचार जोडिन्छ नै । पञ्चायतकालभरि त्यसबाट अनुचित लाभ लिनेमा राजपरिवार सदस्य, तिनका नातागोता र तिनैबाट संरक्षित कारोबारीहरूको नाम आउँथ्यो । राजाको अधिनायकत्वमा सञ्चालित त्यो व्यवस्थामा जब दरबार जोडिन्थ्यो, न अनुसन्धान हुन्थ्यो न कोही कारबाहीमा नै ।

त्यो कालमा दरबारमाथि जनताले प्रश्न उठाउनु भनेको ‘काल’ निम्त्याउनुसरह थियो । सँगै जति पनि काण्ड–प्रकरण आउँथे, कथा–किंवदन्तीमा सीमित हुन्थे ।

पञ्चायती व्यवस्थाको मध्यकालमा नेपाली ‘उच्च अधिकारी’ले कमिसन लिएको प्रकरण अमेरिकामा बहुचर्चित बन्न पुग्यो । घटना थियो, २०२९ सालमा नेपालले अमेरिकासँग पहिलोचोटि खरिद गरेको बोइङसम्बन्धी । अमेरिकी कम्पनीले कानुनविपरीत अनुचित तवरमा कमिसन बुझाएको प्रकरण सतहमा आयो ।

KFC Island Ad
Dabur Nepal
NIC Asia

अमेरिकी अदालतबाटै त्यसरी ‘कमिसन’ लिनेका हकमा ‘अनुसन्धान गरी कारबाही गर्नू’ भनी फाइल पठाइयो । जहाज खरिदको ६ वर्षपछि २०३५ साउनमा तत्कालीन राष्ट्रिय पञ्चायत सदस्य ओमकारप्रसाद गौचनको अध्यक्षतामा जाँचबुझ आयोग बन्यो । त्यो विषय नेपालमै मात्र चर्चित भएको भए अनुसन्धानको नाटक पनि मञ्चन हुने थिएन ।

अमेरिकामै त्यो प्रकरण उठाइएको हुँदा छानबिनको नाटकसम्म मञ्चन भयो । तर, कसैमाथि ठोस कारबाही भएको मुलुकले चाल पाएन । धेरैलाई लागेको थियो, जहाजमा हुने ठूलै कमिसनमा दरबारिया पात्रहरूको संलग्नता भएको हुँदा कसैलाई कारबाही हुने छैन । तर, ती उच्च पदाधिकारी को हुन् भन्ने खुलेन । धेरैले ‘माथि’ देखाए, जनताले बुझे कि दरबारकै मानिस हुनुपर्छ ।  ठूला प्रकरणलाई चिसो तुल्याउन आयोग बनाउने नेपालको पुरानै प्रचलन हो ।

Royal Enfield Island Ad

यतिखेर पञ्चायतकालीन ‘कारोबारी सिको’मा उद्यत हुँदै छन्, गणतन्त्रकालीन नेताका परिवारजन पनि । व्यापार–व्यवसायदेखि कमिसन एजेन्ट हुँदै गैरकानुनी धन्दामा राजनीतिक नेतृत्व वृत्तका पात्र र तिनका परिवारका सदस्यहरू जोडिने क्रम बाक्लिएको छ, जसरी पञ्चायतकालमा यस्ता कर्ममा राजपरिवारका सदस्य र नातागोता जोडिन्थे ।

संसदीय कालखण्ड र लोकतन्त्रकालमा शासनमा हैकम जमाएका ठूला नेताहरूका छोराछोरी कम मात्रै राजनीतिमा छन् । धेरैजसो बाबुआमाको शक्ति दुरुपयोग गर्ने उद्देश्यसहित कारोबारी बनेका छन् । कोही साझेदारी कम्पनी खोल्दै छन्, कोही  विकासे परियोजनाका कमिसन एजेन्ट बनेका छन् । अझ कोही त अवैध धन्दामा देखिएका छन् ।

पछिल्लो समय ‘भेप’, ‘ब्रेक सु’ सुनकाण्ड, नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा नेता र नेतापुत्रहरूको संलग्नता हेर्दा जिब्रो टोक्नुपर्ने अवस्था छ । राजनीतिक नेतृत्वजन सुन तस्करीका पार्टनरदेखि मानव तस्करसम्मका नाइके बनिरहेका छन् ।

अनि, शीर्ष नेताहरू कुनै ठूलो विकासे परियोजनाको समर्थन या विरोधमा उत्रिएको खण्डमा बुझ्नुपर्छ कि तिनका छोराछोरी, नातेदार या संरक्षितको कुनै न कुनै रूपमा संलग्नता छ । तिनीहरू ‘आफ्ना’ले पाएको खण्डमा समर्थन गर्छन्, अरूले पाए विरोध । नेतृत्व वृत्त, मुलुकको हित–अहितभन्दा पनि आफ्नै लाभ–हानिको हिसाबमा छन् । तिनको बद्नियत चरित्रको अनुसन्धान नभएको मात्र हो ।

सत्ता गठबन्धनका प्रमुख हस्ती कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाका छोरा जयवीरसिंह केही समयअघि ‘स्यानेटरी प्याड’मा जोडिएका थिए । हालै सतहमा देखापरेको राइड सेयरिङ कम्पनी ‘टुटल’ विवादमा पनि उनको सेयर देखियो । अझ टुटलका संस्थापक शिक्षित भट्टलाई सेयर विवादमा पक्राउ गरी थुनामा पुर्‍याइयो । अदालतले ‘थुनाबाहिर राखी अनुसन्धान गर्नू’ भन्यो । सेयर विवाद प्रकरणमा सत्ताको अधिक प्रयोग गरी भट्टलाई थुनाइएको त होइन ? शक्तिको आडमा व्यापारिक सञ्जाल विस्तार गर्न खोजिएको त होइन ? यो सानो प्रकरणमा समेत शासकीय शक्ति व्यक्तिगत स्वार्थमा दुरुपयोग गरिएको आमआशंका छ ।

एमाले नेता ईश्वर पोखरेलका छोरा मेडिकलजन्य कारोबारमा संलग्न भएको तथ्य बाहिर आएकै हो, जतिखेर पोखरेल रक्षामन्त्री थिए । त्यसरी नै पूर्वउपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन, पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालपुत्रदेखि शक्तिशाली नेताहरू वामदेव गौतम, पूर्वसभामुख कृष्णबहादुर महरा, पूर्वगृहमन्त्री रामबहादुर थापा, पूर्वउपप्रधानमन्त्री टोपबहादुर रायमाझीका पुत्रहरू यसबीचका काण्डमा मुछिए ।

दृश्य हेर्दा शक्तिको दुरुपयोग गरी रातारात अनुचित तवरमा धनाढ्य बन्ने सोखले डरलाग्दो विकृति भित्र्याउन खोजेको देखाउँदै छ । यही ‘खराब सिको’मा नेतापुत्रहरूबीच प्रतिस्पर्धा हुने परिदृश्य मञ्चन हुँदै छ । तिनीहरूबीच अवैध धनका लागि भएको प्रतिस्पर्धा हेर्दा कुनै बेला बहुचर्चित इटालीको माफियाकरण बिर्साउने हुन् कि भन्ने भान पार्दै छन् ।

राजनीतिक पात्रहरू विलासी जीवनशैलीमा छन् । तिनको अमिल्दो र अस्वाभाविक विलासी जीवनशैलीका कारण भ्रष्टाचार, कमिसन, अवैध कारोबारमा संलग्नता र संरक्षण नै हो भन्दा कुनै अत्युक्ति हुँदैन । केवल तिनको सम्पत्तिको अनुसन्धान नभएको मात्रै हो । राजनीतिक वृत्तका पात्रहरू ‘नवअभिजात्य वर्ग’मा उदाउनुको एउटै कारण हो, शक्तिको दुरुपयोग गरी अथाह आर्जन गर्ने रणनीति बनाउनु ।

शासकीय वृत्तका पात्रका परिवारका सदस्य व्यापार–व्यवसाय, कारोबारी, कमिसन एजेन्ट बन्दा राज्यले अथाह धन गुमाउनुपर्नेछ । तिनले बाबुआमाको पद–पहुँचको दुरुपयोग गरी अनुचित लाभ हासिल गर्नेछन् । शासकीय वृत्तका पात्रहरूका परिवारजनका भ्रष्ट र कारोबारी मतिमा समयमै प्रश्न उठाउँदै अनुसन्धानको दायरामै नपुर्‍याउने हो भने यिनले इटलीको माफियाकरण बिर्साउनेछन् ।

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: मंगलबार, माघ २, २०८०  १३:५४
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
NTCNTC
The British College Banner adThe British College Banner ad
Everest BankEverest Bank
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
सम्पादकीय
SubisuSubisu
Hamro patroHamro patro